Taalbeschouwing: DEEL 3 Semantiek: voornamen

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Semantiek - betekenisleer

Betekenis is een bijzondere eigenschap van 

woorden, zinnen en teksten

Betekenis bij woorden

Arbitrair/willekeurig/toevallig - de relatie tussen woord en betekenis is arbitrair/willekeurig/toevallig

Synonymie - meerdere woorden die hetzelfde betekenen

Denotatie - de woordenboekbetekenis

Connotatie - gevoelsbetekenis die per persoon kan verschillen (bijv. het woord toetsweek)

Betekenis bij zinnen

Inhoudelijke betekenis van woorden

Kennis van de grammatica

Context

Voorbeeld van belang van grammaticale kennis:

De prins kust de prinses. 

De prinses kust de pins.

Voorbeeld van belang kennis van de context:

Ik heb het koud (mededeling of verzoek)

Bedenk nu zelf een zin waarbij de grammaticale kennis belangrijk is voor de betekenis. Je mag het werkwoord kussen niet gebruiken.

Betekenis bij teksten

Multi-interpretabel - gedichten

Eenduidige betekenis - juridische teksten

Hoeveel fouten zitten er in onderstaande zin:

Volgens hun zitten er drie fauten in deze zin.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wanneer is onderstaande zin waar?
'Ik ben jarig'

1. op je geboortedag
2. altijd
3. op je feestje op de zaterdag na je verjaardag
4. in de week van je verjaardag

De waarheid

- Laat zich niet altijd eenvoudig vaststellen

- Wordt bemoeilijkt door de speelsheid van taal

- Het werk van taalfilosofen

Alleen van een  bewering kan je vaststellen of die waar is of niet. 

Wanneer is een belofte waar?
Wanneer is een waarschuwing waar?

Performatieve werkwoorden

Wanneer is een belofte waar?

Wanneer is een waarschuwing waar?

Performatieve werkwoorden zijn werkwoorden die zelf iets doen (beloven, waarschuwen, verzoeken, dopen, trouwen etc.) - het zijn daarom taaldaden.

Welke toetsvraag heb jij bedacht naar aanleiding van de tekst?!

Namen hebben geen betekenis maar een referent (object/wezen)

Veel namen hádden wel een betekenis

Er zijn ook namen zonder referent in de werkelijke wereld: 

Ik ben de blauwbilgorgel,

Mijn vader was een porgel,

Mijn moeder was een porulan,

Daar komen vreemde kind'ren van.

Raban! Raban! Raban!