Erfelijkheid H4 monohybride kruisingen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Erfelijkheid

Dominant/recessief of intermediair

Verhoudingen tussen fenotypen

Kansen op fenotypen

Iemand, die in staat is zijn tong op te rollen is in het bezit van het allel R. Een persoon die zijn tong niet kan oprollen (rr) heeft twee zusters, die dit wel kunnen. Zijn beide ouders kunnen dit ook. Welke genotypen van de ouders en de zusters zijn dan mogelijk?

1. Ouders RR en Rr, zusters RR en/of Rr
2. Ouders Rr en Rr, zusters alleen RR
3. Ouders RR en Rr, zusters alleen Rr
4. Ouders Rr en Rr, zusters RR en/of Rr

Intermediaire overerving

Cavia's met een bruingele vacht zijn homozygoot voor de vachtkleur. Ook cavia's met een witte vacht zijn homozygoot voor de vachtkleur. Lichtgele cavia's hebben een intermediair fenotype. Twee cavia's worden een aantal malen gepaard. Dit lever 23 nakomelingen op: 6 bruingele, 5 witte en 12 lichtgele dieren. Wat is waarschijnlijk de vachtkleur van elk van de ouders?

1. lichtgeel en bruingeel
2. lichtgeel en wit
3. lichtgeel en lichtgeel
4. bruingeel en wit

Verder werken uit het boek

Maken opdracht 14, 15 en van 16 alleen vraag 1 (is een variant op de testkruising van afbeelding 32 die er boven staat)

Stambomen

In een stamboom staan rondjes voor vrouwen en vierkantjes voor mannen (tenzij anders aangegeven)

Een stamboom

Legenda

Een stamboom heeft altijd een legenda met wat de kleuren betekenen. 

Bijvoorbeeld het hebben van een ziekte, de kleur van je haar of de lengte van de vleugels van een fruitvliegje

Wat is dominant in de stamboom?

Je mag NIET letten op aantallen: dat kan toeval zijn!

Wel weet je dat als de ouders heterozygoot zijn (Aa) ze een recessief kind (aa) kunnen krijgen.

Regel: zoek 2 'dezelfde' ouders die een 'ander' kind krijgen

Een stamboom

1. Zwart is: Dominant
2. Zwart is: Recessief

Zelf kiezen:

Verder werken aan de opdrachten 17 t/m 22

of:

in de meet blijven voor vragen stellen / extra uitleg

Eigenschappen op het X-chromosoom

Mens: 46 chromosomen

44 autosomen (gewone chromosomen)

2 geslachtschromosomen (X of Y)

Karyogram van een....

jongen!

Dat zie je aan het laatste paar chromosomen.

Hier zijn dat een X- en een Y-chromosoom

Vul de zin aan:
Het laatste paar chromosomen van een meisje bestaat uit...

X-chromosomen

bevatten informatie die NIET op het Y-chromosoom liggen.

Dit zijn o.a. kleurenblindheid en hemofilie (= bloederziekte)

Dit zijn recessieve ziekten

Een recessieve, X-chromosomale ziekte komt....

1. het vaakst voor bij vrouwen
2. het vaakst voor bij mannen
3. even vaak voor bij mannen en vrouwen
4. nooit voor

1. Zwart is: Dominant, kan X-chromosomaal zijn
2. Zwart is: Recessief, kan X-chromosomaal zijn
3. Zwart is: Dominant, kan niet X-chromosomaal zijn
4. Zwart is: Recessief, kan niet X-chromosomaal zijn

Bijzondere erfelijke factoren

Binnen de erfelijkheid (ook wel genetica genoemd) bestaan er ook afwijkende verhoudingen bij het nakomelingenschap

Lethale factor

Tweemaal het dominante allel sterft in een vroeg embryonaal stadium

Bij bananenvliegjes wordt de oogkleur o.a. bepaald door een gen gelegen in het X-chromosoom. Het allel voor rode oogkleur is dominant over het allel voor witte oogkleur.

Bij welke van de volgende kruisingen zullen alle mannelijke nakomelingen witogig zijn?

1. heterozygoot wijfe x roodogig mannetje
2. heterozygoot wijfje x witogig mannetje
3. witogig wijfje x roodogig mannetje
4. homozygoot roodogig wijfje x witogig mannetje