1, 3 en 8 november - taalverandering

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom!

- #NE Maken cursus 4 taal par 3. opdracht 1 t/m 3 

Cursus 4 - §3 Taalverandering

In Wees onzichtbaar vertelt Murat Isik het verhaal van Metin Mutlu, een Turks jongetje dat op vijfjarige leeftijd, met zijn ouders en zijn zusje, via Duitsland in de Amsterdamse Bijlmer terechtkomt en daar opgroeit. Het gezin wordt gedomineerd door een tirannieke vader, die een groot deel van de gezinsuitkering uitgeeft aan gokken en drinken.

Maken cursus 4 taal par 3. opdracht 1 t/m 3

Welkom!

Hoe zijn talen ontstaan?

Talen zijn misschien wel een miljoen jaar geleden ontstaan.

Door steeds dezelfde klank voor iets te gebruiken, ontstonden er woorden. 

Mensen die bij elkaar in de buurt 

leefden, maakten samen een taal.

Waarom zijn er talen?

Een taal heeft verschillende functies:

1. communicatieve of sociale functie, we gebruiken taal om met elkaar te communiceren

2. cognitieve functie, als je met iemand anders praat over een onderwerp, begrijp je er steeds meer van

3. expressieve functie, met taal kun je je gevoelens uiten

iemand vertelt een mop

de klas praat over afvalscheiding

een moeder vertelt hoe laat haar zoon naar bed moet

communicatieve of sociale functie

cognitieve functie

expressieve functie

Taalverandering

Het Nederlands van tegenwoordig

lijkt niet meer op het Nederlands 

van lang geleden. 

Begrijp jij de oudste 

Nederlandse zin?

Eigenlijk is het een liefdesliedje. 

Maak opdracht 1 

5 minuten 

Taalverandering

Er zijn verschillende redenen waarom een taal verandert:

1. invloed van andere talen: we nemen woorden van andere talen over, bijvoorbeeld toilet uit het Frans

2. gemak: mens is makkelijker te zeggen dan mensch, isg is sneller te typen dan is goed.

3. veranderingen in de maatschappij: nieuwe technieken zorgen voor nieuwe woorden, bijvoorbeeld chatten

Opdracht

Bedenk zelf een aantal vormen van taalverandering. Noem ook de reden van taalverandering erbij.

Je krijgt hiervoor 3 minuten.

Daarna wissel je jouw ideeën uit me je buurman/buurvrouw.

Lijken jullie ideeën op elkaar? Wat vind je van elkaars ideeën?

Tot slot gaan we de opdracht klassikaal bespreken.

Even herhalen

Kun je de volgende vragen juist beantwoorden?

Hoe is het ontstaan van talen gegaan?

1. eerst woorden, dan klanken, dan zinnen
2. eerst zinnen, dan woorden, dan klanken
3. eerst klanken, dan woorden, dan zinnen

Het klassengesprek over klimaatverandering is een voorbeeld van de expressieve functie van taal.

1. ja
2. nee

Talen zijn ontstaan in gebieden waar mensen dicht bij elkaar waren.

1. ja
2. nee

dalijk

fietssnelweg

café

taalverandering door invloed van andere talen

taalverandering door gemak

taalverandering door veranderingen in de maatschappij

Maken opdracht 2

Eerst gezamenlijk lezen

Welkom!

- Verder met cursus 4 taal - De bouwstenen van taal

- Gezamenlijk nakijken opdracht 2 en 3

Woord van het jaar, een slectie:

- Bestie

- Boomer

- Prikspijt

- Knuffelcontact

- Ewa Drerrie

- appongeluk

- TikTok

- Brexit

- Treitervlogger

- Dab

- Sjoemelsoftware

- Selfie

- Plofkip

Etc.

Taal verandert, máár er is wel een systeem...

§4 Bouwstenen van taal

Opdracht 1 t/m 3

• Onze taal bestaat uit bouwstenen.
• Onze taal 'verengelst'
• In het Nederlands gebruiken we een alfabet. De losse bouwsteentjes zijn dus onze
  26 letters. Van die bouwsteentjes kun je een bouwwerk (woord) maken
• Niet elke taal gebruikt een alfabet.
• Lettergreep is groepje letters waarin een woord kan worden verdeeeld

Bouwstenen

kenmerk van taal

Een taal heeft een systematiek:

'Ik eet elke dag een boterham met hagelslag.'

'Ik dag een boterham hagelslag eet elke met.'

Dezelfde woorden maar... 

• Mijn zus gaat morgen naar mijn tante.
• Mijn tante gaat morgen naar mijn zus

...een andere betekenis

In de krant....

vraagt een gezin om een oppas.

Gezin in Naarden zoekt een actieve oppas voor onze zoon en onze pup die ook ons huishouden draaiende houdt (Naarder koerier)

“Een actieve oppas voor onze pup die ook ons huishouden draaiende houdt”?

Dit kan twee dingen betekenen. Welke?

Waarom is grammatica zo belangrijk? 

Wil je niet verkeerd begrepen worden....

.... dan moet je de regels kennen

Knoeps

Maak van het woord 'knoeps' een verkleinwoord.

Taal heeft een systematiek

In het Nederlands zijn er verschillende uitgangen voor verkleinwoorden:

kam - kammetje

boom - boompje

koning - koninkje

broer - broertje

Nederlandse zelfstandige naamwoorden die op een -s- eindigen hebben altijd -je als uitgang

'knoeps-knoepsje'

systematiek

Lidwoord

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Werkwoord

Voegwoord

Voornaamwoorden

Bijwoord

Telwoord

Voorzetsel

de

het

een

heel

bijna

en

maar

gespeeld

doorgaan

zou

mooi

zacht

oud

paard

Groenland

in

onder

jij

mij

eerste

honderd

Maken opdracht 1

Bespreken opdracht 1

Gezamenlijk maken opdracht 2