Spelling § 10 trema, apostrof, accenttekens en cedille

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Spelling § 10

- Herhalen formuleren § 4

- Uitleg en oefeningen spelling § 10

- Zelfstandig werken

Doel: trema, apostrof, accenttekens en cedille op de juiste manier gebruiken.

Dat/als-constructie

Deze woorden mogen niet achter elkaar gebruikt worden:

(om)dat als

(om)dat wanneer

(om)dat indien

1. Bepaal de als (/wanneer/indien) zin

2. Bepaal de (om)dat zin

3. Herschrijf de zin, begin met de dat-zin

Dat/als-constructie

1. Bepaal de als (/wanneer/indien) zin
2. Bepaal de (om)dat zin

3. Herschrijf de zin, begin met de dat-zin

In lid 5 van de overeenkomst is bepaald dat indien er sprake is van molest of vernieling, de verzekeraar niet aansprakelijk kan worden gesteld voor de schade.

In lid 5 van de overeenkomst is bepaald dat indien er sprake is van molest of vernieling, de verzekeraar niet aansprakelijk kan worden gesteld voor de schade.
Herschrijf de zin.

Trema (¨)

Met trema:                              Zonder trema:

kopiëren                                  kopieer

egoïsme                                  verfraaiing

geïnspireerd                          geoefend

Waarom?

Trema (¨)

Trema bij uitspraakproblemen van woorden die geen samenstelling zijn. (Bij een samenstelling gebruik je bij uitspraakproblemen een liggend streepje.)

Niet alle klinkercombinaties leveren uitspraakproblemen op (eo, ea, enz.).

• Trema staat op de eerste letter van de nieuwe lettergreep.
• Bij woordafbreking vervalt het trema.

Met trema 

Zonder trema

efficient

coordinatie

elektricien

geijsbeerd

genitalien

geinfiltreerd

dubieus

gelinieerd

heroine

uitzaaiingen

naief

industrieel

Italie

industriele

reunie

financien

Apostrof (')

De apostrof gebruik je:

1. Op de plaats van weggelaten letters - 's morgens, d'r broer, 't Is al gebeurd, Beatrix' horloge

2. Om uitspraakproblemen in meervouden en bezitsaanduidingen te voorkomen - lama's, bikini's, dixi's - Tara's schooltas, Joeri's fiets, Timo's zus (maar Maaikes boek!)

3. Bij verkleinwoorden van woorden met een 'y' aan het einde waar een medeklinker voor staat: baby'tje, jury'tje, hobby'tje (dus niet bij deejaytje, trolleytje, jockeytje)

4. In meervouds- en verkleinvormen en afleidingen van letter- en initiaalwoorden: cd'tje, sms'je, VVD'er, pabo'er, PSV'er

Apostrof (')

Bij de volgende quizvragen kunnen meerdere antwoorden juist zijn.

Wat is juist gespeld?

1. Mirjam's broer
2. wc-bril
3. wcbril
4. Mirjams broer

Wat is juist gespeld?

1. Trix' fiets is gestolen.
2. Trix d'r fiets is gestolen.
3. Patricks tas is leeg.
4. Patrick's tas is leeg.

Wat is juist gespeld?

1. De cadeau's voor Lucas' verjaardag liggen op tafel.
2. De cadeaus voor Lucas's verjaardag liggen op tafel.
3. De cadeaus voor Lucas' verjaardag liggen op tafel.
4. De kado's voor Lucas' verjaardag liggen op tafel.

Wat is juist gespeld?

1. hbo'studie
2. hbo-studie
3. hbo'er
4. hbo-er

Wat is juist gespeld?

1. Mijn tante's wonen in 's Hertogenbosch
2. Mijn tantes wonen in 's hertogenbosch.
3. Mijn tantes wonen in Den Bosch.
4. Mijn tante's wonen in 's-Hertogenbosch.

Wat is juist gespeld?

1. 's Morgen's neemt niemand z'n telefoon op.
2. 'S morgens neemt niemand z'n telefoon op.
3. 's Morgens neemt niemand zen telefoon op.
4. 's Morgens neemt niemand z'n telefoon op.

Wat is juist gespeld?

1. cafes
2. cafe's
3. cafés
4. café's

Accenttekens (´ en `en ^ en ç)

Accent aigu: ´ naar rechts

• Lange klank maken - café, hé
  
• Nadruk geven (eerste twee klinkers van de lettergreep) - de óúdste begint, niet de jongste
  

Accent grave: ` naar links

• Korte klank maken - Genève, scène
  

Accent circonflexe: ^ dakje

• Bij een korte, harde klank - maître, fêteren

Cedille

• Als de c als s moet klinken (voor een a, o, u klinkt het anders als een k) - reçu, Curaçao