4 Kader- erfelijkheid en evolutie, regeling, voeding en vertering

4 Kader- TH 9regeling, TH 10 zintuigen TH3 erfelijkheid en evolutie

Zenuwstelsel

Waaruit bestaat het zenuwstelsel

zenuwstelsel

• je kent de onderdelen van je zenuwstelsel
• je weet hoe het zenuwstelsel werkt

Het zenuwstelsel

Centraal zenuwstelsel

• grote hersenen
• kleine hersenen
• hersenstam
• ruggenmerg

Zenuwen

• gevoelszenuwcellen
• bewegingszenuwcellen
  

Zenuwstelsel

Bestaat uit: 

• Zenuwen
• Ruggenmerg
• Hersenen

• Centraal 

zenuwstelsel

Hersenen

Ruggenmerg

Centrale zenuwstelsel

Zenuwstelsel

Perifere zenuwstelsel

Het zenuwstelsel

De zenuwen en hersenen maken deel uit van het zenuwstelsel.

Het zenuwstelsel bevat miljoenen zenuwcellen. 

Het zenuwstelsel

Het zenuwstelsel

3 typen

Sensorisch:

- lang dendriet, - kort axon

- cellichaam in ganglion

Schakel:

- kort dendriet en axon

- geheel in CZ

Motorisch:

- korte dendrieten

- lang axon

- cellichaam in CZ

Schakelcel

Verwerken de impulsen in het centrale zenuwstelsel

De cel ligt in het geheel in het centrale zenuwstelsel

Gevoelszenuwcel

• Van zintuigen naar Centraal zenuwstelsel
• Cellichamen vlak bij (maar niet in) het centrale zenuwstelsel.
• Een lange uitloper die impulsen naar cellichaam geleidt. 
• Uitlopers van  cellichaam naar  centraal zenuwstelsel. 

impulsen van zintuigen naar het centrale zenuwstelsel

Cellichamen vlak bij centrale zenuwstelsel

Denk aan "gevoel"

Verbindt zintuig met centrale zenuwstelsel

Cellichaam vlakbij het centrale zenuwstelsel

Impuls loopt van een zintuig naar het centrale zenuwstelsel

Het cellichaam ligt net buiten het centrale zenuwstelsel

Schakelneuron

Axon

Schwanncel

Dendriet

Motorneuron

Dendrieten

Axon

Axonterminalen

Insnoering van Ranvier

Cellichaam

Celkern

Hersenen

hersencentra

Grote hersenen

buitenkant geplooid = hersenschors

hersenschors: hierop liggen de verschillende hersencentra

Elk type zintuig is verbonden met een hersencentrum

v.b: spraakcentrum: start van de impulsen naar de spieren van je tong en lippen

Er ligt veel informatie vast in de grote hersenen = geheugen

Hersenen: bestaat uit 3 delen

1. Grote hersenen:

• Buitenkant geplooid (hersenschors), bestaat uit miljarden schakelcellen. Zorgen voor bewustwording. Delen hebben eigen taak (hersencentrum)

• Elk zintuigen verbonden met een hersencentrum. Leggen verwerkte informatie vast = geheugen

hersenschors

hersenstam

kleine hersenen

De grote hersenen: hersencentra

onderdelen van de grote hersenen

frontaal kwab: controle over gedrag (plannen)

Wandkwab / Pariëtaalkwab: gevoelscentrum

occipitaalkwab / achterhoofdskwab:

verwerken visuele informatie

temporaal kwab /slaapkwab: verwerken van auditieve informatie

Kleine hersenen: 

Zorgen voor coordinatie van bewegingen en evenwicht. Coordinatie is in juiste volgorde samentrekken van spieren bij een beweging.

verwerking informatie uit ogen en evenwichtszintuigen, sturen spieren aan

Waar alles mis gaat....

Kleine hersenen: Coördinatie

Hersenstam en verlengde merg

De hersenstam ligt tussen de hersenen en het ruggenmerg

De hersenstam bestaat uit:

1. Middenhersenen
2. Pons --> brug van Varol
3. Verlengde merg --> onderste gedeelte hersenstam --> centrum van vitale functies

Sleep de juiste betekenis naar het juiste begrip. 

Grote hersenen 

Kleine hersenen 

Hersenstam

Hersenschors met hersencentra voor waarnemingen, bewegingen en geheugen. 

Coordinatie en evenwicht houden.

Verbindingen tussen de hersenen en het rugenmerg, onbewuste reacties.

Neuron/ zenuwcel

Neuronen vind je in grote aantallen in je hersenen en ruggenmerg. Neuronen hebben twee uiteinden namelijk axon en dendriet. Dendrieten zijn de vertakkingen rondom de celkern. Dendrieten geven prikkels door aan de celkern, terwijl axonen juist prikkels van de celkern af geleiden. 

DENDRIETEN

• Geleiden prikkels naar het cellichaam toe = receptoren

• zenuwcel heeft heel veel korte dendrieten 

DENDRIETEN

Vangen prikkels op via de zintuigen en geleiden de prikkels NAAR het cellichaam toe.

Er zijn talrijke KORTE dendrieten.

Dendrieten zijn receptoren.

In de afbeelding geeft P een dendriet aan.

1. juist
2. onjuist

Dendriet

Eindknopje

Cellichaam

Axonuiteinde

Celkern

1. Dendrieten geven in zenuwcellen het signaal van het cellichaam direct door naar de synaps.
2. Dendrieten geleiden impulsen naar het cellichaam toe.

1. 1 is waar 2 is waar
2. 1 is waar 2 is niet waar
3. 1 is niet waar 2 is waar
4. 1 is niet waar 2 is niet waar

Axonen

-De afvoer van het cellichaam.​

​

-Geven de cellen door aan andere zenuwcellen.

Een axon is langer dan een dendriet

1. Ja, dat is altijd zo
2. In ieder geval bij een sensorisch neuron
3. In ieder geval bij een motorisch neuron
4. Dat is nooit het geval

 De lengte van zo’n axon kan variëren van een millimeter tot ongeveer een meter of meer. 

Neuronen

Myelineschede: isolerende laag rondom uitlopers (dendrieten of axonen)

De synaps

De synaps is: de ruimte tussen axon en dendriet

Neurotransmitters en impulsoverdracht

De impulsoverdracht van zenuwcel naar zenuw-, spier- of kliercel gebeurt met neurotransmitters.

Deze neurotransmitters worden losgelaten in de synaptische spleet waarna zij zich binden aan recepteren van de doelwitcel en daar de Na+ kanalen open gaan.

neurotransmitter in synaps

 Zenuwstelsel

Sensoren behoren tot zintuigstelsel

Controlecentrum is centraal zenuwstelsel.

Effectoren zijn spieren of klieren 

GRIJZE STOF RUGGENMERG

Heeft de vorm van een H.

De benen aan de voorzijde zijn de voorwortels met de voorhoorns (motorische cellen).

De benen aan de achterzijde = achterwortels met achterhoorns (sensibele cellen)

GRIJZE STOF

• De benen aan de voorzijde = voorhoorns met voorwortel
• (= neurieten met motorische voorhoorncellen)

• De benen aan de achterzijde = achterhoorns met achterwortel
• (dendrieten met sensibele achterhoorncellen)

Bewuste reactie

• zintuigcel
• gevoelszenuwcel
• schakelcellen in
   ruggenmerg/hersenstam/
   grote hersenen
  BEWUSTWORDING

Hersencentra waarin impulsen ontstaan die bewuste bewegingen veroorzaken.

Geleidt o.a. impulsen van het ruggenmerg naar de hersenen en omgekeerd en stuurt belangrijke levensfuncties aan.

Hersencentra waarin impulsen worden ontvangen die afkomstig zijn van zintuigen.

Delen van de hersenschors met een bepaalde functie.

bewegingscentra

hersenstam

gevoelscentra

hersencentra

Het zenuwstelsel.

Het zenuwstelsel.

Het zenuwstelsel

• Het zenuwstelsel bestaat uit: zenuwen, ruggenmerg en hersenen.

• De hersenen en het ruggenmerg heten samen het centraal zenuwstelsel.

• Alles wat je lichaam doet wordt geregeld door het zenuwstelsel.