Hoofdletters en leestekens

• Nederlands
• Middelbare school
• Basisschool
• Leerjaar 2

Hoofdletters en leestekens

Wat gaan wij vandaag doen? 

Jullie krijgen uitleg over het gebruik van: 

• Hoofdletters
• Leestekens --> punten, komma's en het vraagteken

Leerdoelen

• Aan het einde van de les  weet je wanneer je hoofdletters moet gebruiken. 
• Aan het einde van de les weet je wanneer je punten en komma's gebruikt. 

Hoofdletters 

Waarom gebruiken we hoofdletters? 

1. Hoofdletters maken een tekst duidelijker en de tekst is beter te lezen. 

2. De lezer kan de tekst beter begrijpen. 

Hoofdletter aan het begin van een zin

Aan het begin van een zin:

• Je begint een zin met een hoofdletter.

Als de zin met een afgekort woord begint, verschuift de hoofdletter naar het tweede woord:

• 's Ochtends sta ik vroeg op.
• 't Was vanochtend wel erg koud.

Hoofdletter aan het begin van een zin

Uitzondering: Als de zin met een cijfer of symbool begint, schrijf je geen hoofdletter aan het begin van de zin.

• €15 betaalde hij voor het boek.
• 86 jaar geleden werd mijn opa geboren.

Wat is goed geschreven?

1. 't is niks voor mij.
2. 'T is niks voor mij.
3. 't Is niks voor mij.
4. 'T Is niks voor mij.

Hoofdletter bij namen van personen

Je schrijft een hoofdletter bij voor- en achternamen, doopnamen en voorletters:

• Sophie Jansen

Aanspreektitels (mevrouw/meneer) en tussenvoegsels (van der) krijgen geen hoofdletter.

• meneer Berkmans
• Bert van den Brink

Wat is goed geschreven?

1. laura dieleman
2. Laura dieleman
3. Laura Dieleman
4. laura Dieleman

Wat is goed geschreven?
Vandaag gaat .... bij zijn broer op bezoek.

1. Meneer Jansen
2. meneer Jansen
3. meneer jansen

Hoofdletter bij namen van organisaties, merken, producten

Organisaties, merken en producten krijgen een hoofdletter.

• Apple
• Verenigde Naties

Wat is goed geschreven?

1. pepsi max
2. Pepsi Max
3. Pepsi max

Hoofdletter bij aardrijkskundige namen

Bij aardrijkskundige namen van landen, steden, rivieren enzovoort gebruik je een hoofdletter.

• Eindhoven
• Amerika
• de Rivierenlaan
• de Himalaya

Hoofdletter bij woorden die van namen zijn afgeleid

Bij woorden die van namen (van landen) zijn afgeleid  gebruik je een hoofdletter.

• Amerikaanse president
• Engelse drop

Ook bij volken, talen of dialecten gebruik je een hoofdletter.

• Fransman
• Limburgs dialect

Wat is goed geschreven?

1. belgische gerechten
2. belgische Gerechten
3. Belgische Gerechten
4. Belgische gerechten

Hoofdletter bij historische gebeurtenissen en feestdagen

Historische gebeurtenissen en feestdagen schrijf je met een hoofdletter.

• Koude Oorlog
• Vaderdag
• Kerstmis

Maar bij samenstellingen met feestdagen schrijf je geen hoofdletter: vaderdagontbijt, kerstboom, sinterklaasfeest 

Met of zonder hoofdletter?

1. Pinksteren
2. pinksteren

Geen hoofdletter

Bij een windstreek gebruik je geen hoofdletter.

• Er komt vandaag een noordelijke wind.
  
  

Als de windstreek onderdeel is van een naam, gebruik je wel een hoofdletter.

• Noordelijke IJszee
• Zuid-Amerika

Geen hoofdletter

Seizoenen, maanden en gewone dagen krijgen geen hoofdletter.

• zaterdag
• januari

Ook een historische periode krijgt geen hoofdletter.

• renaissance
• prehistorie

Met of zonder hoofdletter?

1. maandag
2. Maandag

Met of zonder hoofdletter?

1. December
2. december

Welk woord schrijf je met een hoofdletter?

1. kerstmis
2. december
3. kerstviering
4. kerstboom

Welk woord schrijf je met een hoofdletter?

1. winkel
2. supermarkt
3. lidl
4. aanbieding

Welk woord schrijf je met een hoofdletter?

1. adres
2. postcode
3. nederland
4. woonplaats

Leestekens

Leestekens zijn tekens die een tekst makkelijker leesbaar maken. 

Voorbeelden zijn 

een punt, het vraagteken en de komma. 

Wanneer gebruik je een punt? 

Aan het eind van elke zin:

De cliënt is gisteren opnieuw opgenomen.

Overigens is meneer Dieleman gisteren zijn medicatie vergeten in te nemen.

Niet altijd:

Als de zin een vraag is: vraagteken (?).

Als de zin uitgeroepen zou worden (!).

Als de zin een titel is. Het huisje dat niet wilde verhuizen

Wanneer gebruik je een komma?

1. Als je een korte pauze hoort in een zin.

Als ik naar school ga, pak ik de fiets.

Wanneer gebruik je een komma?

2. Tussen de delen van een opsomming

(behalve bij en/of).

Wil je koffie, thee of iets anders? Ik heb nieuwe kopjes, bekers en glazen om het in te schenken.

Wanneer gebruik je een komma?

3. Als iemand met zijn naam wordt aangesproken. 

Voor of na de naam komt dan een komma.

Jeroen, kom je zo? / Kom je zo, Jeroen?

Wanneer gebruik je een komma?

4. Voor voegwoorden: 

• Hoewel
• omdat
• want
• zodat
• maar
• aangezien

Bijvoorbeeld: 

Nederlands is geweldig, maar Engels niet.

Einde