2H1 Thema 5: BS 7: Transcriptie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Thema 5: BS 7: Transcriptie

Kan je genen meten?

Programma

-Terugblik genexpressie

- uitleg BS 7

-Toetsbespreking

-Afsluiting

Leerdoelen

-Je kunt benoemen hoe transcriptie en eiwitsynthese plaatsvinden in de cel

-Je kunt uitleggen dat de genetische variatie toeneemt door spontane mutaties

Welke uitspraak over genexpressie is NIET waar?

1. Iedere celkern van je lichaam bevat precies dezelfde genen
2. Het tot uiting komen van een gen wordt genexpressie genoemd
3. Genen kunnen niet alleen 'aan' of 'uit' staan, maar ook 'harder' of 'zachter'
4. Welke genen 'aan' of 'uit' staan in een bepaald celtype is een willekeurig proces

Genexpressie

Genexpressie = het tot uiting komen van een gen

DNA-sequentie = volgorde van de basen in het DNA

Gen 'AAN' -> DNA-informatie op dit gen afgelezen & verwerkt -> eiwit

Genexpressie

-Expressie verschillend per cel

-Afhankelijk van de functie van de cel

DNA-sequentie

-De DNA-sequentie van een gen bevat info voor de productie van een specifiek eiwit

Voorbeeld

-Gen bevat code voor melanine productie

-In een cel in de iris van een oog staat dit gen aan

-informatie op dit gen wordt afgelezen -> melanine productie

bruin = meer melanine

blauw = weinig melanine

Eiwitsynthese

DNA-sequentie is 'recept' voor eiwit

RNA = gekopieerd stukje DNA

Transcriptie = vorming van RNA

RNA brengt informatie naar ribosoom -> code vertaald naar eiwit

eiwitsynthese = het maken van een eiwit 

Waar gebruikt je lichaam eiwitten voor?

synthese = samenstellen

DNA-microarray

-Techniek om genexpressie te meten

-Elke stip is een gen

-Aan de kleur is te zien of een gen 'aan'/'uit'/'hard'/'zacht' staat

Eiwitsynthese

Functie = zorgen voor voldoende van deze eiwitten

Genexpressie maakt het mogelijk dat een cel verschillende eiwitten kan maken op het moment dat deze nodig zijn

brandstof, maar vooral bouwstof

-functies als: hormoon, enzym of antistof

Gunstige mutaties?

mutatie = verandering van het genotype

negatief: ziektes, afwijkingen

door spontane (erfelijke) mutaties genetische variatie in nakomelingen neemt toe (positief)

= gunstig voor de overlevingskans van een populatie organismen!

Voordelige mutatie

-Als de omstandigheden veranderen is een organisme met mutatie misschien beter aangepast t.o.v. soortgenoten

bijv: witte vacht in de sneeuw, donkere huid bij felle zon, extra lange nek bij giraffen 

Genexpressie

Transcriptie

RNA

Gen

DNA-sequentie

Een gekopieerd stukje DNA

Stukje DNA met informatie voor 1 bepaalde eigenschap

De vorming van RNA

De volgorde van basen in het DNA

Het tot uiting komen van een gen

Toetsbespreking

-Lopen iedere vraag langs

 

-Steek je handje op bij een algemene vraag

-Blijf aan het einde van de les hangen voor individuele vragen/gevonden foutjes'

H: totaal 28 punten

V: totaal 30 punten

Formule cijfer: (aantal punten: totaal aantal punten) x 9 + 1

de volgende les

Huiswerk:

BS 7: 1 t/m 5

Volgende les:

Groep 1: Hart practicum

Groep 2: Online les BS 3 (2)

Groep 3: 'vrij'

LET OP: Wat betekend 'vrij'?

-Je bent niet verplicht de (online) les bij te wonen, deze stof heb jij al behandeld

-Gebruik dit uur om je huiswerk/leerstof bij te werken, werk eventueel vooruit.

-In ruil hiervoor haal je in je eigen tijd (lees: voor/na school of in een tussenuur) het hartpracticum in bij mr. Rönitz (077).