Herhalen Erfelijkheid en Evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Welkom klas 3!

Deze les heb jij jouw aantekeningenschrift,

pen en potlood nodig!

Herhaling thema 3,

Erfelijkheid en 

evolutie

Planning

Planning en leerdoelen bespreken.

Herhalen hoofdstuk 3

Vragen

Opdrachten maken

Doelen voor vandaag...

Je kunt vertellen wat je moet leren voor de toets.

Je weet wat je wel en niet kunt en dus nog goed moet leren.

Genotype & fenotype

Genotype fenotype

Leg uit hoe je fenotype tot stand komt?
(waarom zie je er zo uit zoals je doet?)

DNA

Chromosomen bestaan voor een groot deel uit DNA.

DNA=informatie voor al je erfelijke eigenschappen.

Een gen is een stukje DNA.

Cellen gebruiken alleen de genen die ze nodig hebben.

DNA

Chromosomen bestaan uit DNA en eiwitten

Niet alleen DNA bepaald
Ook je omgeving (bijvoorbeeld wat je eet)

Mutatie

Een mutatie is en verandering van het DNA.

Meestal is het door een beschadiging.

homozygoot / heterozygoot

Homozygoot - heterozygoot

Intermediar fenotype

Als er geen dominante of recessieve allelen

zijn, is er sprake van een intermediar 

fenotype.  (een tussenvorm tussen de 2 

allelen)

Het gen voor konijnen met bruine kleur is dominant over wit. Konijn 1 heeft een witte vader. Geef het juiste genotype aan. 

AA

Aa

aa

De kruising 

Het ras Labrador kan bruin zijn of wit zijn van kleur. 

Bruin is dominant boven wit. De vader is homozygoot dominant (Bruin) de moeder is wit.

Hoe groot is de kans dat er in de volgende generatie een witte Labrador pup geboren wordt. 

Geslachtelijke/ongeslachtelijke voortplanting bij planten

Planten kunnen zich geslachtelijk en ongeslachtelijk voortplanten.

Als je iets leest als:

bollen

knollen

uitloper

wortelstok    ..... dan is het ongeslachtelijke voortplanting

variatie in genotypen

Geslachtelijke voortplanting

geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting

Bij geslachtelijke voortplanting -> eicel + zaadcel!

Geslachtelijke voortplanting

Wat is het voordeel van geslachtelijke voortplanting boven ongeslachtelijke voortplanting?

Leg uit wat een mutatie is?

Soorten

Organismen behoren tot hetzelfde soort:

• als ze zich samen kunnen voortplanten
• en de nakomelingen vruchtbaar zijn

Natuurlijke selectie

Natuurlijke selectie

Nieuwe soorten

Mitose is de

1. Gewone celdeling
2. Reductiedeling (vorming geslachtscellen)

Mitose

Waar vindt geen mitose plaats?

1. Het ontstaan van een huidcel in de huid van een olifant.
2. Het ontstaan van een bastcel in de stengel van een klimop.
3. De celdeling van een bevruchte eicel.
4. Het ontstaan van een stuifmeelkorrel.

Meiose

• Geslachtscellen worden gemaakt door meiose.
• Van één lichaamscel worden twee geslachtscellen gemaakt
• Willekeurig!

Meiose

• Zaadcellen en eicellen worden gemaakt door meiose
• Bij meiose wordt het aantal chromosomen gehalveerd 
• noem je ook reductiedeling

Reductiedeling/Meiose

• Meiose
• Wat betekent reductie?
• Meiose gebeurt bij geslachtscellen
• Waarom hebben geslachtscellen 23 chromosomen?
  

oefenopdracht meiose

https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Mitose/meiose.htm

Wat is een ander woord voor Meiose?
Wat ontstaat bij Meiose?

1. Gewone celdeling, er ontstaan gewone cellen
2. Gewone celdeling, er ontstaan eicellen en zaadcellen
3. Reductiedeling, er ontstaan gewone cellen
4. Reductiedeling, er ontstaan eicellen en zaadcellen

Wat is een meiose?
Bij een meiose worden...

1. nieuwe cellen gevormd
2. geslachtscellen gevormd
3. reductiedeling
4. gewone celdeling

Bij meiose ...

1. Blijft het aantal chromosomen gelijk
2. Wordt het aantal chromosomen gehalveerd
3. Komen er meer chromosomen

Wat is een meiose?
Na een meiose heeft de dochtercel...

1. het gewone aantal chromosomen
2. de helft van het normale aantal chromosomen
3. Het dubbele van het normale aantal chromosomen
4. evenveel chromosomen als de moedercel

Wat is een meiose?
Bij een meiose worden...

1. nieuwe cellen gevormd
2. geslachtscellen gevormd
3. reductiedeling
4. gewone celdeling

Tabel met alle mogelijke combinaties van allelen bij een kruising.

Twee organismen die met elkaar nakomelingen krijgen.

De nakomelingen van hetzelfde ouderpaar.

Schematisch overzicht van een erfelijke eigenschap binnen een familie.

stamboom

generatie

kruisingsschema

kruisen

Nummer 5 en 6 in de stamboom zijn beiden heterozygoot voor het gen dat taaislijmziekte veroorzaakt. Ze krijgen nog een dochter.

Hoe groot is de kans dat deze dochter geen taaislijmziekte heeft?

Sleep het vinkje naar het goede antwoord.

0%

25%

50%

75%

100%

4) Aan welke groep zijn de gorilla’s

het meest verwant volgens de stamboom? Geef aan met X

apen van de nieuwe wereld

apen van de oude wereld

aan de chimpansees

aan de gibbons

aan de halfapen

aan de orang-oetans

X