Les 4 - Atlas gebruiken + opbouw van Aarde

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Startklaar

Startklaar (3 min)

Docent begroet leerlingen, instrueert alle leerlingen om startklaar te zijn en legt materialen klaar.

Leerlingen zorgen ervoor dat zij alle benodigde spullen op tafel hebben, jas uit, mobiel in tas. (Zorg voor een nette en georganiseerde ruimte.)

LEZEN 10 min

Lezen

https://www.nu.nl/klimaat/6303415/al-een-jaar-recordtemperaturen-in-oceanen-tekenen-dat-opwarming-versnelt.html?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

Lesplan:

- Alcarta online + woordzoeker

- lezen 4.1

- opbouw van Aarde en par.4.1

Atlas gebruiken

=> inloggen in SomToday

-> Leermiddelen

-> De Geo - 1 vwo (bevestigen via email) 

klik op Alcarta

Woordzoeker

1. Bladwijzer (blz. 0)

2. Inhoudsopgave (blz.2-3)

3. "Zoek" venster  (rechtsboven)

4. Register + kaartvak

5. Schuif

_ _ _ _ _

Woordzoeker

1. Bladwijzer (blz. 0) - klik op het vierkantje met paginanummer 114A. Welk land zie je op kaart 114A? Schrijf de 5e letter van de naam _______________
2. Inhoudsopgave (blz.2-3) - vergroot het beeld. Zie de sectie Nederland bevolking. Onder welke letter staat de kaart "Niet-Nederlanders absoluut"? Schrijf de letter  _______________
3. "Zoek"  (rechtsboven)  - klik op het symbool "zoek"en typ 128. Zoom in op Marokko. Hoe heten de bergen in Marokko? Schrijf de 4e letter op ________________
4. Register - klik op het tabblad "register". Zoom in. De pagina is in alfabetische volgorde, zoek de plaats met de naam Abo. Wat is de tweede naam naast Abo? Schrijf de eerste letter op ___
5. blz 216 - Zoom in op de kaart op pagina 216-217. Welk eiland zie jij in kaartvak Q3? Schrijf de 6e letter op ___________

_ _ _ _ _

Vorige les

Terugblik

Vorige les

Terugblik

C                A                B                C        

  Lesdoel

De leerlingen kennen ten minste de volgende onderdelen van de aarde: kern, mantel, aardkorst. 

Ze kunnen de verschillende zones van de aarde beschrijven op basis van samenstelling.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis 

1. De leerlingen weten wat welke vorm de aarde heeft.

2. De leerlingen weten uit hoeveel lagen de aarde bestaat. 

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Lezen

Leerboek blz. 62

- natuurramp

- magma

- convectiestromen

- platen

Teken de opbouw van de Aarde 

neem één hele bladzijde:

- kern 7 cm in diameter

- mantel extra 3 cm in radius

- korst 1 mm bij

Kern

- 7000 km 

- 5000° C

- nikkel en ijzer

Mantel

- bovenste laag (astenosfeer) beweegt door verschillen in temperaturen

=> convectiestromen

Korst

- vaste buitenlaag van Aarde

Oceanische vs. Continentale korst

Instructie (10 min)

Docent legt de nieuwe stof uit aan de hand van de lesdoel. Ondersteunt bij het maken van aantekeningen en het stellen van vragen. Gebruikt voorbeelden en bouwt de nieuwe stof op in kleine stukken.

Leerlingen luisteren naar de docent, maken aantekeningen en beantwoorden klassikale vragen van de docent.

Klassikale uitleg, aantekeningen maken, visueel en woordelijk, vragen stellen (onderwijsleergesprek), uitgewerkt voorbeeld laten zien.

Continentale plaat	Oceanische plaat
Graniet	Basalt
Licht	Zwaar
Ouder	Jonger

Instructie (10 min)

Docent legt de nieuwe stof uit aan de hand van de lesdoel. Ondersteunt bij het maken van aantekeningen en het stellen van vragen. Gebruikt voorbeelden en bouwt de nieuwe stof op in kleine stukken.

Leerlingen luisteren naar de docent, maken aantekeningen en beantwoorden klassikale vragen van de docent.

Klassikale uitleg, aantekeningen maken, visueel en woordelijk, vragen stellen (onderwijsleergesprek), uitgewerkt voorbeeld laten zien.

ntr.nl

Hoe snel bewegen tektonische platen?

Platentektoniek -  wetenschap over vorming, positie en beweging van tektonische platen.

Supercontinent Pangea

     Kleine afsluiting

Kern

Mantel

Aardkorst

Oceanische korst

Continentale korst

Pangaea

Kleine lesafsluiting (5 min) 

Docent controleert begrip door opdrachten of vragen die de begrippen en vaardigheden van het lesdoel toetsen.

Leerlingen werken zelfstandig of in een groepje aan opdrachten, kunnen vragen stellen aan de docent maar werken grotendeels zelfstandig.

Controle van begrip vragen

LEZEN 10 min

Zelfstandig werken

Lees paragraaf 4.1

Maak de opdrachten 1 en 4 op blz. 70-71

Tip: gebruik Alcarta blz.161

https://www.nu.nl/klimaat/6303415/al-een-jaar-recordtemperaturen-in-oceanen-tekenen-dat-opwarming-versnelt.html?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

A

B

C

Aardkern

Aardkorst

Aardmantel

Wat is de dunste laag van de aarde?

1. De kern
2. De mantel
3. Aardkorst

Waarom is de mantel gedeeltelijk vloeibaar?

1. Omdat de druk er lager is
2. Omdat het er heel warm is
3. Omdat het koud is in de mantel

Welke laag van de aarde bestaat uit ijzer en nikkel?

1. De kern
2. De mantel
3. De aardkost

Met welk symbool zijn aardbevingen en vulkanen aangegeven?

Wat is een plaatgrens?

Antwoord 1: Breedteligging beïnvloedt de hoeveelheid zonnestraling die een gebied ontvangt. Gebieden dichter bij de evenaar (zuidelijke Verenigde Staten) ontvangen meer directe zonnestraling en zijn daarom warmer, terwijl gebieden verder van de evenaar (noordelijke Verenigde Staten) minder directe zonnestraling ontvangen en kouder zijn.

Antwoord 2: Hoogteligging beïnvloedt de temperatuur doordat de temperatuur gemiddeld met ongeveer 0,6°C daalt voor elke 100 meter stijging. In bergachtige gebieden zoals de Rocky Mountains betekent dit dat hogere delen koeler zijn dan de lagere delen.

Antwoord 3: Aanlandige wind brengt vochtige lucht van de zee naar het land, wat leidt tot meer neerslag en mildere temperaturen aan de westkust. Aflandige wind brengt droge lucht van het land naar de zee, wat resulteert in minder neerslag en grotere temperatuurschommelingen aan de oostkust.

Antwoord 4: De loefzijde van een berg is de kant waar de wind tegenaan waait en neerslag veroorzaakt doordat de lucht opstijgt en afkoelt. De lijzijde is de regenschaduwkant waar de lucht daalt en opwarmt, wat resulteert in minder neerslag en een droger klimaat.

Tekenen:
Hoe worden aardbevingen en vulkanen aangegeven?

Antwoord 1: Breedteligging beïnvloedt de hoeveelheid zonnestraling die een gebied ontvangt. Gebieden dichter bij de evenaar (zuidelijke Verenigde Staten) ontvangen meer directe zonnestraling en zijn daarom warmer, terwijl gebieden verder van de evenaar (noordelijke Verenigde Staten) minder directe zonnestraling ontvangen en kouder zijn.

Antwoord 2: Hoogteligging beïnvloedt de temperatuur doordat de temperatuur gemiddeld met ongeveer 0,6°C daalt voor elke 100 meter stijging. In bergachtige gebieden zoals de Rocky Mountains betekent dit dat hogere delen koeler zijn dan de lagere delen.

Antwoord 3: Aanlandige wind brengt vochtige lucht van de zee naar het land, wat leidt tot meer neerslag en mildere temperaturen aan de westkust. Aflandige wind brengt droge lucht van het land naar de zee, wat resulteert in minder neerslag en grotere temperatuurschommelingen aan de oostkust.

Antwoord 4: De loefzijde van een berg is de kant waar de wind tegenaan waait en neerslag veroorzaakt doordat de lucht opstijgt en afkoelt. De lijzijde is de regenschaduwkant waar de lucht daalt en opwarmt, wat resulteert in minder neerslag en een droger klimaat.

Hoe worden plaatbewegingen aangegeven?

Antwoord 1: Breedteligging beïnvloedt de hoeveelheid zonnestraling die een gebied ontvangt. Gebieden dichter bij de evenaar (zuidelijke Verenigde Staten) ontvangen meer directe zonnestraling en zijn daarom warmer, terwijl gebieden verder van de evenaar (noordelijke Verenigde Staten) minder directe zonnestraling ontvangen en kouder zijn.

Antwoord 2: Hoogteligging beïnvloedt de temperatuur doordat de temperatuur gemiddeld met ongeveer 0,6°C daalt voor elke 100 meter stijging. In bergachtige gebieden zoals de Rocky Mountains betekent dit dat hogere delen koeler zijn dan de lagere delen.

Antwoord 3: Aanlandige wind brengt vochtige lucht van de zee naar het land, wat leidt tot meer neerslag en mildere temperaturen aan de westkust. Aflandige wind brengt droge lucht van het land naar de zee, wat resulteert in minder neerslag en grotere temperatuurschommelingen aan de oostkust.

Antwoord 4: De loefzijde van een berg is de kant waar de wind tegenaan waait en neerslag veroorzaakt doordat de lucht opstijgt en afkoelt. De lijzijde is de regenschaduwkant waar de lucht daalt en opwarmt, wat resulteert in minder neerslag en een droger klimaat.

Wat betekent platentektoniek?

Antwoord 1: Breedteligging beïnvloedt de hoeveelheid zonnestraling die een gebied ontvangt. Gebieden dichter bij de evenaar (zuidelijke Verenigde Staten) ontvangen meer directe zonnestraling en zijn daarom warmer, terwijl gebieden verder van de evenaar (noordelijke Verenigde Staten) minder directe zonnestraling ontvangen en kouder zijn.

Antwoord 2: Hoogteligging beïnvloedt de temperatuur doordat de temperatuur gemiddeld met ongeveer 0,6°C daalt voor elke 100 meter stijging. In bergachtige gebieden zoals de Rocky Mountains betekent dit dat hogere delen koeler zijn dan de lagere delen.

Antwoord 3: Aanlandige wind brengt vochtige lucht van de zee naar het land, wat leidt tot meer neerslag en mildere temperaturen aan de westkust. Aflandige wind brengt droge lucht van het land naar de zee, wat resulteert in minder neerslag en grotere temperatuurschommelingen aan de oostkust.

Antwoord 4: De loefzijde van een berg is de kant waar de wind tegenaan waait en neerslag veroorzaakt doordat de lucht opstijgt en afkoelt. De lijzijde is de regenschaduwkant waar de lucht daalt en opwarmt, wat resulteert in minder neerslag en een droger klimaat.

(Aan)tekeningen

Tekening 1.
Kaartelementen

Tekening 2.
Schaalniveau

Zelfstandige verwerking (10 min)

Zelfstandig verwerken (ik → jij) 10 min. Docent laat leerlingen zelfstandig werken aan de eindopdracht of een debatstelling, beschikbaar voor hulp indien nodig.

Werken aan eindopdracht, zelfstandig of in groepen 

     Grote afsluiting

De leerlingen kennen ten minste de volgende symbolen op een thematische kaart over platentektoniek en natuurrampen: plaatgrens, vulkaan, aardbeving en bewegingspijlen.

Ze kunnen thematische kaarten aflezen en interpreteren om informatie over platentektoniek en natuurrampen te begrijpen.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

retrieval practice

https://quizlet.com/join/Rgu8QEZ9z?i=1fo1jg&x=1bqt

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com

Zelf aan de slag

De binnenkern van de aarde is vast, terwijl de buitenkern vloeibaar is. De temperatuur in de binnenkern is hoger dan in de buitenkern, en de samenstelling bestaat voornamelijk uit … 1 … (ijzer en nikkel / magnesium en silicium). De viscositeit van de buitenkern is … 2 … (laag / hoog) door de vloeibare aard.

(1p) Vraag 1

Vul in op het antwoordblad de juiste keuze achter de cijfers 1 en 2.

ijzer en nikkel

laag

Zelf aan de slag

De aardmantel bevindt zich direct onder de aardkorst en is voornamelijk samengesteld uit … 1 … (metalen / gesmolten gesteente). De viscositeit van de aardmantel is hoger dan die van de buitenkern, waardoor de convectiestromen langzaam bewegen. De temperatuur van de aardmantel varieert, maar is lager dan die van de … 2 … (binnenkern / buitenkern).

(1p) Vraag 2

Vul in op het antwoordblad de juiste keuze achter de cijfers 1 en 2.

gesmolten gesteente

binnenkern

Zelf aan de slag

De oceanische korst is dunner maar dichter dan de continentale korst. De continentale korst bestaat uit ander gesteente dan de oceanische korst. De oceanische korst bestaat voornamelijk uit … 1 … (basalt / graniet). De temperatuur in de aardkorst stijgt naarmate je dichter bij de … 2 … (aardmantel / aardkorst) komt.

(1p) Vraag 3

Vul in op het antwoordblad de juiste keuze achter de cijfers 1 en 2.

basalt

aardmantel

 Vraag 1

Uitspraak 1: De binnenkern van de aarde is vloeibaar.

Uitspraak 2: De buitenkern van de aarde is verantwoordelijk voor het aardmagnetisch veld.

Uitspraak 3: De aardmantel bestaat voornamelijk uit gesmolten gesteente en heeft een vaste vorm.

Neem de cijfers 1, 2 en 3 van de uitspraken over op het antwoordblad en zet erachter of de uitspraak juist of onjuist is.

Uitspraak 1: Onjuist (de binnenkern is vast)

Uitspraak 2: Juist

Uitspraak 3: Onjuist (de aardmantel is gedeeltelijk vast en gedeeltelijk plastisch)

Vraag 2 

Uitspraak 1: De viscositeit van de buitenkern is hoger dan die van de aardmantel.

Uitspraak 2: De continentale korst is dikker en minder dicht dan de oceanische korst.

Uitspraak 3: De temperatuur in de binnenkern is lager dan in de aardmantel.

Neem de cijfers 1, 2 en 3 van de uitspraken over op het antwoordblad en zet erachter of de uitspraak juist of onjuist is.

Uitspraak 1: Onjuist (de viscositeit van de aardmantel is hoger dan die van de buitenkern)

Uitspraak 2: Juist

Uitspraak 3: Onjuist (de temperatuur in de binnenkern is hoger)

Vraag 3 

Uitspraak 1: De oceanische korst bestaat voornamelijk uit graniet.

Uitspraak 2: De temperatuur van de aardmantel is lager dan die van de buitenkern.

Uitspraak 3: Convectiestromen in de aardmantel spelen een rol bij het bewegen van de aardkorst.

Neem de cijfers 1, 2 en 3 van de uitspraken over op het antwoordblad en zet erachter of de uitspraak juist of onjuist is.

Uitspraak 1: Onjuist (de oceanische korst bestaat voornamelijk uit basalt)

Uitspraak 2: Juist

Uitspraak 3: Juist

Vraag 4

Uitspraak 1: De viscositeit van de binnenkern is zeer laag vanwege de vloeibare toestand.

Uitspraak 2: De buitenkern bestaat voornamelijk uit gesmolten ijzer en nikkel.

Uitspraak 3: De continentale korst is dunner dan de oceanische korst.

Neem de cijfers 1, 2 en 3 van de uitspraken over op het antwoordblad en zet erachter of de uitspraak juist of onjuist is.

Uitspraak 1: Onjuist (de binnenkern is vast en heeft dus geen lage viscositeit)

Uitspraak 2: Juist

Uitspraak 3: Onjuist (de continentale korst is dikker dan de oceanische korst)