Periode 2 h/v les 5

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Weer en klimaat les 5 

De koolstofkringloop en 

het (versterkte) broeikaseffect

Weer en klimaat

Leerdoelen les 5

Na deze les: 

- Weet je wat CO₂ is en waarom het belangrijk is voor het leven op aarde.

- Weet je hoe de koolstofkringloop in elkaar zit.

- Weet je wat het natuurlijke broeikaseffect is.

- Weet je wat het versterkte broeikaseffect is.

- Kan je uileggen hoe het versterkte broeikaseffect zorgt voor de opwarming van de aarde.

Welk landschap hoort bij dit klimaat?

1. Toendra
2. Woestijn
3. Savanne
4. Tropisch regenwoud

De koolstofkringloop

De atmosfeer bestaat uit een mengsel van gassen dat door de zwaartekracht aan de aarde is gebonden.

Zonder atmosfeer zou het leven op aarde niet mogelijk zijn.

78% stikstof 21% zuurstof en 0,03% CO2

Fotosynthese

CO2 = koolstofdioxide

CO2 wordt door planten gebruikt voor fotosynthese

+ Zonlicht, CO2 en water

= zuurstof en suikers. 

Planten en bomen hebben CO2 nodig voor hun groei.

Dieren en mensen hebben O2 nodig om te leven

Weer en klimaat

Fotosynthese is onderdeel van de koolstofkringloop!

Koolstofkringloop 1:

Bomen, planten, mens en dier

Bomen/planten nemen CO2 op

Fotosynthese 

Dit levert zuurstof op.

Mensen en dieren ademen O2 in en ademen CO2 uit

Koolstofkringloop 2: 

De oceaan

Plankton neemt CO2 op

Fotosynthese

CO2 wordt omgezet naar O2 (zuurstof).

Deel van de CO2 wordt opgenomen door de oceaan.

Koolstofkringloop 3: Fossiele brandstoffen

Versteende resten van dode dieren en planten

Na miljoenen jaren kunnen hieruit fossiele brandstoffen als olie, aardgas en steenkool ontstaan.

Koolstofkringloop: 

De industrie

De mens gebruikt de fossiele brandstoffen voor de industrie

Bij de verbranding van fossiele brandstoffen komt er CO2 vrij, die weer opgenomen wordt door de atmosfeer. 

Weer en klimaat

Er bestaan dus verschillende kringlopen

Het broeikaseffect

(versterkt) broeikaseffect

Broeikasgevaar

Broeikaseffect

• De atmosfeer ligt als een deken om de aarde heen en bevat allerlei gassen. 
• Een aantal van die gassen noemen we 'broeikasgassen'. 
• Door deze broeikasgassen kunnen wij als mensen leven op aarde.

Broeikaseffect

• Zonnestralen komen door de atmosfeer heen en verwarmen de aarde.
• Bepaalde broeikasgassen (bv CO2) zorgen ervoor dat die warmte wordt     vastgehouden in de atmosfeer.
• De aarde wordt een soort kas: deel van de wamte 

        wordt door de atmosfeer teruggekaatst op de aarde.

• Zonder broeikaseffect zou het -18 graden op aarde zijn, en zouden mensen niet kunnen overleven. 
  

Dit noemen we het NATUURLIJKE broeikaseffect 

Wat is het versterkte broeikaseffect?

Het VERSTERKTE broeikaseffect

Verhoogde CO2 in de atmosfeer door:

- Sinds de industriele revolutie verbranden mensen steeds meer fossiele brandstoffen. Dit zorgt voor CO2 uitstoot.

- Mensen kappen steeds meer bossen. Hierdoor wordt er minder CO2 opgenomen door de bomen.

-  De steeds groter geworden veestapels zorgen voor veel CO2 uitstoot.

Gevolg: 

- De laag broeikasgassen wordt dikker, waardoor er meer warmte blijft hangen op aarde. 

                                                                             Dit noemen we het VERSTERKTE broeikaseffect.

Versterkte broeikaseffect

Door de toename van CO2 in de atmosfeer, wordt het natuurlijke broeikaseffect versterkt. 

Er wordt veel meer warmte vastgehouden, en de aarde warmt op. 

Sinds 1880 is het 1,2 graden celsius warmer op aarde.

Door CO2 in de lucht is er het broeikaseffect.
Wat is het broeikaseffect?

1. Het afgeven van warmtestraling vanaf de zon naar de aarde.
2. Het tegenhouden van warmtestraling vanaf de ruimte naar de aarde.
3. Het tegenhouden van warmtestraling vanaf de aarde naar de ruimte.
4. Het afgeven van warmtestraling vanaf de maan naar de aarde.

Het 'gewone' broeikaseffect is hetzelfde als het versterkte broeikaseffect.

1. Waar
2. Niet waar

Zonder het broeikaseffect ...

1. ... wordt het heel warm op aarde.
2. ... blijft de temperatuur op aarde gelijk.
3. ... wordt het op aarde net zo koud als in de ruimte.

Het broeikaseffect is het opsluiten van hitte in de atmosfeer. Wat is niet waar over het broeikaseffect?

1. Door het broeikaseffect blijft de temperatuur stijgen waardoor er in de toekomst geen winters meer zijn
2. De hitte wordt opgesloten door broeikasgassen; met name C02
3. Zonder het broeikaseffect zou er geen leven op aarde mogelijk zijn
4. Mensen voegen teveel CO2 aan de atmosfeer toe waardoor de temperatuur blijft stijgen

Aan de slag!

• Lees heel §3 door (blz 23 tot en met 26)
• Maak alle opdrachten van §3 (op blz 27)
• Werk verder aan het eindproduct!