interpunctie

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Interpunctie

Interpunctie (= leestekens)

. ? ! , : ; "

We gebruiken interpunctie om een tekst leesbaar te maken.

 

hallo hoe gaat het met jou goed en met jou met mij gaat het ook goed op welke dag zullen we afspreken of hebben we al een afspraak 

1. Punt (.)

Een punt gebruik je aan het eind van een zin.

Mijn naam is Ellen.

Gisteren heb ik pizza gegeten.

Morgen moet ik weer werken.

En bij afkortingen.

M.v.g.

Welke zin is goed?

1. T.a.v. Kees Bol
2. t.a.v. Kees Bol
3. T.a.v Kees Bol
4. t.a.v Kees Bol

2. Vraagteken (?)

Een vraagteken gebruik je aan het eind van een vraagzin.

Hoe gaat het met jou?

Ga jij morgen naar de les?

Waarom drink jij geen koffie?

3. Uitroepteken (!)

Een uitroepteken gebruik je na een uitroep of bevel:

Houd op!

Doe die deur dicht!

Schop de bal!

4. Komma (,)

De komma geeft een leespauze aan.

 De komma gebruik je voor een voegwoord (maar, want, voordat etc.) 

LET OP: niet voor 'en'! 

Ik weet het niet zeker, maar ik denk het wel.

De komma gebruik je tussen twee persoonsvormen.

Nu ik er langer over nadenk, vind ik het geen gek idee.

Komma (,)

Na een aanhef of slotgroet

Geachte, 

Groetjes,

Tussen bijvoeglijk naamwoorden

Oma had een mooie, oude, bruine kledingkast.

Betekenis veranderen van een zin

Pas op Klaas! - Pas op, Klaas!

5. Dubbele punt (:)

De dubbele punt wordt gebruikt voor een opsomming, citaat of toelichting.

- De dag begint altijd met een heel ritueel: opstaan, douchen, aankleden, ontbijten en naar school.

- De student vroeg: 'Mevrouw, mag ik even naar het toilet?'

- Ik ga niet: ik heb wat beters te doen.

Welke zin is goed?

1. Samengevat: het idee lijkt mij erg leuk.
2. Samengevat het idee lijkt mij erg leuk.
3. Samengevat, het idee lijkt me erg leuk.

6. Aanhalingsteken (')

Een aanhalingsteken wordt gebruikt bij een citaat en om een woord op te laten vallen.

- Nico vroeg: 'Heb je al gekookt?'

- Een hond met korte poten wordt een 'corgi' genoemd. 

Welke zin is goed?

1. Mijn moeder zei: ik wil naar huis.
2. Mijn moeder zei: Ik wil naar huis.
3. Mijn moeder zei: 'Ik wil naar huis.'
4. Mijn moeder zei: 'Ik wil naar huis'

Welke naam is goed geschreven?

1. Meneer Van Tol
2. meneer van Tol
3. meneer Van Tol
4. Meneer van Tol

Welke zin is goed?

1. Doe mij maar een lekker colaatje!
2. Doe mij maar een lekker Colaatje!
3. Pepsi vind ik slechter dan Coca Cola.
4. Pepsi vind ik slechter dan coca cola.

Wanneer plaats je de komma?(3)

• Voor onderschikkende voegwoorden
  Hij is ziek, want hij heeft koorts.

• Voor een uitbreidende bijzin.
  ‘Mijn buurman Arend, die vroeger een collega van mij was, heeft alles geregeld voor het straatfeest.’

Wanneer plaats je de komma?(1)

• Voor en na een bijstelling
   ‘Bijleveld, de minister van Defensie, deed een nieuw voorstel.’
• In een opsomming
  Ik reed door Duitsland, Slovenië, Oostenrijk en Tjechië.
• Na de aanhef boven en de slotgroet onder een brief of e-mail.
  Geachte heer Bakker,     -    Met vriendelijke groet, 
• Voor en/of na een aanspreking.
  Sofie, wil jij mij de boter aangeven?

Wanneer plaats je de komma?(2)

• Tussen twee persoonsvormen
  Nu ik er langer over nadenk, vind ik het geen gek idee.

• Tussen gelijkwaardige bijvoegelijke naamwoorden
  A Ik erger me aan zijn platvloerse, flauwe grappenmakerij.
  B Ik erger me aan zijn flauwe, platvloerse grappenmakerij.

Voor in je gereedschapskist:

• Als je de zin uitspreekt, hoor je dan een rust? Of een duidelijk verschil in toonhoogte?
  
  
• Vaak gebruik je op die plek een komma.
  

Zet de komma('s) op je juiste plek in de zin.

Ik was het niet het was volgens mij Joris die jongen die gisteren ook mee voetbalde

De originele marmeren schoorsteenmantel is nog geheel intact.

De koning die vorig jaar op het ijs uitgleed tijdens de wedstrijd zal morgen aftreden.

Wanneer gebruik je aanhalingstekens?

'Enkele' aanhalingstekens

• Zelfnoemfunctie (gebruik van woord in context die over het woord gaat)
  Het woord ’kerel’ betekent hetzelfde als het woord ’man’. 
  
  
• Betekenis
  Die bestanden kun je op een ’boekenplank’ in je computer zetten. 
  
  
• Ironie/cynisme
  Die ’leuke’ buurman van jou heeft een overval gepleegd. 
  
  
• Naamsvermelding
  Het schilderij ’De Schreeuw’ is over de hele wereld bekend. 
  

''Dubbele'' aanhalingstekens

• Directe rede 
  

Mark Rutte verklaarde: ”Dan ga je toch lekker lenen?”

• Citaat
  

Met de zin ”Ik ben ein Berliner” maakte de president zich onsterfelijk.

• Maar
  

Mijn collega zei: ”Je moet niets steeds ’ja, ja’ zeggen.”

Aanhalingstekens, punten en komma’s

• Is het citaat / de directe rede een volledige zin en staat dit citaat aan het eind van de zin waar deze bij hoort: zet de punt dan binnen de aanhaling (en zet anders geen punt).
  Maarten suste: ”Dat went wel.”
  ”Dat went wel”, suste Maarten.
  

• Voor na, of rond de hoofdzin waarin een zin wordt aangehaald, wordt een komma geplaats. Alleen als een aanhaling zelf een komma bevat, wordt die binnen de aanhalingstekens geschreven.
  ”Paultje,” zei Rosalie, ”we moeten eerst wat eten.” 

Aanhalingstekens, punten en komma’s

• Het vraagteken wordt alleen binnen de aanhalingstekens gezet als het citaat een vraag is. Voor het uitroepteken geldt dezelfde regel.
  Henk vroeg: ”Wat is dat voor onzin?”
  

• Let op: slechts een van twee dezelfde leestekens die door een aanhalingsteken worden onderscheiden wordt geplaatst.

Deze heer duwde haar achteloos opzij.

Zij zei Maar of hij dat meende…

Amsterdam heeft negen letters.

Met de woorden Hij was een beetje dom werd Máxima snel populair.

De dubbele punt

Gebruik je bij:

• opsommingen 
  
• het gebruik van de directe rede.  
  

Het spreekwoord zegt “Wie zich vernedert, zal verhoogd worden.”

1. Er moet geen dubbele punt
2. Er moet een dubbele punt vanwege de aangekondigde opsomming.
3. Er moet een dubbele punt, vanwege de directe rede.
4. Er moet een dubbele punt, omdat een verklaring volgt.

Hij verovert de sympathie van iedereen hij is erg charmant.

1. Er moet geen dubbele punt
2. Er moet een dubbele punt vanwege de aangekondigde opsomming.
3. Er moet een dubbele punt, vanwege de directe rede.
4. Er moet een dubbele punt, omdat een verklaring volgt.

Die laarzen zijn lek ze moeten nieuwe zolen krijgen.

1. Er moet geen dubbele punt
2. Er moet een dubbele punt vanwege de aangekondigde opsomming.
3. Er moet een dubbele punt, vanwege de directe rede.
4. Er moet een dubbele punt, omdat een verklaring volgt.

De ; plaats je in de volgende gevallen:

1. Tussen twee zinnen die zo nauw met elkaar verbonden zijn dat een punt wellicht iets te veel scheiding zou aangeven.
   
   Niemand had van tevoren gedacht dat Joke zou slagen; zij was immers ziek.
   

Voor in de gereedschapskist

Omdat de puntkomma midden in een zin wordt geschreven, komt er nooit een hoofdletter achter.

Denk aan de volgende spullen
- toiletspullen
- een handdoek
- een warme trui, want het kan koud zijn
- iets lekkers voor bij de koffie

We stonden vroeg op we hadden een lange reis voor de boeg
Ik heb een hekel aan zwemmen toch neem ik een zwembroek mee

Geert die behoorlijk geagiteerd was riep zet kritisch denken ook in tijdens de gymles maar doe dat met mate