Verzorgingsstaat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Verzorgingsstaat 

Wat gaan we doen? 

• Uitleg toets
• Hoe te leren?
• Theorie Verzorgingsstaat 
• Filmpjes

Uitleg toets

• Periode 3 en periode 4 wordt getoetst in 1 toets.
• Cijfer voor deel A (periode 3) en deel B (periode 4)
• Meerkeuzetoets met minder vragen
• 60 minuten  

Hoe te leren?

• Lessonuplinks
• Samenvattingen
• Begrippenlijsten
• Goed gescoord vorige toetsen? Je manier van leren niet aanpassen!
• Meer les willen? Op aanvraag. 

Theorie

Programma

• Wat is een verzorgingsstaat?

• Ontstaan verzorgingsstaat

• Sociale partners en de overheid

• Verzorgingsstaat, de praktijk

• Werk en sociale mobiliteit

• Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt

• De verzorgingsstaat onder druk

Theorie

Wat is een verzorgingsstaat? 

De verzorgingsstaat: de overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van haar inwoners.

Kerngedachte van de verzorgingsstaat is de solidariteitsgedachte.

Solidariteit: de bereidheid in een groep of samenleving om risico’s met elkaar te delen. Werkenden betalen voor zieken, werklozen en arbeidsongeschikten.

Theorie

Functies van de verzorgingsstaat

• Verzorgen: verzorgingsstaat biedt zorg voor wie fysieke of psychische

aandoeningen heeft;

• Verzekeren: de verzorgingsstaat zorgt ervoor dat je verzekerd bent tegen

verlies van inkomen;

• Verheffen: de verzorgingsstaat geeft iedereen kansen om talenten te

ontplooien;

• Verbinden: de verzorgingsstaat zorgt voor binding tussen mensen en

versterkt daarmee de sociale cohesie.

Theorie

In hoeverre zijn burgers afhankelijk van de markt of van de overheid.

Typen verzorgingsstaten:

1. Sociaaldemocratische verzorgingsstaat (Scandinavische landen): de rol

van de overheid is groot en er bestaat een uitgebreid stelsel van sociale

voorzieningen.

2. Liberale verzorgingsstaat/Angelsaksische model (VK en VS): rol van de

overheid beperkt en van de markt is juist groot.

3. Corporatistische verzorgingsstaat (DU en Ned): mengeling van

bovenstaande modellen. De vrije markt wordt flink ingeperkt door een

sterke collectieve sector en aan de andere kant een sterke samenwerking

tussen overheid, werkgevers- en werknemersorganisaties.

Theorie

Ontstaansgeschiedenis Nederlandse verzorgingsstaat

Nachtwakersstaat: een staat waarin de overheid zich vooral beperkt

tot het handhaven van de rechtsorde. (tot 1850)

Overgangsperiode: ingrijpen van de staat in de vrije markt, de eerste

sociale wetten (armenwet, kinderwetje van Van Houten, leerplicht en

arbeidswet), verzekeringen (inkomensverlies bij arbeidsongeschiktheid). (1850-1950)

Verzorgingsstaat: ontstaan na WOII. Werknemers kregen meer

rechten en meer inkomenszekerheid, vanuit christendemocratisch

oogpunt meer samenwerking tussen werkgevers- en

werknemersorganisaties. (vanaf 1950) 

Theorie

Ideologische visies op de verzorgingsstaat

Liberalisme: eigen verantwoordelijkheid burgers stimuleren en

overheid speelt op economisch terrein een terughoudende rol.

Socialisme/sociaal-democratie: sturende rol van de overheid. Goed

stelsel van zorg en uitkeringen kan bijdragen om de sociale

ongelijkheid te verminderen.

Confessionalisme/christendemocratie: de overheid vervult een

aanvullende rol. Dat kan alleen door een sterk maatschappelijk

middenveld waar organisaties taken van de overheid ontnemen. Rol

van mantelzorg - hulp vanuit de directe omgeving door familie, buren

en vrienden. 

Theorie

Werknemersverzekeringen

Werkloosheidswet (WW):

Als u geen inkomsten uit werk heeft, dan krijgt u tijdens de eerste 2 maanden een bruto WW-uitkering van 75% van het WW-maandloon. Vanaf de derde maand ontvangt u 70%.

Volksverzekeringen

Algemene Ouderdomswet (AOW):

De AOW (Algemene Ouderdomswet) is een basispensioen van de

overheid. Iedereen die de AOW-leeftijd heeft bereikt en in Nederland

woont of heeft gewoond, heeft hier recht op.

Algemene Nabestaandenwet (ANW)

De Algemene nabestaandenwet (Anw) geeft nabestaanden onder voorwaarden een basisuitkering. Iedere inwoner van Nederland is

automatisch verzekerd voor de Anw.

Nabestaandenuitkering: 928,57 euro per maand

Theorie

Sociale voorzieningen

Bijstand:

Een bijstandsuitkering vraagt u aan, als u:

• geen of te weinig geld verdient

• geen recht meer hebt op een andere uitkering

• onvoldoende andere inkomsten of vermogen hebt om van te leven.

Theorie

Waarom werken?

Materiële versus immateriële basisbehoeften van werk

Piramide van Maslow

• Inkomen

• Zekerheid

• Sociale contacten

• Erkenning/waardering

• Zelfrealisatie/ontplooiing

De hoogte van je inkomen bepaalt deels je positie op de maatschappelijke

ladder. Je positie op de ladder wordt niet alleen bepaalt door de hoogte van

je inkomen, maar ook door andere factoren. Namelijk:

• Het benodigde kennisniveau;

• Speciale aanleg en ervaring;

• De hoeveelheid macht en verantwoordelijkheid die je in het werk hebt.

Theorie

Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt

Werkloosheid

1. Frictiewerkloosheid: korte tijd geen werk;

2. Seizoenswerkloosheid:

3. Conjuncturele werkloosheid: treedt op tijdens economische

laagconjunctuur

4. Structurele werkloosheid: werk verdwijnt structureel

Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt

1. Verdwijnen van bedrijfstakken en opkomst van nieuwe bedrijfstakken

2. Digitalisering

3. Flexibilisering van arbeid

4. Globalisering

Theorie