Les 9: Fabriekskinderen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom H4E!

• Ga zitten volgens de plattegrond. 
• Pak je spullen erbij: leesboek, etui, Nieuw Nederlands en schrift
• Oortjes uit en in de tas

Nederlands havo 4

Literatuurgeschiedenis

• Ik kan de hoofdlijnen schetsen van de romantiek en realisme.

• Ik kan de hoofdlijnen, het genre en de schrijver van Fabriekskinderen benoemen en koppelen aan de tijd.

Sara Burgerhart

1. Zelden heb ik zo veel werk gehad aan mijn lieverdjes
2. Die gingen er toch wel in mee
3.  o mijn vriendinnen, heb ik mezelf dan iets te verwijten, gaf ik aanleiding; niet toch, voor zover ik weet?)
4. ja en nee; ze twijfelt maar komt wel voor zichzelf op
5. Victim blaiming is dat; haar valt niets te verwijten!

Periodes

middeleeuwen (500-1500)

renaissance (1500-1700)

verlichting (1700-1800)

romantiek en realisme (1800-1900)

Romantiek & realisme (1800-1900)

• 19e eeuw: tijd van burgers en stoommachines
  
• Nederlands eenheidsstaat met grondwet + democratie
  
• grote technische vooruitgang
  
• economische groei leidde tot sociale ongelijkheid
  
• oplossen was niet de taak van de overheid
• liberalisme: geen inmenging staat, vakbonden
  
• gevaarlijk in fabrieken en veel werklozen

www.canonvannederland.nl

Romantiek & realisme 

• kinderarbeid (6-11 jaar), 16 uren p.d.
• kinderen niet naar school
• 1874: Kinderwetje van Houten
• 1901: leerplicht (6-12jr)

Romantiek & realisme 

• kinderarbeid (6-11 jaar), 16 uren p.d.
• kinderen niet naar school
• 1874: Kinderwetje van Houten
• 1901: leerplicht (6-12jr)

• 1900: spoorlijnen in heel NL

Romantiek & realisme

grote maatschappelijke, politieke en technische veranderingen > een wereld waarin de 19e-eeuwse kunstenaar zich niet thuis voelde. 

• romantische kunstenaar: werkelijkheid ontvluchten
• realistische kunstenaar: tegen werkelijkheid verzetten

• gevoel ipv verstand (tegenovergestelde verlichting)
• Weltschmerz: wereldpijn
• Sehnsucht: zwelgen in verlangen
• Fernweh: verlangen naar andere tijd/plaats
• gothic novel: verzonnen werkelijkheid (Frankenstein)
• zwarte romantiek: duistere kant van de mens
• zwarte humor: lachen om taboeonderwerpen 

• tegenovergestelde van romantiek
• werkelijkheid objectief weergeven 
• verontwaardiging opwekken bij lezer, toeschouwer, luisteraar 
• VB: Max Havelaar, Fabriekskineren 

Romantiek

Realisme

Opdracht

• Maak de opdrachten bij Fabriekskinderen.
• Bespreek de opdrachten met elkaar; noteer je                                                            antwoorden in steekwoorden.
• Je kunt de linkjes uit deze LU gebruiken.

Klaar? 

Bestudeer blz. 259 t/m 262 en maak opdracht 2

www.unicef.nl

nl.wikipedia.org

Antwoorden

1. Allemaal (behalve E). Toelichting belangrijk

2. pam·flet (het; o; meervoud: pamfletten)

1 gedrukt geschrift van geringe omvang over een actueel onderwerp

2 klein, hekelend vlugschrift (hekelen  = bekritiseren)

3. Nee, maximaal 18x per jaar.

4. eigen antwoord. Ja, komt nog voor en zeker verband tussen. 

5. mensenrechten/leerplicht

6. /7./8, eigen antwoorden

Huiswerk

Donderdag 5 december:

• Samenvatting aangevuld met Romantiek en Realisme + Fabriekskinderen