MH1/H1 - H5.2 Lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

Les 1

Hoofdstuk 5.2 Lezen

Lesdoelen

Aan het einde van de les...

- ken ik vier tekstdoelen;

- weet ik welke tekstdoelen bij welke tekstsoorten en 

   tekstvormen horen;

- weet ik hoe ik het leespubliek van een tekst kan afleiden;

- weet ik wat een betogende tekst is;

- ken ik zes verschillende tekstverbanden.

Welke twee tekstdoelen ken je al?

Als de schrijver wil dat de lezer het met hem eens is, is het tekstdoel:

1. Informerend
2. Overtuigend
3. Activerend
4. Amuserend

Welke tekstvorm hoort niet bij het tekstdoel 'informeren'?

1. Nieuwsbericht
2. Handleiding
3. Ingezonden brief

Welke tekstvorm hoort niet bij het tekstdoel 'activeren'?

1. Advertentie
2. Folder
3. Oproep
4. Klachtenbrief

Tekstsoort en tekstvorm

Tekstdoelen	Tekstsoorten	Tekstvormen
Informeren	Informatieve teksten	Nieuwsbericht, handleiding
Overtuigen	Betogende teksten	Ingezonden brief, klachtenbrief
Activeren/tot handelen aansporen	Activerende teksten	Advertentie, folder, oproep
Amuseren	Amuserende teksten	Verhaal, liedtekst

Leespubliek

Een tekst wordt geschreven voor lezers: het leespubliek.

Wil je vaststellen voor welk publiek is bedoeld, kijk dan naar de bron, het onderwerp en het taalgebruik. Soms kun je ook iets afleiden uit een afbeelding.

Leespubliek

De bron: is het een blad of een site voor volwassenen of voor jongeren?

Het onderwerp: is het onderwerp interessant voor volwassenen, voor jongeren of voor allebei?

Het taalgebruik: heeft de tekst veel moeilijke woorden en lange zinnen of juist niet?

De aanspreekvormen: wordt de lezer aangesproken in de jij- of in de u-vorm?

Betogende tekst

In een betogende tekst of betoog geeft de schrijver zijn mening over een onderwerp. Hij verdedigt die mening met argumenten. een argument is informatie waarmee de schrijver wil bewijzen dat zijn mening juist is.

Een argument kan een feit zijn of een mening.

Betogende tekst

Een betoog kan op verschillende manieren zijn opgebouwd. 
Veel betogen hebben een driedeling:

Inleiding: de schrijver geeft zijn mening over het onderwerp.

Kern: de schrijver geeft argumenten voor zijn mening.
Slot: de schrijver trekt een conclusie of vat het belangrijkste samen.

Is dit een feit of een mening?
"Jongeren die overlast geven, moeten stevig worden aangepakt".

1. Feit
2. Mening

Is dit een feit of een mening?
"WAV heeft alweer een trainer ontslagen".

1. Feit
2. Mening

Welke tekstverbanden ken je nog?

Welk tekstverband? Op mijn feestje gaan we barbecueën. Ook gaan we bowlen. Bovendien is er een disco.

1. Opsommend
2. Tijdsvolgorde
3. Tegenstellend
4. Uitleggend

Tekstverbanden

Het redengevend en concluderend tekstverband komen vaak voor in betogende teksten.

Tekstverband	Signaalwoorden	Voorbeelden
Redengevend	want, omdat, daarom, immers, namelijk	Wouter heeft zicht ingeschreven op een sportschool, want hij wil er goed uitzien op het komende brugklasfeest.
Concluderend	dus, dan ook, hieruit volgt, de slotsom is, concluderend	Anja heeft een nieuwe jurk gekocht. Ze is dus helemaal klaar voor het feest!

Huiswerk

Vrijdag 19 juni

Maken op je Chromebook:

H5.2 Lezen - opdracht 1 t/m 12.

Maak je huiswerk op tijd en maak het serieus, anders heb je direct een O!