Rechtsstaat les 1 H

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Wat is een Rechtsstaat?

- Een staat

- waarin burgers door grondrechten worden beschermd tegen de overheid.

Hoe was het vroeger?

Absolute monarchie

Franse revolutie: meer macht voor volk, minder koning

1848: NL eerste grondwet

Daarna: steeds meer wetten & meer overheid

5 kenmerken van een rechtsstaat:

1. Grondwet – Hierin staan de belangrijkste wetten en grondrechten. 

2. Legaliteitsbeginsel – Je kunt alleen gestraft worden voor iets dat in de wet staat. 

3. Burgers hebben gelijke rechten – Iedereen is gelijk volgens de wet. 

4. Machtenscheiding – Wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht zijn gescheiden 

5. Onafhankelijke rechtspraak – De rechter is onafhankelijk

Stel je voor...

Tijdens het kijken:

- Welke verschillen zie je met de NL rechtsstaat?

- welke actuele situatie herken je?

- Is er hier sprake van een rechtsstaat? Waarom wel/niet?

Opdracht

Er volgen nu 10 stellingen. Welke stelling past bij een rechtsstaat en welke niet? 

Ministers bemoeien zich met lopende rechtszaken.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

Ook de koning moet zich aan de wet houden

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

Een politicus moet voor de rechtbank verschijnen. De minister van justitie wil dat de zaak niet doorgaat en belt met de Officier van Justitie.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

Politieagenten die verdacht worden van een misdrijf moeten ook voor de rechter komen.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

Een politieke partij wil alle andere partijen verbieden.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

Het maakt niet uit of een rechter lid is van een politieke partij.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

Een rechter vindt de wet niet streng genoeg. Hij besluit een verdachte een hogere straf te geven dan in de wet staat.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

De verdachte van een moord wordt door de rechter vrijgesproken. De Tweede Kamer is het hier niet mee eens en eist van de minister van justitie dat de verdachte wordt gestraft.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

De minister-president is aangeklaagd. Een meerderheid van het parlement beslist dat hij niet vervolgd mag worden.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

De Tweede Kamer kan niet tijdens een strafproces de wet wijzigen, om een verdachte een hogere straf te geven.

1. Rechtstaat
2. Geen rechtsstaat

Weekopdracht

Kijk het volgende stuk van 'Zondag met Lubach' https://www.youtube.com/watch?v=7izfKIItM-E (afl. 22 november, Polen & Hongarije) 

Beantwoord de volgende vragen: 

- Leg kort uit over welk probleem het in het fragment gaat. 

- Welke kenmerken van de rechtsstaat (zoals genoemd in de les) komen volgens Lubach in de knel? 

- Waarom is het raar dat Geert Wilders de Hongaarse president Orbàn als voorbeeld ziet?

Vandaag:

11 okt. 

International coming out day

Wat heeft dit te maken met 'de Rechtsstaat'?

DE RECHTSSTAAT

- Wat houdt dat in?

- Waarom is het goed dat we een rechtsstaat hebben?

Hoe gaan we dat doen?

Toepassing. 

Hoe gaat het eraan toe in verschillende landen met verschillende bestuursvormen en politieke systemen?

Rolverdeling

1 Voorzitter/opzoeker

1 boekopzoeker

1 internetopzoeker

1 Woordvoerders

1 Schrijver

Opdracht: 15 min

Beantwoord de vragen op de volgende slide voor jouw land.

Gebruik de info uit de beschrijving, je boek en internet.

Leg per situatie uit wat jouw regering zou doen & onderbouw dit met theorie uit boek/opdracht/internet. 

Presenteer straks in 2 minuten!

Situaties :

Leg per situatie uit wat jouw regering zou doen & waarom:

1. De regering denkt erover een dam aan te leggen waardoor een stuwmeer zal ontstaan. Op die manier kan elektriciteit voor het hele land worden opgewekt. Nadeel is wel dat er 100.000 mensen zullen moeten verhuizen.

2. Er is een krant die zeer kritisch schrijft over het werk van jullie regering.

3. Er is een kleine minderheid in het land die een andere levensbeschouwing heeft dan de meerderheid. Deze groep eist het recht om eigen scholen op te richten.

4. Iemand beledigt het staatshoofd. De regering vindt dat niet goed.

5. Een organisatie die zich inzet voor de rechten van homo’s wil een demonstratie houden in het

centrum van de hoofdstad.

1. De regering denkt erover een dam aan te leggen waardoor een stuwmeer zal ontstaan. Op die manier kan elektriciteit voor het hele land worden 

2. Er is een krant die zeer kritisch schrijft over het werk van jullie regering.

3. Er is een kleine minderheid in het land die een andere levensbeschouwing heeft dan de meerderheid. Deze groep eist het recht om eigen scholen op te richten.

4. Iemand beledigt het staatshoofd. De regering vindt dat niet goed.

5. Een organisatie die zich inzet voor de rechten van homo's wil een demonstratie houden in het centrum van de hoofdstad.

The rule of law index

scoor jou land op de

eerste 5 dimensies