Observatievormen sem2

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1,2

Observatievormen

Observeren en waarnemen

Waarnemen doe je onbewust met al je zintuigen

Bij observeren neem je bewust waar

Je kan verschillende observatiemethodieken hiervoor gebruiken.

Observatiemethodieken

Verschillende observatiemethodes:

1. Ongestructureerde observatie (vrije observatie)
2. Gestructureerde observatie
   
3. Participerend observeren
4. Niet-participerend observeren
5. Contextuele observatie
6. Protocollaire observatie
7. Verhulde observatie of onverhulde observatie
8. Time-sampling (intervalsampling)
9. Event-sampling

Gestructureerde observatie

Van tevoren vastleggen welk gedrag je gaat observeren en welke aspecten van het gedrag: frequentie, duur, intensiteit

 

Vaak tegelijk met niet-participerend observeren

Ongestructureerde observatie

Je weet vooraf niet welke informatie je wilt hebben en wat belangrijk is. 

Je richt je wel op een thema. (algemene vraag)

Vaak tegelijk met participerend observeren.

Participerende observatie

Je bent aanwezig in situatie en neemt deel aan activiteiten.

Je neemt deel aan ervaringen van degene die je observeert, hun gedrag, hun denkbeelden, hun gevoelens en hun ambities.

Voordeel en nadeel?

Niet-participerende observatie

De observator neemt niet deel aan de activiteiten van de mensen die hij observeert.

Wanneer toepassen?

Voordeel: motieven handelen achterhalen.

Nadeel: gekleurd (te sterk identificeren, geen afstand kunnen nemen)

Geef antwoord op de vraag in de video

Contextuele observatie

• Je observeert de omgeving, de context. B.v. je observeert de groep in relatie tot een cliënt of je observeert gebeurtenissen die buiten invloed van de cliënt plaatsvonden.
• Bijvoorbeeld: Je observeert een bewoner als er veel bezoek aanwezig is om te zien welke invloed dit op de bewoner heeft. 

Protocollaire observatie

Bij deze manier van observeren maak je gebruik van een observatieprotocol en/of observatieschema. In het protocol is vastgesteld hoe vaak, wat en wanneer er minimaal geobserveerd moet worden. 

B.v. DOS, REPOS

Verhulde observatie

Je maakt vooraf niet bekend dat je gaat observeren.

Voordeel/nadeel?

Onverhulde observatie

Je maakt vooraf bekend dat je gaat observeren.

Door verhuld te participeren gaan de onderzochten geen andere gedragingen vertonen doordat ze beseffen dat ze worden onderzocht. Een mogelijk nadeel van verhulling kan de psychische druk op de onderzoeker zijn door de kans die de onderzoeker loopt te worden ontmaskerd als onderzoeker.

Time sampling (intervalsampling)

observatie gedurende een korte periode

B.v.

Je observeert gedurende een uur. 
 

Event sampling (frequentietellingen)

hoe vaak komt bepaalde gebeurtenis of gedrag voor

Directe observatie

Je bent aanwezig op onderzoeksplek maar neemt niet deel aan gesprekken

Indirecte observatie

Observeren via video opname of doorkijkspiegel

Koen, een verstandelijk beperkte zorgvrager, gaat voor het eerst naar een nieuwe dagbesteding. Koen heeft er veel zin in.

1. Contextuele observatie
2. Intervalobservatie
3. Protocollaire observatie
4. Time-sampling

Time-Sampling

Event-sampling

Participerend

Niet-participerend

Ongestructureerde observatie

tijdgericht

Gericht op een gebeurtenis

Intern observeren

Extern observeren

Geen doel vooraf bepaald

Time-Sampling

Event-sampling

Participerend

Niet-participerend

Gestructureerde observatie

Je observeert hoe vaak Greetje naar de wc gaat

Je observeert hoe Tom reageert op een georganiseerde activiteit

Terwijl je een bewoner verzorgt observeer je of hij tekenen van pijn vertoont

Je observeert  vanaf een bankje de cliënten die buiten een activiteit doen.

Je maakt een observatie aan de hand van de DOS -score

Voer een indirecte observatie uit

Je observeert het filmpje op de volgende dia!

Maak objectieve aantekeningen van wat je ziet.