H3.9 2HV

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

H3.9 2HV

Tussenletters in samenstellingen

Wat is een samenstelling?
Noem voorbeelden.

Theorie (samenstelling)

Een samenstelling = twee losse woorden aan elkaar geplakt

stoel + poot                         

tafel + kleed

poster + materiaal

Wat is de juiste spelling van de volgende samenstelling:

stad + schouwburg

1. stadsschouwburg
2. stadschouwburg

Theorie (tussen -s)

- gebruik altijd een tussen -s als je die hoort:
jongensboek / stationsrestauratie

- begint woord 2 met een s-klank, verander dat woord dan!

bedrijf + chef --> bedrijf + kat --> bedrijfskat, dus bedrijfschef

schoonheid + slaapje

1. schoonheidsslaapje
2. schoonheidslaapje

handel + stad

1. handelsstad
2. handelstad

gezelschap + spel

1. gezelschapsspel
2. gezelschapspel

Samenstellingen met tussen '(e)n'

Sleep naar de goede plek.

Tussen '(e)n'

Geen tussen '(e)n'

pan + koek

groente + soep

boek + legger

geboorte + cijfer

Theorie (tussen -(e)n)

Basisregel = als het linkerdeel van de samenstelling alléén een

                           meervoud heeft op -(e)n, schrijf dan -(e)n!!

eik + boom                            kat + bak                    
blinde + school                   krant + kop                 
hart + wens                           dakloze + krant
peer + boom                         kip + vel

Dus: wat is de basisregel
voor de tussen -(e)n?

Theorie (uitzonderingen)

Je schrijft géén tussen-(e)n als het eerste woord van de samenstelling:
- geen ZN is       hogeschool, platteland, huilebalk

- geen meervoud heeft     tarwebrood, benzinegeur

- alleen een meervoud op -s heeft    aspergesoep, douchekraan

- een meervoud op -s en op -(e)n heeft       groenteboer, geboortecijfer

- aangeeft hoe groot, goed, leuk, enz. iets is. De samenstelling moet dan in zijn geheel een BN zijn    reuzeleuk, apetrots, beregoed

- uniek is     Koninginnedag, maneschijn, Onze-lieve-Vrouwekerk

Klik op de goede samenstelling:

reet + goed

1. retegoed
2. retengoed

Klik op de goede samenstelling:

pan + koek

1. pannekoek
2. pannenkoek

Klik op de goede samenstelling:

zon + straal

1. zonnenstraal
2. zonnestraal

Klik op de goede samenstelling:

hoogte + verschil

1. hoogteverschil
2. hoogtenverschil

Klik op de goede samenstelling:

seconde + wijzer

1. secondenwijzer
2. secondewijzer

Klik op de goede samenstelling:

spin + wiel

1. spinnenwiel
2. spinnewiel

Klik op de goede samenstelling:

plat + land + school

1. plattenlandschool
2. plattenlandsschool
3. plattelandsschool
4. plattelandschool

En nu werken jullie!