Opslag, uitscheiding, bescherming: 7.1 t/m 7.3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Thema 7: 

Opslag, uitscheiding 

en bescherming

7.1 - een constant inwendig milieu

7.2 - de lever

Vandaag..

• Start thema 7: opslag, uitscheiding, bescherming
  - werking van de lever en de nieren
  - functie van de huid
  - afweer

Leerdoelen: 

- Je kunt beschrijven hoe bij de mens een vrij constant inwendig milieu wordt gehandhaafd. 

- Je kunt de functies van de lever noemen. Ook kun je omschrijven wat hepatitis is. 

Inwendig en uitwendig milieu

Tussen alle cellen van weefsels bevindt zich
weefselvloeistof. 

• Cellen nemen uit de weefselvloeistof zuurstof en voedingsstoffen op.
• Cellen geven koolstofdioxide en afvalstoffen aan de weefselvloeistof af. 

Weefselvloeistof + bloedplasma (vocht in bloed) = het inwendige milieu

De omgeving hier omheen = het uitwendige milieu

De samenstelling van het inwendige milieu wordt gelijk gehouden.

Waar of niet waar?
De lucht in je longen valt onder het uitwendige milieu.

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar?
Koolstofdioxide in een bloedvat valt onder het inwendige milieu.

1. Waar
2. Niet waar

Opname en opslag

• Opname uit het uitwendige milieu zorgt ervoor dat er geen tekort ontstaat in het inwendige milieu.  
• Als er van een bepaalde stof teveel in het inwendige milieu aanwezig is kunnen bepaalde organen stoffen opslaan. 
  - de stof gaat dan uit het inwendige milieu, maar blijft wel in het lichaam. 
  - bij een tekort komen de stoffen weer terug in het inwendige milieu. 

Waar of niet waar?
Door opname van voedingsstoffen uit het darmkanaal ontstaat er geen tekort in het uitwendige milieu.

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar?
Door de verbranding verdwijnen er stoffen uit het inwendige milieu.

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar?
Vet kan een reservestof zijn. Wanneer je te veel vet in het inwendige milieu hebt kan dit worden opgeslagen.

1. Waar
2. Niet waar

Opslag en uitscheiding

• Lever en spieren zetten glucose om in glycogeen en slaan dit op. 
• Vet wordt opgeslagen in gele beenmerg van pijpbeenderen en onder de huid. 
• Bepaalde mineralen en vitaminen worden opgeslagen.

Eiwitten worden bij de mens niet opgeslagen! 

• Bepaalde organen kunnen een teveel aan stoffen ook uitscheiden. 

Welke stof wordt door de longen uitgescheden als daarvan te veel aanwezig is?

1. Water
2. Zuurstof
3. Koolstofdioxide
4. Eiwitten

Onverteerde voedselresten (a.k.a. poep) verlaten het lichaam. Is hier sprake van uitscheiding? Leg uit.

De lever en de nieren zijn
ook uitscheidingsorganen.

 

- scheiden afvalstoffen uit

- nieren scheiden ook
water uit 

Opdrachten maken

Maak opdracht 1 t/m 3 van thema 7.

Werk daarna aan je plant & dieropdracht!

Vandaag..

• Thema 7: opslag, uitscheiding, bescherming
  - werking van de lever en de nieren
  
  

Leerdoelen: 

- Je kunt beschrijven hoe bij de mens een vrij constant inwendig milieu wordt gehandhaafd. 

- Je kunt de functies van de lever noemen. Ook kun je omschrijven wat hepatitis is. 

Opdracht 2 

- Hoe heten de organen 1 t/m 10? 

- Welke organen zijn uitscheidingsorganen? 

De lever

Functies van de lever:

• Zorgt voor constant glucosegehalte in het bloed. 
  Lever zet glucose om in glycogeen (even terug).
• Uit eiwitten fibrinogeen vormen (nodig voor de
  bloedstolling). 
• Vorming gal en opslaan gal in galblaas. Via de
  galbuis gaat gal naar de twaalfvingerige darm. 

• Afbreken van afvalstoffen, zoals rode bloedcellen.
  (hierdoor ontstaan galkleurstoffen die bij gal komen.
  ontlasting hierdoor bruine kleur.)
• Overtollige eiwitten afbreken. Hierbij onstaat
  giftige ureum. Wordt via bloed door de nieren
  uitgescheiden. 
• Gifstoffen  uit bloed halen afbreken (alcohol, drugs,
  medicijnen). Onwerkzame gifstoffen van bloed
  naar nieren.  

De lever kan ontstoken raken door een virus --> hepatitis.

• Hepatitis B besmetting via bloed, sperma, vaginaal vocht.
• Verschijnselen zijn eerst mild, uiteindelijk kan er leverkanker of cirrose (afsterven lever) ontstaan.

Eva heeft een uur geleden drie boterhammen met aardbeien en suiker gegeten. Zij zit nu rustig in een stoel.

Hoe verandert bij haar het glycogeengehalte van de lever?

1. het daalt
2. het blijft gelijk
3. het stijgt

Een halfuur later gaat Eva 40 km fietsen op een racefiets. Zij eet hierbij niets.

Hoe verandert nu het glycogeengehalte van de lever?

1. het daalt
2. het blijft gelijk
3. het stijgt

Als bij een patiënt de galwegen verstopt zijn, kan de ontlasting bleek van kleur zijn.
Leg uit hoe dat komt.

De nieren

Nier bestaat uit nierschors, niermerg en
nierbekken. 

•  In nierschors en nierbekken uitscheiding
  van water, overtollige zouten, afvalstoffen.
  De verwijderde stoffen samen: urine. 
• Urine wordt in nierbekken verzameld, via
  urineleiders afgevoerd naar urineblaas. 
• Urineblaas voor tijdelijke opslag. Vanaf
  urineblaas door urinebuis afgevoerd. 

De weg van de urine, zet in de juiste volgorde:

1.

2.

3.

4.

Nierbekkens 

Urineleider

Urineblaas

urinebuis

Samenstelling urine

De samenstelling van urine is niet altijd gelijk.
Inwendige milieu blijft gelijk door uitscheiding via urine. 

• veel water gedronken: urine licht geel.
• ureumgehalte hoog, wordt dit ook uitgescheiden via urine.

Verklaar hoe het ureumgehalte in het bloedplasma hoog kan zijn.

Opdrachten maken

Maak opdracht 5, 7, 8, 11, 12 en 14

Klaar? Ga verder met je plant & dier opdracht!