16.1 Koolstofkringloop en klimaat

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H16 Systeem aarde en de mens

Deze les:

- Doornemen planner periode 4

- 16.1 Koolstofkringloop en klimaat

- Opdrachten 16.1 maken

- Werken aan onderzoeksopzet practicum Ecologie

Voorkennis (blz 270)

a. Welk proces geven de pijlen a weer?

b. Welk proces geeft pijl b weer?

c. Wat is het belang van reducenten (3) in de koolstofkringloop?

d. Welke van de genummerde organismen maakt of maken deel uit van zowel de koolstofkringloop als de stikstofkringloop?

16.1 Koolstofkringloop en klimaat

Leerdoelen 16.1

Je leert wat het belang is van koolstof voor het leven, welke koolstofstromen er zijn en hoe veranderingen daarin het klimaat beïnvloeden. 

Begrippen:

Fossiele brandstoffen, sinks, kalkgesteenten, biomassa, langzame- en snelle koolstofkringloop, (versterkt) broeikaseffect, methaanbacteriën, nitraat. 

Koolstof voorraden (Sinks)

Fossiele brandstoffen

Permafrost gebieden

Bodem van de oceaan

Kalkgesteenten

Biomassa

Langzame koolstofkringloop

Snelle koolstofkringloop

CO2 en broeikaseffect

Het versneld vrijmaken van CO2 uit de langzame koolstof kringloop verhoogt het CO2 gehalte in de atmosfeer.

Effect van CO2 op het klimaat

CO2 is een broeikasgas

Broeikasgassen vormen een deken om de aarde die de stralingswarmte terugkaatst.

Broeikasgassen

• CO2
• Methaan
• Ozon
• N2O (lachgas)
• Waterdamp

Hoe groter de hoeveelheid broeikasgassen hoe groter het broeikaseffect -> versterkt broeikaseffect.

Lees blz. 274 + 275

Broeikasgassen

Het vermogen van de gassen om bij te dragen aan het broekaseffect wordt uitgedrukt in GWP (Global Warming Potential). 

GWP van CO2 is gesteld op 1, de GWP van methaan is 25, die van ozon is 1000, die van N2O is 265

Methaan en broeikaseffect

Methaan (CH4) komt vrij bij de veeteelt (koeien *), landbouw, verbranden fossiele brandstoffen, afvalstortplaatsen (anaerobe afbraak), ontdooien permafrost, moerasgas.

(*) Eén Nederlandse koe stoot gemiddeld ongeveer evenveel methaan uit als de CO2 van een gemiddelde personenauto, die 15.000 km per jaar rijdt.

Lachgas en broeikaseffect

Lachgas (N2O) komt vrij door bacteriewerking in de oceanen en door uitspoeling van nitraat.

Opdrachten

Maak 16.1 opdr. 1 t/m 7

Opdr. 8 t/m 12

Werk één casus naar keuze uit in een 

mini-presentatie (5 min) met een groep van 3