1.3 over indexcijfers, inflatie en koopkracht

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

  koopkracht

  reëel inkomen

  reëel rendement

Van je zakgeld (€ 5,-) geef je € 2,- uit aan kleding. Hoeveel procent van je zakgeld is dit?

Procenten:

 deel ÷ geheel x 100% = ...%

                   of

 gedeelte ÷ totaal x 100% = ...%

Dus: €2 ÷ €5 x 100% = 40%

Vorig jaar kreeg je € 30,- kleedgeld, dit jaar krijg je € 35,-. Met hoeveel procent is je kleedgeld gestegen?

Procentuele verandering:

Procentuele verandering = (nieuw - oud) ÷ oud x 100%

Dus: (€ 35 - € 30) ÷ 30 x 100% = 16,7%

Inflatie en koopkracht

Stel jij krijgt €25 zakgeld per maand. Je besteedt al je geld aan lolly's van €1. Hoeveel lolly's koop je elke maand?

Juist 25!

Stel nu dat de prijs van lolly's stijgt naar €1,50. Hoeveel lolly's kan je dan nog kopen?

Je zakgeld is €25 per maand
De prijs van lolly's van €1 naar €1,50. Hoeveel lolly's kan je nu kopen?

1. 25
2. 20
3. 16
4. 15

Je kon dus eerst 25 lolly's kopen en nu nog 16,7 (dus 16).
Wat is er gebeurd met je koopkracht?

1. gestegen
2. gedaald

Stel jouw inkomen stijgt met 10% en de prijzen met 5%
Is je koopkracht dan gestegen of gedaald?

1. gestegen
2. gedaald

koopkracht

Dus koopkracht bereken je door: 

inkomen / prijs = aantal producten

dit kan ook met indexcijfers:

indexcijfer inkomen/ indexcijfer prijzen *100
= indexcijfer koopkracht

indexcijfer koopkracht

koopkracht wordt ook wel reëel inkomen genoemd

het geldbedrag noemen we nominaal 

en de prijzen zijn gewoon de prijzen.

Als we al deze getallen omzetten in indexcijfers krijg je:

RIC = indexcijfer reëel inkomen

NIC = indexcijfer nominaal inkomen

PIC = prijsindexcijfer

Kies de juiste formule om de koopkracht uitgedrukt in het Reële Inkomen Indexcijfer (RiC) uit te rekenen

1. RiC = (PiC / NiC) * 100
2. RiC = (NiC / PiC) * 100
3. RiC = (PiC * NiC) / 100
4. RiC = NiC - PiC + 100

Mijn salaris nam toe met 4%, de prijzen stegen met 1%. Hoeveel is mijn reële waarde veranderd?

1. 104/101*100= 102,97 dus + 2,97%
2. 101/104*100= 97,11 dus -2,88%
3. 104/101=1,02 dus + 1,02%
4. 101/104=0,97 dus -0,3%

RIC = NIC/PIC x 100
De nominale waarde van een vermogen stijgt met 3%. De inflatie is 2%. Bereken het reëel inkomen indexcijfer.

1. RIC = 103/102 x 100 = 100,98
2. RIC = 103/98 x 100 = 105,1
3. RIC = 102/103 x 100 = 99,03

Mijn zakgeld steeg met 2%, de prijzen stegen met 2% hoeveel is mijn reële waarde veranderd?

1. 102/102=1 dus met 1%
2. 102/102*100=100 dus met 0%

Het basisjaar is 2012
Indexcijfer lonen in mei 2016 = 108
Indexcijfer lonen in juni 2016 = 109
Wat betekent dat laatste?

1. De lonen zijn in juni 109% gestegen t.o.v. mei
2. De lonen zijn in juni 9% gestegen t.o.v. mei
3. De lonen zijn in juni 109% gestegen t.o.v. 2012
4. De lonen zijn in juni 9% gestegen t.o.v. 2012

Wat is het indexcijfer van je inkomen en wat is het indexcijfer van de prijzen. Als je inkomen met 10% stijgt en de prijzen met 5%?

1. inkomen 110 prijzen 95
2. inkomen 110 prijzen 105
3. inkomen 90 prijzen 95
4. inkomen 90 prijzen 105

Rekenen met koopkracht - voorbeeld

• Ten opzichte van 2017 is het inkomen in een land met gemiddeld 2% toegenomen in 2018. De inflatie in 2018 is 2,3%. Bereken het reëel inkomen indexcijfer in 2018. Is dit een stijging of daling?
  
• ric = nic ÷ pic x 100
• ric = 102 ÷ 102,3 x 100 = 99,7
• Dit is een daling (want < 100)

De formule voor het berekenen van de koopkracht is:

1. RIC = NIC x PIC / 100
2. RIC = NIC / PIC x 100
3. RIC = PIC / NIC x 100
4. NIC = RIC/PIC x 100

Wat is je reëel rendement?
De rente op je spaargeld is 6%, de inflatie is 1,5%.

1. -4,2%
2. 4,4%
3. 1,044%
4. 0,96%

Koopkracht 5% Inflatie 2%
Hoeveel stijgt of daalt het nominale inkomen?

1. 7,1%
2. -2,9%
3. 2,9%
4. 4,3%

b) Gegeven:
ric = 98
nic = 102
Bereken de inflatie.

Koopkracht 

Rente 

Hypotheek lening

Inflatie 

Hoeveel kun je met  je salaris kopen? 

Prijzen worden hoger. Geld wordt minder waard 

Interest is ook wel?

Lening die je krijgt voor het kopen van een huis

a) Gegeven:
ric = 102
nic = 104
Bereken de inflatie.

Een voorbeeld van reëel rendement

Rente op je spaargeld is 5% per jaar, de prijzen stijgen dit jaar met 2%.

Indexcijfer nominaal spaargeld = 105 t.o.v. een jaar eerder. 

Indexcijfer prijzen = 102 t.o.v. van een jaar eerder

Reëel indexcijfer = 105/102*100 = 102,9

Dus de koopkracht van je spaargeld = reëel rendement is met 2,9% gestegen. 

Mijn salaris is gestegen van €2000 naar € 2040 per maand. De prijzen namen gemiddeld met 2% toe.
Wat is mijn RIC?

1. -5%
2. 91,2
3. 95
4. 100

Wat is het indexcijfer van 2008?

1. 146
2. 132
3. 126
4. 100

De kaartverkoop van een voetbalvereniging staat hiernaast in indexcijfers vermeld.
Bereken de verkochte kaarten in april.

1. 4500
2. 8700
3. 6235
4. 10.070

RIC = NIC/PIC x 100
Het rendement van een nominaal vermogen in een jaar is 2,6%. De inflatie is 3,2%.
Bereken de verandering van de reële waarde.

1. RIC = 103,2 - 102,6 = 100,6, dus een stijging met 0,6%.
2. RIC = 103,2/102,6 x 100 = 100,58, dus een stijging met 0,58%
3. RIC = 102,6/103,2 x 100 = 99,42, dus een daling met 0,58%
4. RIC = 102,6 x 0,968 = 99,32, dus een daling met 0,68%.