DO1 verplichte voorbereiding les 4 titratie HCl/NaOH

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Voorbereiding DO 5VWO

Hoofdstuk 7.1 t/m 7.4 Zuren en basen

Hoofdstuk 9.2 Redoxreacties

Hoofdstuk 13.1 Analyse en onderzoek

Hoofdstuk 13.4 Gehaltebepaling

Les 4 Directe titratie

verplichte voorbereiding

EXP zoutzuur/natronloog

In deze les leer en herhaal je het gebruik van glaswerk, het uitvoeren van een titratie en het maken van de berekeningen bij een titratie. Dit is een verplichte voorbereiding op de practicumles

HOE WERKT EEN TITRATIE?

plaats de tekst op de juiste plek in de tekening

Een onbekende concentratie van zoutzuur wordt bepaald met een titratie met natronloog

zoutzuur oplossing

natronloog

buret

pH indicator

nauwkeurig toevoegen

bekende molariteit

onbekende molariteit

1. pipetteren

Na afloop van dit filmpje

- weet je hoe vaak je het glaswerk moet spoelen

- weet je met welke vloeistof(fen) je moet spoelen

- weet je hoe je moet werken met een pipetteerballon

- weet je hoe je moet werken met een pipet

Plaats de handelingen in de juiste volgorde:

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

onder hoek van 45° laten leeglopen in erlenmeyer

2x spoelen met demiwater

punt afdrogen

op maatstreep stellen

1x spoelen met oplossing

pipet geheel vullen met oplossing

wand naspoelen met demiwater

Hoe gebruik je de pipetteerballon?

met dit ventiel maak je de ballon vacuüm

met dit ventiel zuig je vloeistof op

met dit ventiel laat je vloeistof uit de pipet lopen

hoe vaak moet je het glaswerk spoelen met de oplossing die je gaat pipetteren?

1. dat is niet nodig, de pipet is schoon
2. 1x
3. 2x
4. 3x

welk glaswerk moet je spoelen met de onbekende oplossing die je gaat titreren? Sleep het in het vak

glaswerk spoelen

• Als het glaswerk schoon uit de kast komt, hoef je het niet te spoelen met kraanwater of demiwater
• De pipet en het bekerglas moet je 2x spoelen met de onbekende oplossing vóórdat je gaat pipetteren
• Als de buret nog niet voor je gevuld is, moet je deze eerst 2x spoelen met de bekende oplossing
• LET OP: De erlenmeyer moet je NIET spoelen met deze oplossingen!
• het bekerglas voor het afval hoef je nooit te spoelen

NOTEER & LEER VOOR DO1

Hoe laat je een pipet leeglopen?

1. 
2. 
3. 
4. 

pipetteren

Laat een pipet leeglopen onder een hoek van 45° tegen de wand van het glaswerk

Onderin de pipet blijft een klein beetje vloeistof achter

Laat dit zitten, hier is rekening mee gehouden bij het ijken van de pipet

NOTEER & LEER VOOR DO1

2. titreren met de buret

Na het bekijken van het volgende filmpje weet je hoe je een buret op de goede manier afleest

Vullen en spoelen van de buret is op de DO niet nodig

Onze buretten hebben een kraantje in plaats van een kogeltje

Hoe lees je de buret nauwkeurig af?

1. bovenkant van de meniscus op 1 cijfer achter de komma
2. onderkant van de meniscus op 1 cijfer achter de komma
3. bovenkant van de meniscus op 2 cijfers achter de komma
4. onderkant van de meniscus op 2 cijfers achter de komma

wat is de juiste aflezing van deze buretstand?

1. 20,05 mL
2. 20,1 mL
3. 19,95 mL
4. 19,9 mL

Buret aflezen

Je leest de buret van BOVEN naar BENEDEN af.

Lees de buret af op twee cijfers achter de komma (het 2e cijfer moet je schatten)

NOTEER & LEER VOOR PO1

welke buretstand
kun je hier aflezen?

1. 23,7
2. 23,66
3. 22,3
4. 22,34

Uitwerken van een titratie                    VOORBEELD

Schrijf deze gegevens even over op een kladblaadje

De molariteit van een een onbekende hoeveelheid azijnzuur wordt bepaald met een titratie met natronloog

1. er wordt 25,0 mL azijnzuur in een erlenmeyer gedaan
2. er wordt met 0,010 M natronloog getitreerd 
3. fenolrood wordt toegevoegd aan het azijnzuur als de pH indicator 
4. als de kleur omslaat, is er precies 12,53 mL natronloog toegevoegd

Bereken de molariteit van het azijnzuur met hulp van de volgende slides

Fenolrood wordt gebruikt als pH indicator. Wat wordt de kleur van de oplossing als azijnzuur precies volledig met natronloog heeft gereageerd?

1. geel
2. groen
3. rood
4. oranje

Fenolrood is oranje bij pH 7

Fenolrood heeft een omslagtraject van pH 6.6-8.0. 

De oplossing is geel bij pH onder de 6,6 (zuur). 

Als al het zuur weg is gereageerd, dan is de oplossing neutraal geworden (pH 7) en is de kleur oranje. 

Als de oplossing basisch wordt (hoge pH), dan wordt deze rood.

De juiste notatie voor natronloog is

1. NaOH (aq)
2. Na (aq) + OH (aq)
3. Na+ (aq) + OH- (aq)
4. natriumhydroxide

Natronloog en azijnzuur

• Natronloog is de oplossing van NaOH in water en 
   dat moet je zo opschrijven: Na+ + OH-

• Azijnzuur is een zwak zuur en noteer je dus als de hele  
   formule met (aq) erachter: CH₃COOH (aq)
  
• Als azijnzuur (CH3COOH) met natronloog reageert, reageert een zuur met een base, dus CH3COOH reageert met OH-
  CH3COOH + OH-   -->   CH3COO- + H2O

Als de kleur omslaat, is er precies 12,53 mL van de 0,010 M natronloog toegevoegd. Hoeveel mol OH- heeft gereageerd?

1. 0,010 x 12,53 = 0,13 mol
2. 0,010 x 0,01253 = 0,13 mmol
3. 0,010 / 12,53 = 8,0 mol
4. 0,010 / 12,53 = 8,0 mmol

uitleg: aantal mol uitrekenen

manier 1: met formules

          c = n / V   (c = concentratie, n = mol, V = volume)

dus: n = c x V (mol = mol/L x L) >> n =  0,010 x 0,01253 = 0,1253 *10-3 mol 

manier 2: met verhoudingstabel

x = (0,010 x 0,01253)/1 = 0,1253 *10-3 mol (= 0,13 mmol)

mol	0,010	x
L	1	0,01253

Let op de eenheden!

Er zat 25,00 mL azijnzuur (CH3COOH) in de erlenmeyer. Er heeft 0,13 mmol OH- gereageerd.
Hoeveel mol azijnzuur heeft dan gereageerd?

1. 1:1 dus ook 0,13 mol
2. 1:1 dus ook 0,13 mmol
3. 3:1 dus 0,042 mol
4. 1:3 dus 0,39 mmol

uitleg: gebruik de reactievergelijking

CH3COOH + OH- --> CH3COO- + H2O

1            :             1           :           1        :        1

Er heeft 0,13 mmol OH- gereageerd, dus er heeft 

ook 0,13 mmol azijnzuur (CH3COOH) gereageerd (want 1:1) 

Er zat 25,00 mL azijnzuur in de erlenmeyer. Er heeft 0,13 mmol azijnzuur gereageerd. Wat was de molariteit van het azijnzuur?

1. 0,13 x 25,00 = 3,3 M
2. 0,13 / 25,00 = 0,0052 M
3. 0,13 x 0,02500 = 0,0033 M
4. 0,13*10^-3 : 0,02500 = 0,0052 M

uitleg: van mol naar molariteit

Er zat 25,00 mL azijnzuur in de erlenmeyer. Er heeft 0,13 mmol azijnzuur gereageerd. Wat was de molariteit van het azijnzuur?

Molariteit is mol/L dus vul de verhoudingstabel goed in:

x = (0,13*10-3 x 1)/ 0,02500 = 0,0052 mol/L

Je kunt ook de formule c = n / V gebruiken in plaats van een verhoudingstabel (let op de eenheden!)

mol	0,13*10-3	x
L	0,02500	1

Titratie berekeningen (verkort stappenplan)

1. Noteer de reactievergelijking 
2. Bereken aantal mol toegevoegde stof (liter * molariteit)
   
3. Bereken aantal mol gereageerde stof (met molverhouding)
   
4. Bereken de molariteit van de gereageerde stof (naar mol/L)

tip

neem deze aantekening over in je schrift en gebruik hem bij de opgaven

Goed gewerkt!

Maak nu ook nog H7.4 opgave 41 en kijk je werk na.

Veel succes met je eerste titratie de volgende les