Verleden tijd zwakke werkwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

Nederlands

B1H

20 maart

haa

Leesboek

3

Werkwoordsvormen.

Schrijf uit alle zinnen van tekst 1 de persoonsvorm op (6). Zet elke persoonsvorm op een nieuwe regel.

1 zijn – zijn getoverd

2 waren – waren aan het experimenteren

3 levert – levert af

4 kan – kan maken

5 produceert – produceert

6 zou – zou willen wonen

4

Vragen bij de leertekst ‘Werkwoordelijk gezegde’.

a Als het werkwoordelijk gezegde uit één woord bestaat, welk zinsdeel is dat dan?

de pv

b Welke twee vormen van het werkwoord kunnen in een zin met meer dan één werkwoord voorkomen? Een voltooid deelwoord en een infinitief.

c Wat kan er naast een persoonsvorm, voltooid deelwoord en infinitief nog meer bij het werkwoordelijk gezegde horen? Het tweede deel van een splitsbaar werkwoord, de woorden te en aan het.

d Ga terug naar opdracht 3. Zet achter de persoonsvormen een streepje. Zet daarachter het werkwoordelijk gezegde.

Antwoorden zie vraag 3.

5

Maak zelf zinnen. Laat onder elke zin een regel leeg.

a Maak twee zinnen met meer dan één werkwoord in het wg.

Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: Wij zijn gisteren naar de bioscoop geweest.

Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: Ik moet nu echt mijn huiswerk gaan maken.

b Maak een zin met een pv van een splitsbaar werkwoord.

Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: De postbode gaf het pakketje af.

c Maak een zin met aan het + infinitief.

Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: Mijn zus is al uren aan het douchen.

5

d Maak een zin met te + infinitief.

Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: Waar zit je naar te luisteren?

e Maak een zin met minimaal vijf zinsdelen.

Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: Morgen gaan we met de fiets naar het zwembad.

f Maak een zin waarin het zinsdeel de hond het onderwerp is.

Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: De hond blafte hard tegen het bezoek.

g Maak een zin waarin een ijsje staat, maar waar dit zinsdeel geen onderwerp is.

Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: Ik heb zin in een ijsje.

8

Vragen bij de leertekst ‘Onderwerp 2’.

a Welke vraag moet je stellen om het onderwerp te vinden?

Wie/Wat + gezegde?

b Wat verander je bij de onderwerpproef?

Je verandert de persoonsvorm van enkelvoud naar meervoud of andersom.

c Zoek in de volgende zinnen het onderwerp. Stel eerst de vraag wie/wat + gezegde? Doe daarna de onderwerpproef.

Mijn buurman kookt altijd de heerlijkste gerechten.

Wie/Wat kookt? mijn buurman. o = mijn buurman.

kookt = ev. mv = koken. Mijn buurmannen koken altijd de heerlijkste gerechten. o = mijn buurman.

‘s Avonds zit mijn zus altijd te bellen met haar vriendinnen.

Wie/Wat zit te bellen? mijn zus. o = mijn zus.

zit = pv. mv = zitten. ’s Avonds zitten mijn zussen altijd te bellen met hun vriendinnen. o = mijn zus.

d Wat voor soort zinnen hebben (meestal) geen onderwerp?

Zinnen in de gebiedende wijs.

e Kijk naar de voorbeelden in de gebiedende wijs. Wat wil een spreker met een gebiedende wijs bereiken?

De spreker geeft een opdracht of bevel. Hij wil dat iemand anders iets wel of juist niet doet.

Noteer een werkwoord
in de tegenwoordige tijd
in de ik-vorm, dus: ik ...

Zet nu hetzelfde werkwoord
in de verleden tijd, dus: ik ...

Wat gebeurde er bij jouw werkwoord in de verleden tijd?

1. Er kwam -te of -de achter
2. Het veranderde van klank

De verleden tijd

ik werk - ik werkte - ik heb gewerkt

ik breek - ik breekte - ik heb gebreekt ???

De verleden tijd

Zwakke werkwoorden

Sterke werkwoorden

De verleden tijd

Zwakke werkwoorden

ik werk - ik werkte - ik heb gewerkt

Sterke werkwoorden

ik breek - ik brak - ik heb gebroken

Sterke werkwoorden

Veranderen van klank

Welk werkwoord is een
sterk werkwoord?

1. koken
2. kammen
3. kopen
4. klappen

Bedenk zelf een sterk werkwoord
in de tegenwoordige tijd
in de ik-vorm, dus: ik ...

Zwakke werkwoorden

Veranderen niet van klank > regels

Regels van zwakke werkwoorden (vt)

1. Zet het werkwoord in de ik-vorm 

Bijvoorbeeld: lachen - ik lach

2. Zet -de of -te achter de ik-vorm (één persoon/ding)

Bijvoorbeeld: ik/jij/hij lachte

3. Zet -den of -ten achter de ik-vorm (meer personen/dingen)

Bijvoorbeeld: wij/jullie/zij lachten

Wanneer gebruik je nu -de(n)/-te(n)?

Als een werkwoord -en eindigt op:

1.  t, k, f, s, ch, p, x

gebruik je ik-vorm + te(n)

Herken je het ezelsbruggetje al?

2. een klinker (a, e, i, o, u, y/ij) of b, d, g, l, m, n, r, v, w, z

gebruik je ik-vorm + de(n)

Geen ezelsbruggetje?

Hoe werkt het?

1. Haal van het werkwoord -en af.

2. Kijk naar de laatste letter van het werkwoord -en.

3.  t/f/k/s/ch/p/x? > ik-vorm + te(n)

4. b/d/g/l/m/n/r/v/w/z of klinker (a/e/i/o/u/y/ij)? > ik-vorm + de(n)

5. Bij de t > te(n)

6. Bij de d > de(n)

Bedenk alleen of in tweetallen een ezelsbruggetje voor de letters die -de(n) krijgen: a, e, i, o, u, y, ij, en/of b, d, g, l, m, n, r, v, w, z

Bedenk een nieuw ezelsbruggetje voor de letters die -te(n) krijgen: t, f, k, s, ch, p en x.

Zelfstandig werken

Oefen de spellingregels met de opdrachten (online).

H5 Taalverzorging: verleden tijd van zwakke werkwoorden 

Een zwak werkwoord ...

1. verandert van klank
2. verandert niet van klank

Wat is GEEN zwak werkwoord?

1. voelen
2. praten
3. horen
4. ruiken

Wat is GEEN sterk werkwoord?

1. schrijven
2. typen

Welke is goed?

1. kookte
2. kookde

Welke is goed?

1. gooite
2. gooide

Welke is goed?

1. koste
2. kostte
3. kosde