Basisstof 3: Aangeboren en aangeleerd gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Basisstof 3: Aangeboren en aangeleerd gedrag

Maxime en Zolikha kiezen één bepaalde chinchilla uit en noteren vijf minuten lang, elke vijf seconden, welk gedrag dit dier vertoont. Hun resultaten staan in tabel 2.

Hoe wordt tabel 2 genoemd?

1. ethogram
2. practicum
3. protocol
4. tabel

Je hebt een hondje thuis en hij begint plotseling heel hard te blaffen. Hij reageert op geluiden van buiten. Hij reageert op een:

1. Inwendige prikkel
2. Uitwendige prikkel

Wat is een supranormale prikkel?

In de afbeelding is weergegeven hoe vaak een meeuwenkuiken pikt naar een model van een snavel.
Wat is de sleutelprikkel die leidt tot het pik gedrag?

1. De vorm van de snavel
2. De kleur rood
3. Een rode vlek op een gele snavel
4. Het contrast van rood met een andere kleur

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je...

...factoren benoemen waardoor gedrag wordt bepaald.

...verschillende vormen van leren beschrijven.

Aangeboren gedrag

• Erfelijk bepaald gedrag
• Vertoon je zonder daarvoor te hebben geleerd
• Vaak moeilijk af te leren

Voorbeelden:

• Huilen
• Territorium afbakenen met urine
• Gapen
• Zuigreflex van een baby

Aangeleerd gedrag

Gedrag kan op 4 manieren worden aangeleerd:

• Gewenning
• Inprenting
• Trial & error
• Conditionering

Deze worden besproken aan de hand van het voorbeeld puppytraining. 

Gewenning

Gewenning = bepaalde reactie op een prikkel aanleren of afleren door de prikkel vaak te herhalen.

Gewenning bij een puppy aan het alleen thuis zijn

• Prikkel = baasje weg
• Tactiek = opbouwen van tijd

Inprenting

Inprenting = iets kan alleen worden geleerd in een bepaalde periode

• Die periode noemen we de gevoelige periode

Bij een puppy (tussen week 2 en 13):

• Geen menselijk contact gehad = bang voor mensen
• Geen contact met soortgenoten = bang voor andere honden

Trial and error

Trial and error = leren door toevallige ontdekkingen (vallen en opstaan)

• Kan aangeleerd worden
• Of echt toevallig ontstaan

            Deur openen --> per ongeluk tegenaan gesprongen

Conditionering

Conditionering = het aanleren van gedrag door beloning en straf

Hond pootje laten geven:

• Snoepje in hand
• Hond opent hand met poot
• Snoepje geven
• Commando bedenken (poot)
• Steeds belonen
• Oefenen - oefenen - oefenen

Is het gedrag aangeboren of aangeleerd?

Aangeboren

Aangeleerd

Een baby zuigt melk bij de moeder.

Een meisje speelt gitaar.

Een paard schrikt van vuur.

Een papegaai zegt hallo.

Een muis probeert voor het eerst de uitgang van een doolhof te vinden. Hij loopt enkele keren verkeerd, maar uiteindelijk vindt hij de uitgang. De volgende keren gaat het steeds sneller.

1. Conditionering
2. Gewenning
3. Inprenting
4. Trial and error

Mensen die langs een spoorlijn wonen, merken vaak niet meer dat er een trein voorbijkomt.

1. Conditionering
2. Gewenning
3. Inprenting
4. Trial and error

Wanneer je bij de bakker allemaal lekkere taarten ziet staan, ga je al watertanden. Je lichaam gaat extra speeksel aanmaken bij het zien van de taarten.

1. Conditionering
2. Gewenning
3. Inprenting
4. Trial and error

Opdrachten maken

Maak opdracht 4 t/m 7 (blz. 234 t/m 236)

             Vraag 4a gaan we hierna bespreken, dus zorg dat je deze                         beantwoord hebt!

Ben je klaar? Vul de leerdoelen van basisstof 4 in.

Wat was je antwoord op vraag 4a?

Ik kan verschillende vormen van leren beschrijven.

😒🙁😐🙂😃