BSR 20/1 2ha Grammatica ZD 1 herhaling lj1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

• Log alvast in op LessonUp.
• Maak de startopdracht. 

§1: Herhaling leerjaar 1

Voordat we beginnen:

2(A)HA

GRAMMATICA

ZINSDELEN

vwo

Ontleed de onderstaande zin. Kies uit: persoonsvorm(pv), werkwoordelijk (wg) of naamwoordelijk gezegde (ng),  lijdend voorwerp (lv), meewerkend voorwerp (mv) en bijwoordelijk bepaling (bwb).

* Bij ons in de studio is onze minister-president aanwezig voor zijn wekelijkse vragenuurtje.

havo

Ontleed de onderstaande zin. Kies uit: persoonsvorm(pv), werkwoordelijk (wg) of naamwoordelijk gezegde (ng),  lijdend voorwerp (lv), meewerkend voorwerp (mv) en bijwoordelijk bepaling (bwb).

* Achtbaan de Python gaat na een maand onderhoud weer open voor publiek.

• Je hebt de herhaling van leerjaar 1 gemaakt.
• Je weet weer hoe je de persoonsvorm, het onderwerp, het gezegde (wg of ng), het lijdend voorwerp, het meewerkend voorwerp en de bijwoordelijke bepaling vindt.

Lesdoelen

In deze les gaan we:

• Starten met een nieuw hoofdstuk (zinsdelen);
• de startopdracht bespreken;'
• nieuwe werkwijze bespreken (studiewijzer en online huiswerk);
• de uitleg behandelen van paragraaf 1;
• Opdrachten paragraaf 1 maken.

Achtbaan de Python gaat na een maand onderhoud open voor publiek.

pv = gaat

ow = Achtbaan de Python

wg = gaat open

ng = -

lv = -

mv = voor publiek

bwb = na een maand onderhoud

Havo:.

Bij ons in de studio is onze
minister-president aanwezig voor zijn wekelijkse vragenuurtje.

pv = is

ow = onze minister-president

wg = -

ng = is [aanwezig]

lv = -

mv = -

bwb = bij ons in de studio

bwb = voor zijn wekelijkse vragenuurtje

Vwo:.

Hoe ging de startopdracht?

😒🙁😐🙂😃

Je kunt de persoonsvorm in een zin op drie manieren vinden. 

Schrijf mee in je schrift, maak aantekeningen!

De tijdproef

1) Verander de zin van tijd.

Het woord dat dan verandert, is de persoonsvorm. Kijk maar:

• Naud wil in het weekend geen huiswerk maken.
• Naud wilde in het weekend geen huiswerk maken.

De vraagproef

2) Maak van de zin een vraag.

Het werkwoord dat dan vooraan komt te staan, is de persoonsvorm.

• Alette, Hester en Fenna hebben woensdag ingehaald. 
• Hebben Alette, Hester en Fenna woensdag een toets ingehaald?

De getalsproef

3) Verander het getal (het aantal) van de zin. Het gaat dan niet meer om één persoon, maar bijvoorbeeld om twee.

Het woord dat dan verandert, is de persoonsvorm. Kijk maar:

• Hiddo zat tijdens de uitleg aan andere dingen te denken.
• Hiddo en Wout zaten tijdens de uitleg aan andere dingen te denken.

"Mijn broertje heeft gisteren nieuwe hardloopschoenen gekocht."
Wat is de persoonsvorm?

Welke van de drie manieren heb jij bij de vorige vraag gebruikt om de persoonsvorm te vinden?

Het onderwerp

Het onderwerp in een zin:

'Tijdens zijn show amuseert de cabaretier het publiek met zelfgeschreven liedjes.'

De cabaretier = het onderwerp

Het onderwerp van de zin is vaak een persoon (of dier/ding) die iets doet. Vrijwel elke zin heeft een onderwerp.

• Hoe vind je het onderwerp? Stel de vraag: Wie/wat + persoonsvorm

• 
  

"Mijn broertje heeft gisteren nieuwe hardloopschoenen gekocht."
Wat is het onderwerp?

Werkwoordelijk

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden in de zin. Ze zeggen wat het onderwerp (mens, dier of ding) doet of ondergaat. De persoonsvorm is altijd een onderdeel van het werkwoordelijk gezegde.

Als er meer werkwoorden in de zin staan, horen die er ook bij.

gezegde (wg)

Werkwoordelijk

• Bepaal welke woorden werkwoorden zijn.
• Deze woorden vormen samen het werkwoordelijk gezegde.
• Delen van een scheidbaar werkwoord horen ook bij het wg.
  
  De bezorger heeft het pakketje gisteravond afgeleverd.

gezegde (wg)

"Mijn broertje heeft gisteren nieuwe hardloopschoenen gekocht."
Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Wat is dan het naamwoordelijk gezegde?

In de zon zijn de beelden prachtig.

Dus het naamwoordelijk gezegde is: 

'zijn prachtig'

Naamwoordelijk gezegde

Het naamwoordelijk gezegde zegt wat iemand of iets (het onderwerp) IS (of wordt of blijft).

In de zon zijn de beelden [prachtig].

Dus het naamwoordelijk gezegde is:

'zijn [prachtig]'

Filmpje naamwoordelijk gezegde

Klik hier voor het filmpje met uitleg over het naamwoordelijk gezegde.

In een naamwoordelijk gezegde...

1. doet iemand iets
2. wil iemand iets
3. is iemand iets
4. staan alleen maar werkwoorden

Het lijdend voorwerp (LV)

Een lijdend voorwerp geeft meestal aan aan wie/wat iets 'overkomt' of 'ondergaat'

Zo vind je het lijdend voorwerp:

1. Zoek de PV en verdeel de zin in zinsdelen.

2. Noteer het onderwerp en werkwoordelijk gezegde.

3. Stel de vraag: Wat/Wie + WG + onderwerp?

Norah heeft een warme winterjas gekocht.

Wat heeft Norah gekocht? Een warme winterjas.

"Mijn broertje heeft gisteren nieuwe hardloopschoenen gekocht."
Wat is het lijdend voorwerp?

Noteer van de volgende twee zinnen de persoonsvorm, het onderwerp,
het werkwoordelijk gezegde en het lijdend voorwerp:

1. Mijn broertje wil elke dag uitslapen.

PV  =                                            OW =

WG of NG =                                        LV =

2. We zijn gisteren begonnen met het hoofdstuk grammatica zinsdelen.

PV =                                                OW =

WG of NG =                                           LV  =

Twee zinnen ontleden

Het meewerkend

Een meewerkend voorwerp geeft aan voor wie iets bestemd is. Het meewerkend voorwerp is vaak een mens of een dier. Het mv komt voor bij werkwoorden die iets te maken hebben met 'vertellen' of met 'geven'.

Een meewerkend voorwerp kan beginnen met het woordje aan, maar dat hoeft niet. 

voorwerp (mv)

Het meewerkend

• Let op: niet elke zin heeft een meewerkend voorwerp!
• Het mv is namelijk het antwoord op de vraag: aan of voor wie + wg + ow + lv?
  
  Wij hebben mijn neefje voor zijn verjaardag een bioscoopbon gegeven.

voorwerp (mv)

De bijwoordelijke

Soms zijn bijwoordelijke bepalingen niet zo makkelijk te vinden omdat je vragen als waar?, wanneer? etc. niet kan stellen. Maar als je de zinnen op de juist manier ontleedt, blijven ze vanzelf over.

bepaling (bwb)

De bijwoordelijke

Een bijwoordelijke bepaling geeft vaak een tijd, plaats of reden aan. Oftewel: wanneer, waar of waarom iets gebeurd. Een bwb geeft antwoord op de 5 W en H vragen. Let op: niet elke zin heeft een bijwoordelijke bepaling!

Door zwaar onweer ging de wedstrijd gisteravond niet door.

bepaling (bwb)

Tijdens de vakantie is iedereen vast en zeker zeer vrolijk. 

Benoem het zinsdeel 'iedereen'

sleep het juiste zinsdeel naar het vak hiernaast

Onderwerp (ow)

werkwoordelijk gezegde (wg)

lijdend voorwerp

(lv)

meewerkend voorwerp (mv)

bijwoordelijke

bepaling (bwb)

Tijdens de vakantie is iedereen vast en zeker zeer vrolijk. 

Benoem het zinsdeel 'tijdens de vakantie'.

sleep het juiste zinsdeel naar het vak hiernaast

Onderwerp (ow)

werkwoordelijk gezegde (wg)

lijdend voorwerp

(lv)

meewerkend voorwerp (mv)

bijwoordelijke

bepaling (bwb)

Geef jij je neefje ook een stukje taart?

Benoem het zinsdeel je neefje'

sleep het juiste zinsdeel naar het vak hiernaast

Onderwerp (ow)

naamwoordelijk gezegde (wg)

lijdend voorwerp

(lv)

meewerkend voorwerp (mv)

bijwoordelijke

bepaling (bwb)

Aan het werk

Wat?	Cursus 5 Grammatica (ZD), paragraaf 1. Maak de paragraaf af. In je online boek (Magister -> leermiddelen).
Hoe?	Keuze: zelfstandig of in tweetallen.
Hulp	De 4 B's.
Tijd	Timer.
Klaar?	Werk zelfstandig verder aan paragraaf 3 of verdiep je door de even vragen te maken.

Hulp

'Ik snap het niet'

Welk zinsdeel van leerjaar 1 gaat goed?

Welk zinsdeel van leerjaar 1 vind je nog lastig?

• Je hebt de herhaling van leerjaar 1 gemaakt.
• Je weet weer hoe je de persoonsvorm, het onderwerp, het gezegde (wg of ng), het lijdend voorwerp, het meewerkend voorwerp en de bijwoordelijke bepaling vindt.

Lesdoelen

Alles bij elkaar. Ontleed de zin: pv t/m bwb

In onze wijk wordt vanavond
het oud papier opgehaald.

Antwoord vorige vraag 

/ In onze wijk / wordt / vanavond / het oud papier / opgehaald. /

pv = wordt

ow = het oud papier
wg = wordt opgehaald (geen ng dus)
lv = x
mv = x
bwb (plaats) = in onze wijk

bwb (tijd) = vanavond