VIVO: Gedrag van mens en dier

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo, havo
• Leerjaar 1

 Gedrag van mens en dier

DEZE LES

Wat weet je nog van vorige les?

Uitleg

Zelfstandig werken

JE GAAT LEREN OVER

• Het verschil tussen inwendige en uitwendige prikkels uitleggen en daar voorbeelden van geven.
  
• Hoe dieren dingen leren.
  
• Verschillen benoemen tussen observeren en interpreteren van gedrag.
  
• Met voorbeelden uitleggen hoe het gedrag van mensen beïnvloed wordt door wat anderen doen of normaal vinden.

Wat weet je al? 

Kennistest

Er volgen nu vragen om de voorkennis van de leerling te testen.

iris

netvlies

lens

blinde vlek

pupil

oogzenuw

Wat is een spectrum?

1. Een prisma.
2. Een kunstmatige lichtbron.
3. Een reeks kleuren.

Vechtende leeuwen zijn een voorbeeld van sociaal gedrag

1. waar
2. niet waar

Wat is een adequate prikkel?

1. Een impuls in de zenuw
2. Een prikkel die steeds maar doorgaat.
3. De minimale sterkte van een impuls
4. De prikkel waar een zintuig op reageert

Wat is een voorbeeld van interpretatie?

1. Mijn hond is blij omdat hij kwispelt
2. De hond kwispelt

Vink de voorbeelden van gedrag aan

1. Schreeuwen
2. Slapen
3. Huilen
4. Dood zijn

Uitleg - laptops dicht

Leerdoel

het verschil tussen inwendige en uitwendige prikkels uitleggen en daar voorbeelden van geven.

Inwendige prikkels

ontstaan in je lichaam

Voorbeelden zijn:

- pijn

- dorst

- honger

Prikkel

Inwendige prikkel 

Uitwendige prikkel

Deze afbeelding komt uit een eerdere les en mag dus kort herhaald worden.

De relatie tussen prikkels en gedrag moet gemaakt worden.

Gedrag 

Prikkel

Intern

Extern

Gedrag

Handelingen

Gedrag

Leerdoel

Uitleggen hoe dieren dingen leren

Aangeboren

Aangeleerd

Gedrag dat mens/dier bij de geboorte al heeft: aangeboren gedrag.

Bestaat uit:

1. Reflexen: zoals de zuig- en slikreflex.

2. Erfelijk (instinctief) gedrag: zoals het spergedrag bij vogels, huilen bij angst.

Dankzij aangeboren gedrag kunnen jonge dieren meteen na de geboorte overleven.

Er zijn 6 verschillende manieren van leren:

       1. Inprenten

       2. Gewennen

       3. Trial and error ( = proefondervindelijk leren)

       4. Imiteren

       5. Inzichtelijk leren

       6. Conditioneren

In de volgende dia's worden de verschillende manieren van leren besproken. Houd dit kort want dit is allemaal toevoeging en hoeft nu nog niet geleerd te worden.

Trial and error

• Trial and error = proefondervindelijk leren.
  
  
• Door uitproberen leren dieren bijvoorbeeld wat wel en niet eetbaar is.

• Fietsen leer je door te doen

= Door handelingen te doen/ervaren en van fouten te leren

Vanaf 1:50

Inzichtelijk leren

• Dieren en mensen bedenken in hun hoofd hoe ze een probleem moeten oplossen.

• De kraai hiernaast vult de vaas met stenen, zodat het water omhoog komt. Als het water hoog genoeg komt kan hij drinken.

= Leren door nadenken.

(probleem oplossen)

Conditioneren

• De hond hiernaast heeft geleerd dat hij een beloning krijgt wanneer hij een trucje laat zien (op zijn achterpoten zitten), wanneer de baas dit vraagt.

• Een scholier weet dat hij een goed cijfer haalt na goed leren

= Leren door een verband te leggen tussen het gedrag en het gevolg daarvan.

Hoe voelen dieren zich

Dieren in het nieuws

Leerdoel

Met voorbeelden uitleggen hoe het gedrag van mensen beïnvloed wordt door wat anderen doen of normaal vinden.

Groepsgedrag

• Leider / volger
• Rolverdeling / taakverdeling
• Dominant / onderdanig
• Rangorde (pikorde)
• Kan wisselen

groepsdruk

Groepsdruk klinkt negatief, maar kan ook positief zijn. Groepsdruk zorgt er voor dat mensen dingen gaan doen zij misschien niet durven/willen.

Voorbeeld positieve groepsdruk?

Voorbeeld negatieve groepsdruk?

Voorbeelden van positieve groepsdruk: 'sprong in het diepe', protest mars, vrienden/ klasgenoten die zeggen dat we allemaal gaan voetballen

Voorbeelden van negatieve groepsdruk: (jeugd)bendes, roken/ alcohol en drugs om erbij te horen, diefstal, 

Vragen?

Aan de slag!
Maak deeltaak 5.6
Dit kun je vinden op pagina 32!

Hoe werk je optimaal?
Rustig op je plaats
Overleg in je tweetal
Klaar? werk aan een van de andere deeltaken

Weektaak

A, B, D en F + keuze tussen C of E

Zet deze taak in je agenda