Les 1 - De vitale functies

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Vitale functies

Leerdoelen

• De student  kan de vitale functies benoemen

• De student weet wat een bloeddruk is en kent de achterliggende theorie

• De student weet wat een hartslag is en kent de achterliggende theorie

• De student weet wat de ademhaling is en kent de achterliggende theorie

• De student weet wat een saturatie is en kent de achterliggende theorie

• De student weet hoe hij de temperatuur kan meten en kent de achterliggende theorie

Vitale functies:

Bloeddruk

Hartslag

ademhaling

lichaamstemperatuur

Bewustzijn

Beoordelen door:

Kijken

Luisteren

Voelen

Temperatuur

Temperatuur waarden 

Normaal: 36.5-37.5

Te koud: <36.5

Onderkoeling: <35.0

Verhoging: 37.5-38.0

Koorts: >38.0

Hyperthermie: > 41.0

Te koud:

verhoging spierspanning

(willekeurige spieren krijgen onwillekeurige bewegingen)

Rillen, klappertanden

Te warm

Zweten

Hartslag

Waar kunnen we de hartslag voelen? 

Waar let je op?

De frequentie

De vulling

De regelmaat

Afwijkingen

Tachycardie= een hartfrequentie boven de 100 slagen per min

Oorzaken: stress, koffie, uitdroging

Bradycardie= een hartfrequentie onder de 60 slagen per min

Oorzaken: geneesmiddelen, drugs,hartproblemen

Aritmie= onregelmatige hartslag

Oorzaken: hartritmestoornissen

Ademhaling (respiratie)

Beoordelen van de ademhaling

Ademhalingsfrequentie en patroon

Kleur van de huid

Gebruik van hulpademhalingsspieren en buikademhalingsspieren

Ademgeruis 

Eventueel saturatie meten

Observatie ademhaling

- Frequentie ademhaling

- Diepte en gelijkmatigheid ademhaling

- Regelmaat van de ademhaling

- Geluid van de ademhaling

Frequentie ademhaling

Normale ademhaling:

Bij volwassenen 15 tot 20 maal per minuut 

Kinderen 20 tot 25 maal per minuut

Baby’s 30 tot 40 maal per minuut

De saturatie

2 manieren van saturatie meten

100 % is prima

<95 % is hypoxaemie

1) arteriële bloedgasanalyse: deze methode vereist een arteriële bloedafname, de benodigde analyse apparatuur

2) de transcutane (door de huid en nagelbed) meting met een saturatiemeter: deze methode is heel eenvoudig

Bloeddruk

Bloeddruk  

De bloeddruk is de druk in de slagaders. Die druk ontstaat als het hart het bloed in de bloedvaten perst.

 

De bloeddruk wordt daarom uitgedrukt in twee getallen:

• bovendruk (systolische druk);

• onderdruk (diastolische druk).  

Bovendruk (systolische druk)

Als het hart zich samenknijpt om dat te doen, is de bloeddrukwaarde het hoogst. Dat heet de bovendruk

Onderdruk (diastolische druk)

Als het hart zich weer ontspant, is de bloeddruk waarde het laagst. Dat heet de onderdruk

De bloeddruk schommelt gedurende de dag. 

In de ochtend en avond is de bloeddruk meestal lager dan in de middag. 

Daarnaast wordt de bloeddruk beïnvloed door inspanning en emoties. 

Bloeddruk kan beïnvloed worden door:

Emoties en stress

Leeftijd

Medicatie

Lichamelijke inspanning

Lichaamsgewicht/ voedingsstijl

Verschijnselen bij een te hoge bloeddruk

Vermoeidheid, Hoofdpijn

Stoornis van gezichtsvermogen/ 

Neusbloeding

Kortademigheid bij inspanning

Hersenbloeding

Nachtelijke benauwdheid

Verschijnselen bij een te lage bloeddruk

Flauwtes

Vermoeidheid

Duizeligheid door beweging

Hartkloppingen

Shock

Automatische bloeddrukmeting 

Bij het meten van de bloeddruk

 met een elektronische 

bloeddrukmeter wordt de 

bloeddruk meteen na de meting

 digitaal weergegeven.

 Vaak is ook de hartslag 

(per minuut) af te lezen. 

Handmatige bloeddrukmeting 

Voor de handmatige bloeddrukmeting gelden dezelfde voorwaarden wat betreft afmetingen van de bloeddrukband en contra-indicaties als bij de automatische bloeddrukmeting. 

Een verschil is dat bij deze meting een bloeddrukmeter met handmatige pomp wordt gebruikt en dat een stethoscoop nodig is. 

Contra-indicaties.

De bloeddruk mag niet worden gemeten aan een arm indien:

• Wonden aanwezig zijn;

• De arm gezwollen is;

• De arm verlamd is;

• De lymfeklieren in de oksel zijn verwijderd (okselkliertoilet);

• Een infuus in de arm aanwezig is.

Meet in deze gevallen de bloeddruk aan de andere arm.

Wat gebeurt er tijdens het bloeddrukmeten?

1: de bloeddrukband drukt het bloedvat  helemaal 

dicht

2: het bloedvat heeft net genoeg kracht om door  de 

                                                                                            band heen te gaan. Je hoort de eerste slag

                    Je meet nu de SYSTOLE                                                        

3: het bloed kan weer "normaal" door  het bloedvat 

stromen. Je hoort de laatste slag.

Je meet nu de DYSATOLE                                                   

Wat heb je nodig om de bloeddruk te kunnen meten?

Bloeddrukmeter

Stethoscoop

Gaasje

Alcohol 70%

Pen en papier

De juiste plaats van de bloeddrukband

We meten aan d de linker arm

Meten

Leg de band aan

Pomp de band op tot het moment dat je de pols niet meer voelt

Pomp er nu nog 30 mmHG extra bij

Leg de stethoscoop in de elleboogplooi

Laat de band langzaam (2 "streepjes" per sec.) leeg laten lopen

Waarde van de systole en diastole onthouden

Band helemaal leeg laten lopen en verwijderen