Spanning

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom

Fictie

Spanning opbouwen

Nederlands

Lesprogramma

1. Uitleg spanning in fictie 
2. Oefening spanningstruc
   
3. Lezen fragment Escape Room
   + maken spanningsboog.

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• weet je welke 6 spanningstrucs in een verhaal gebruikt kunnen worden. 

• kun je herkennen en uitleggen hoe een spanningsboog in een verhaal werkt.

• kun je bij het lezen van een verhaal de momenten van spanning en ontspanning herkennen en benoemen op welke manier de verhaalmaker voor spanning heeft gezorgd.
  
  
• kun je zelf zorgen voor spanning in een verhaal. 

Spanning

• Een verhaal is spannend als je telkens door wilt lezen of kijken. Spanning ontstaat als het verhaal vragen oproept. Bijvoorbeeld:

'Hoe gaat het verhaal verder?'

'Wat zal er met de hoofdpersoon gebeuren?'

'Hoe zal het verhaal eindigen?'

• Dit noemen we spanningsvragen. Deze vragen zijn te vinden op open plekken in het verhaal. Wil je antwoorden op de vragen? Dan móét je wel doorlezen of -kijken! 

Spanningsboog

• Een spanningsboog is een (denkbeeldige) lijn die loopt van het begin van het boek tot het eind.
  
  
• Wanneer er een spannende situatie is, gaat de lijn omhoog en bij een ontspannen situatie gaat de lijn omlaag.
  
  
• De schrijver bedenkt de spanningsboog zó dat jij als lezer graag doorleest

Spanningstrucs

De schrijver heeft een aantal trucs om een verhaal spannend te maken:

1. gevaarlijke situaties (bijvoorbeeld een achtervolging)
   
2. gevaarlijke ruimtes (bijvoorbeeld een verlaten park 's nachts)
   
3. beschrijving van spanning bij personages ('snel kloppend hart')
   
4. de antwoorden op spanningsvragen uitstellen (de ontknoping uitstellen)
   
5. kleine stukjes van de ontknoping verraden (door vooruit te kijken, of door een zin als: 'Hij zou later nog veel spijt krijgen van deze keus')
   
6. een hoofdstuk of aflevering eindigen met een cliffhanger (een heel spannend moment)

Bekijk de eerste scène uit de eerste film over Harry Potter.

Let op: deze scène is in het Engels, maar je hoeft niet op de taal te letten.

Welke truc gebruikt de filmmaker vooral om deze scène spannend te maken?

Welke truc gebruikt de filmmaker vooral om deze scène spannend te maken? Leg je antwoord uit.

Bekijk een tweede scène uit één van de Harry Potter films.

Let op: deze scène is in het Engels, maar je hoeft niet op de taal te letten.

Welke truc gebruikt de filmmaker hier vooral om deze scène spannend te maken?

Welke truc gebruikt de filmmaker vooral om deze scène spannend te maken? Leg je antwoord uit.

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• weet je welke 6 spanningstrucs in een verhaal gebruikt kunnen worden. 

• kun je herkennen en uitleggen hoe een spanningsboog in een verhaal werkt.

• kun je bij het lezen van een verhaal de momenten van spanning en ontspanning herkennen en benoemen op welke manier de verhaalmaker voor spanning heeft gezorgd.
  
  
• kun je zelf zorgen voor spanning in een verhaal. 

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd (gebruik de leerdoelen).

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen / schrijf op wat je het lastigste onderdeel vindt.

Escape Room

Bij het lezen van het fragment uit het boek Escape Room ga je ondertijd een spanningsboog maken:

1. Zorg ervoor da tje een A4 hebt waarop je een grafiek kunt maken.
2. Horizontaal (onder) maak je ruimte om verschillende gebeurtenissen op te schrijven.
3. Verticaal zorg je voor een spanningsschaal van 0 (helemaal niet spannend) tot 5 (extreem spannend).
4. Tijdens het lezen schrijf je de verschillende gebeurtenissen op en geef je aan hoe (ont)spannend de gebeurtenis is.

• Een spanningsboog is een (denkbeeldige) lijn die loopt van het begin van het boek tot het eind.
• Wanneer er een spannende situatie is, gaat de lijn omhoog en bij een ontspannen situatie gaat de lijn omlaag.
• De schrijver bedenkt de spanningsboog zó dat jij als lezer graag doorleest.