6.5 Opslag en afbraak in de lever

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H6 Voeding, vertering en gezondheid

Deze les:

• Algemene introductie
• 5.1 Plantaardige en dierlijke voedingsstoffen
• 6.1 Gezonde voeding

Deze les:

- Film: de lever

- Functies van de lever

- Opdrachten 6.5

- Oefentoets Lever

Leerdoelen 6.5

17. Je beschrijft de bouw van de lever en de aan- en afvoer van stoffen.

18. Je beschrijft de invloed van de lever op de hoeveelheid voedingsstoffen in het lichaam.

19. Je beschrijft de herkomst, transport en opslag van gal.

20. Je beschrijft de afbraak van gifstoffen door de lever.

schooltv.nl

De lever

• Groot, donkerbruin orgaan => sterke doorbloeding
• Twee aanvoerende bloedvaten: leverslagader (20%) & poortader (80%)
• Via poortader: opgenomen voedingsstoffen uit de darmen verwerken

Bouw van de lever

• Levercellen in groepjes: leverlobjes.
• Elk leverlobje heeft aftakking van beide aanvoerende bloedvaten (leverslagader en poortader)
  
• Glucose, vetten en eiwitten, aminozuren en ureum gaan vanuit de lever naar de leverader.
• Gal gaat via galgang naar galblaas

Zie ook: BINAS 82D

Afbraak rode bloedcellen

• Afbraak rode bloedcellen => hemoglobine
  
• IJzer => opgeslagen voor aanmaak nieuwe Hb moleculen
  
• Overig hemoglobine omgezet in bilirubine

Bilirubine

Bilirubine wordt gemaakt door milt en lever bij het afbreken van oude rode bloedcellen. Hemoglobine wordt afgebroken, ijzer wordt bewaard de rest wordt bilirubine.

Je lever geeft dit samen met galzure zouten af als gal. 

Bilirubine is geel maar wordt door bacteriën in de darm omgezet naar een bruine stof. Dit zorgt voor de kleur van de ontlasting. 

Gal

• Levercellen maken gal
• Via buisjes galgang afgevoerd naar galblaas en twaalfvingerige darm
  
  
• Gal = bilirubine + galzure zouten (emulgator voor emulgeren vet)
  

Verwerking van koolhydraten

Regeling van de glucose concentratie van het bloed:

• Hoge concentratie glucose => alvleesklier geeft insuline af => opslag glycogeen in lever
• Lage concentratie glucose => alvleesklier geeft glucagon af => glycogeen uit lever omzet in glucose

Verwerking van eiwitten

• Aanmaak bloedeiwitten (bloedstolling).
  
• Lever kan aminozuren ombouwen tot andere aminozuren => niet-essentiële aminozuren.
• Te veel aan aminozuren worden afgebroken en als ureum afgevoerd naar nieren.

Verwerking van vetachtige stoffen

• Fosfolipiden => bouwstof voor membranen.
• Cholesterol => bouwstof celmembraan en grondstof voor hormonen.  

Verwerking van gifstoffen

• Gifstoffen afbreken: bijv. medicijnen, alcohol en drugs.

• Afbraak gaat geleidelijk, soms moet het meerdere malen door de lever.

In welke richting stroomt het bloed van de poortader?

1. Nier => Lever
2. Darm => Lever
3. Lever => Nier
4. Lever => Darm

Wat is de functie van de lever met betrekking tot gal?

1. Gal verwijderen
2. Gal maken
3. Gal opslaan
4. Gal verteren

Gal bevat onder andere...

1. Aminozuren
2. Ureum
3. Bilirubine
4. IJzer

Ureum ontstaat door?

1. Het afbreken van aminozuren
2. Het afbreken van giftige stoffen
3. Het koppelen van aminozuren
4. Het afbreken van bilirubine

Waar of niet waar?
Medicijnen worden door de lever in een keer afgebroken

1. Waar
2. Niet waar

Wat zijn de functies van de lever?

Opdrachten

- Maken 6.5 opdrachten bij leerdoelen 17 t/m 20

Klaar? Maken oefentoets Lever

LET OP! Repetitie H6 + 5.1 t/m 5.3 op dinsdag 11 maart!

https: