Zorg & Technologie P2-5

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Voorbeelden van ethische vraagstukken bij technologie in de zorg

Technologie in de zorg creëert mogelijkheden. Het kan bijvoorbeeld de veiligheid van

cliënten vergroten of hen minder afhankelijk van zorg maken. Maar ethiek speelt al snel een

rol. Kijk maar eens naar het voorbeeld.

Hr Jacobs

In verpleeghuis Haagstaete is besloten tot aanschaf van een slimme vloer. Onder deze vloer

bevinden zich sensoren die reageren op druk. Als een cliënt valt of aan de wandel gaat, wordt

dit gesignaleerd en geregistreerd. De slimme vloer vervangt de personenalarmering met

halsalarm, infraroodsensoren en camera's. Het nieuwe systeem zal eerst een jaar worden

uitgetest voordat een overstap gemaakt wordt. Een van de bewoners, meneer Jacobs, heeft

bezwaren geuit. Hij vond het fijn dat de camera wegging van zijn kamer, maar denkt dat het

nieuwe systeem continu weet waar hij zich bevindt in zijn kamer en hoe vaak hij bezoekers

heeft. Ook denkt hij dat de leidinggevenden precies kunnen bijhouden hoe vaak een

zorgverlener binnenloopt en hoe lang deze met een handeling bezig is. Het personeel maakt

zich hier ook zorgen over, maar niemand spreekt hierover met de leidinggevenden.

Ethische vragen bij de slimme vloer zijn bijvoorbeeld:

• Mogen verpleegkundigen gevolgd worden in hun werkzaamheden met een

slimme vloer?

• Moeten er maatregelen komen zodat deze informatie niet bij de

leidinggevende(n) belandt?

• Welke data mogen verzameld worden door een slimme vloer?

• Op welke manier moeten de data worden bewerkt en bewaard?

Stappenplan ethisch dilemma

Fase 1: de situatie en het dilemma

• Wat is precies de situatie?

• Wat is het ethisch dilemma, waarom en voor wie? 

Fase 2 Analyse

• Wat zijn jouw handelingsmogelijkheden en wat zijn daar de voor- en nadelen van?

• Welke waarden en normen spelen een rol in dit dilemma? Voor jou en voor

betrokkenen?

• Welke belangen spelen een rol in dit dilemma? Voor jou en voor betrokkenen?

• Staat er ook iets in de beroepscode over dit onderwerp?

Fase 3 de besluitvorming

• Rangschik de verschillende keuzes. Welke keus maak je eerst, welke daarna en

welke daarna?

• Naar welke beslissing neig je en waarom?

• Als het mij zelf betrof, zou ik de oplossing kunnen accepteren?

• Zou je andere cliënten op dezelfde wijze behandelen?

• Wat is je besluit? Verantwoord je besluit/handelen tegenover de cliënt.

Fase 4 uitvoering

 de uitvoering van het besluit en de evaluatie van de uitwerking

Gelukkig hoef je in het dagelijks werk niet steeds af te vragen welke handeling goed is en

welke fout. Veel ethische vragen worden beantwoord door:

* geldende wetgeving --> niet stelen, mishandelen

• een beroepscode --> Een beroepscode is een

document met normen en waarden die gelden voor de uitoefening van een beroep.

• de beroepsethiek -->  normen en waarden voor het

professioneel uitvoeren van je beroep.

 protocollen en richtlijnen --> . Sommige van deze protocollen en richtlijnen gaan ook over ethische kwesties.

Denk hierbij maar eens aan protocol ongewenste intimiteiten, vermoeden mishandelen,

maar ook het wel of niet inzetten van vrijheidsbeperkingen maatregelen. 

• aanvullende voorwaarden in een arbeidsovereenkomst. 

Geheimhoudingsplicht, het niet mogen

aannemen van geld en geschenken van cliënten, het niet aan gaan van een intieme relatie

met een cliënt of diens familie. 

Opdracht

In duo's

Casus schrijven waarin ethiek en gebruik van technologie centraal staat ( eigen praktijk)

uitwisselen casus

Wissel van casus met een ander duo en ga volgens een stappenplan dit uitwerken