T5P7: Transcriptie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Transcriptie

Op je tafel:
Laptop
Schrift

Planning

1. Korte terugblik

2. Transcriptie

3. Opdracht

4. Zelf aan de slag

Korte terugblik

Hoe is DNA opgebouwd?

Leerdoelen

1. Je kunt benoemen hoe transcriptie en eiwitsynthese plaatsvinden in de cel.

2. Je kunt uitleggen dat de genetische variatie toeneemt door spontane mutaties.

Genexpressie

Elke celkern in je lichaam bevat precies dezelfde genen. Maar niet alle genen zijn actief in alle cellen. De genen in een cel kunnen worden aan- en uitgezet.

Het tot uiting komen van een gen wordt genexpressie genoemd.

Genexpressie

Wanneer een gen aan staat, wordt de informatie van het DNA van dat gen in de cel afgelezen en verwerkt. De DNA-sequentie van een gen bevat de informatie voor het maken van een specifiek eiwit. Eiwitten regelen voor een groot deel de kleur, vorm en werking van je lichaam. Genen bevatten informatie voor zowel het maken van eiwitten als voor het regelen van processen in de cel.

Genexpressie

Een gen bevat bijvoorbeeld de code voor het maken van melanine. Wanneer dit gen in een cel van de iris aan staat, wordt de code voor het maken van melanine afgelezen en wordt melanine gemaakt.

Eiwitsynthese

De DNA-sequentie is een ‘recept’ waarmee een cel een eiwit kan maken. Bij genexpressie wordt de DNA-sequentie afgelezen en gekopieerd. Het gekopieerde stukje DNA heet RNA. 

De vorming van RNA heet transcriptie.

Eiwitsynthese

Het RNA brengt de informatie voor het eiwit naar een ander deel van de cel. Daar wordt de code vertaald en wordt het juiste eiwit gemaakt. 

Het maken van een eiwit in een cel heet eiwitsynthese (synthese betekent samenstellen).

Spontane mutatie

Door spontane (erfelijke) mutaties neemt ook de genetische variatie in de nakomelingen toe. Dat kan juist gunstig zijn voor de overlevingskans van een populatie organismen. 

Als de omstandigheden veranderen, is een organisme met een mutatie misschien beter aangepast dan zijn soortgenoten.

Opdracht

Schrijf op het werkblad de andere sequentie van de DNA-streng.

Denk aan de juiste basenparen!

G 

A

C

T

G

C

C

T

A

G

T

C

G

G

C

G

T

T

C

G

C

C

T

T

A

A

C

C

G

C

T

G

T

T

T

A

Opdracht

Nu moet er melanine gemaakt worden. Het gedeelte van het DNA met de code voor melanine wordt uit elkaar gehaald.

Er wordt nu een RNA-transcript gemaakt van dit gedeelte van het DNA. Tegenover de A staat nu een U (niet een T!).
Tegenover de T staat wel gewoon een A!

U

G 

A

C

T

G

C

C

T

A

G

T

C

G

G

C

G

T

T

C

G

C

C

T

T

A

A

C

C

G

C

T

G

T

T

T

A

G 

A

G 

U

U

U

U

U

G 

G 

G 

G 

G 

C

C

C

C

A

Ribosoom

Zelf aan de slag (huiswerk)

Maak alle opdrachten van thema 5, paragraaf 7 transcriptie. Je hebt tot het einde van de les.

Klaar? Oefen op biologiepagina.nl