5H Herh. H6 Voeding en vertering

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

H6: Voeding en vertering

Deze les:

- Quiz H6

- Herhalen H6 Voeding en vertering

- Examenoefening H6

6.1 Gezonde voeding

zoogdieren en vogels

warmbloedig, vacht, veren

Vogels en zoogdieren moeten continu op temperatuur blijven

Je kunt het verband tussen oppervlakte en inhoud uitleggen en toepassen wat de gevolgen zijn voor stofwisseling (verbranding) en op temperatuur blijven.

mechanische verkleining

Moedermelk, borstvoeding

Volledige voeding
Antistoffen

                                       Ontwikkeling darmflora  in de dikke darm

Darmflora: dikke darm bacteriën, die bijdragen aan de vertering.

Je weet wat de functie is van antistoffen in moedermelk.

Je weet en kunt uitleggen wat wordt bedoeld met darmflora en wat de functie is van darmflora.

welzijnsziektes --> diabetes, obesitas

gebreksziekte (BINAS 82 A)  --> ADH

ADH = aanbevolen dagelijkse hoeveelheid

Je kunt uitleggen en toepassen wat wordt bedoeld met welvaartziekten en gebreksziekten en je kunt voorbeelden noemen. (BINAS 82A)

additieven  = E-nummers

Binas tabel 82B        E300 (82 A Vitamine C)
Stoffen in voedsel met een bepaalde functie.
conserveermiddel, kleurstof, geurstof, stabilisator, emulgator

ADI-waarde = aanvaardbare dagelijkse inname

Je kent het begrip ADI (BINAS tabel 95A) en je kunt dit toepassen.
Je kent het begrip Additief (BINAS 95B) (ook de soorten additieven) en je kunt dit toepassen.

6.2 Verteringsstelsel & 

6.3 Enzymen

Verteringsstelsel (zie Binas 82C)

Alle enzymen zijn eiwitten

Denatureren bij een bepaalde temperatuur.

optimum kromme pH

Practicum

6.4 & 6.5 Darmen en Lever

peristaltische beweging

Tekst

Dunne darmcellen

- nemen voedingsstoffen op uit de voedselbrei/darminhoud

- geven verteringsenzymen af aan de voedselbrei/darminhoud

-enzymen voor

vet- koolhydraat- en eiwitvertering

bloedvaten en lymfevat

LET OP

koolhydraten (glucose) en aminozuren worden door bloedvaten afgevoerd naar de lever (poortader)

 

Vetzuren worden door de lymfevaten afgevoerd

lever

functies

opslag glycogeen

omzetten van aminozuren

afbraak overtollige aminozuren -> ureum

productie van bepaalde bloedeiwitten (stolling)
productie cholesterol en fosfolipiden
afbraak van hemoglobine -> bilirubine
opslag van Fe-ionen
productie van  gal
afbraak van gifstoffen

Je weet en kunt toepassen op welke manier bloed van en naar de lever stroomt. (BINAS 84A)

Je kunt de leverslagader, leverader en poortader benoemen in beschrijving of afbeelding.

voedingsstoffen

glucose
opslaan als glyocogeen
glycogeen afbreken -> glucose

Je kunt met BINAS 82 D beschrijven op welke manier de lever is opgebouwd uit leverlobjes

Je weet dat bilirubine een afvalstof is van hemoglobine en hoe het wordt afgevoerd.

Je kunt verklaren hoe geelzucht ontstaat.

galproductie, galblaas

galzure zouten (emulgator)
afbraak van hemoglobine -> bilirubine (geel)
opslag van Fe - zouten

aminozuren aangevoerd door de poortader

omzetten van aminozuren (niet-essentieel)

afbraak van overtollige aminozuren  ( -> ureum )

vorming van bloedeiwitten

Je weet waar in het lichaam ureum wordt gevormd, waar het een afvalproduct van is en waar het uit het lichaam wordt uitgescheiden.