AFP 2.4.13

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 13

Periode 4

Leerjaar 2

Vorige les

Wat bedoelen we met positieve symptomen?

En wat zijn negatieve symptomen?

Op welke manier kunnen patiënten met schizofrenie behandeld worden?

Lesindeling

1. Welkom + Rapid (5 min.)
2. Vorige les (5 min.)
3. Lesindeling en lesdoelen (5 min.)
4. Persoonlijkheidsstoornissen (15 min.)
   
   
5. Zelf aan de slag (30 min.)
   
   
6. Vervolg stoornissen (30 min.)
   

Lesdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• Uitleggen welke oorzaken, symptomen en behandelingen horen bij Borderline, Angststoornissen, Slapeloosheid, Verslaving en Obsessieve Compulsieve stoornis

Persoonlijkheidsstoornissen

Persoonlijkheid: Het gedrag en de kenmerken van onszelf die meestal de rest van ons leven blijft bestaan.

• Deels aangeboren (erfelijk)
• Deels door psychische en sociale ontwikkeling

Persoonlijkheidsstoornis: 

• Geven problemen op beroepsmatig of sociaal functioneren
• Zorgen voor een bepaalde mate van 'lijden'

Borderline

Borderline persoonlijkheidsstoornis: 

• Diagnose bij kinderen/jongvolwassenen
  
  
• Aangeboren impulsief gedrag
    met stemmingswisselingen
• Vaak ernstige problemen in kindertijd
    (mishandeling, incest etc.)

Combinatie van deze factoren speelt een rol bij de ontwikkeling van borderline, maar de precieze oorzaak is onbekend.

Patiënten missen het basisgevoel van veiligheid en geborgenheid/warmte.

Borderline: symptomen

Symptomen: Geen gevoel van veiligheid en warmte 

• Wantrouwen naar anderen en moeite met relaties (verlatingsangst)
• Problemen met identiteit en onzekerheid
• Sterke stemmingswisselingen (zwart-wit denken)
• Impulsiviteit (spullen kopen, baan opzeggen etc.)
• Geestelijke spanning (spanning moet 'eruit')
• Soms ook psychotische symptomen

Vaak in combinatie met andere aandoeningen en verslavingen

Stemming kan omslaan bij zelfs de kleinste tegenslagen. Daarom wordt het denken vaak als zwart-wit gezien

Patiënten beschadigen zichzelf vaak om de geestelijke druk van de ketel te halen. De geestelijke spanning komt onder andere door de stemmingswisselingen.

‘Borderline hebben betekent te leven als een rollercoaster in de achtbaan in een pretpark. Daar word je dus soms flink misselijk van! Soms voel je je ‘on top of the world’, en vervolgens race je weer in razend snelle tempo naar beneden met je hart in je keel…’

‘Het vervelende van in de achtbaan van een pretpark te zitten, is dat die maar doorgaat en doorgaat…alleen s`nachts rust, als je geluk hebt ‘.

‘Ik kijk er naar uit naar die dag dat er groot onderhoud gepleegd moet worden op de achtbaan – even een tijdje tussenuit uit het borderlineleven. Maar ‘life goes on’ zeggen ze….dus ik denk dat ‘even een tijdje er tussen uit’ er niet in zit, en dat ik zelf een manier moet vinden om de pieken en dalen van de achtbaan wat minder intens te maken’.

‘Borderline hebben betekent te leven als een rollercoaster in de achtbaan in een pretpark. Daar word je dus soms flink misselijk van! Soms voel je je ‘on top of the world’, en vervolgens race je weer in razend snelle tempo naar beneden met je hart in je keel…’

‘Het vervelende van in de achtbaan van een pretpark te zitten, is dat die maar doorgaat en doorgaat…alleen 's nachts rust, als je geluk hebt ‘.

Borderline: behandeling

Medicijnen:

• Antipsychotica
• Antidepressiva
• Kalmeringsmiddelen

Soms is het nodig dat patiënten voor hun eigen veiligheid worden opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis

Gesprekstherapie:

• Zelfvertrouwen
• Verlatingsangst
• Relaties
• Overige problemen

Angststoornissen

Angst: Lichaam bereidt zich voor om gevaar af te wenden door de productie van adrenaline (toename hartslag, ademhaling, bloeddruk etc.). 

Angststoornis: Normaal functioneren is niet meer mogelijk door hevige angst (aanhoudend lijden)

• Lichamelijke factoren (interpretatie van symptomen)
• Psychologische factoren (verkeerde ideeën)
• Sociale factoren (vervelende ervaringen)

Soorten angst

1. Gegeneraliseerde angststoornis: Vage continue angst over veel zaken
2. Paniekstoornis: Aanvallen van zeer heftige angst (paniekaanvallen)
3. Posttraumatische Stressstoornis: Angst na een schokkende gebeurtenis
   
   
4. Sociale fobie: Angst om afgewezen te worden, belachelijk gemaakt te worden of bekritiseerd te worden (vaak vermijdingsgedrag)
5. Specifieke fobie: Een situatie/voorwerp/beest veroorzaakt een paniekaanval

OCS

Obsessieve Compulsieve Stoornis (OCS): 

• Obsessies: Dwanggedachten
• Compulsies: Dwanghandelingen
• Meer dan één uur per dag
• Het verstoort het normale leven

Behandeling:

• Psychologisch: Exposure en responspreventie
• Medicatie: Antidepressiva (SSRI's) en eventueel antipsychotica

Als ik iets niet doe, dan gebeurt er iets heel ernstigs (dan gaat er iemand dood, wordt iemand ziek, gebeurt een ongeluk)

Behandeling angststoornissen

1. Psycho-educatie: voorlichting over de functie van angst
2. Cognitieve gedragstherapie: Doorbreken van vicieuze cirkel 
   * Exposure: Blootstelling aan de angsten 
   * Responspreventie: Voorkomen van vermijdingsgedrag
3. Medicijnen: Ter ondersteuning van therapie
   * Kalmeringsmiddelen: Benzodiazepinen
   * Antidepressiva

Vicieuze cirkel: de manier van denken over de angst houdt de angst in stand. Als je de manier van denken dus verandert, kun je ook de klachten laten verdwijnen.

Verslaving

Verslaving: Iemand is niet meer in staat om een middel uit vrije wil te laten staan vanwege lichamelijke of geestelijke afhankelijkheid.

• Combinatie van gewenning en ontwenningsverschijnselen
• Controle verlies: Iemand kan niet meer stoppen
• Uiteindelijk neerwaartse spiraal

Behandeling is afhankelijk van de motivatie van de patiënt.

 Per HA praktijk zijn er ongeveer 200 probleemdrinkers

Huiswerk

• Maken: Expert College Psychiatrische ziektebeelden (P)
• Afmaken: Opdracht 'Slapeloosheid'