§9, 10: Historische achtergrond (1500-1700) + De Renaissance

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Alle opdrachten van hoofdstuk 1 af?

(WB 1, 3.2abce, tussentoets §1-3, 5, 6.1, 6.2abc, tussentoets §4-7, eindtoets hoofdstuk 1)

1. Ja, alles af!
2. Bijna alles af, één of twee opdracht nog niet.
3. Ongeveer de helft
4. Niet (echt)

Welk begrip past niet bij de Middeleeuwen?

1. Romaanse stijl
2. Gotische stijl
3. Humanisme
4. Hoofse roman

Het leenstelsel uit de Middeleeuwen wordt ook wel het ______ stelsel genoemd.

Een kunstvorm waarbij vaak op humoristische wijze maatschappijkritiek of kritiek personen wordt gegeven, noemen we een ________.

Welke personages uit Reinaert de vos ken je nog?

Wie zien we hier NIET?

1. Bruun
2. Reinaert
3. Cuwaert
4. Tibeert

Welke bouwstijl
is dit?

1. Romaans
2. Barok
3. Gotiek
4. Neogotiek

God stond centraal in de maatschappij.

Welke term hoort hierbij?

Een roman waar de ridder meer verfijnd en 'hoffelijk' was noemen we een _______ roman.

Wie ben ik?

De bekendste Frankische of Karelroman noemen we:

1. De jeeste van Karel
2. Karel ende Elegast
3. Een liedekijn van Karel
4. Karel en de Steen der Wijzen

§9: Historische achtergrond

Na de Middeleeuwen

1. Feodale stelsel maakte plaats voor centraal geregeerde staten.
   
   
2. De burgerij werd steeds machtiger.
   
   
3. De kerk viel uiteen in katholieken en protestanten.
   Er volgenden diverse godsdienstoorlogen tot in de 17e eeuw.
    --> Gevolg?

1

1566

Beeldenstorm

Republiek der zeven verenigde Nederlanden (1586-1795)

- Gewest Holland maakte de dienst uit
- Kwamen regelmatig bijeen om gezamenlijk te vergaderen (De Staten Generaal).
- Machtigste man was de landsadvocaat / raadspensionaris van Holland (Johan van Oldenbarnevelt en Johan de Witt).

Amsterdam

Centrum van de macht en welvaart

2

3

Plakkaat van Verlatinge (1581)

Met het Plakkaat van Verlatinge, ook wel de akte van Afzwering genoemd, namen de noordelijke gewesten tijdens de Tachtigjarige Oorlog afstand van de Spaanse koning Filips II. Het stuk uit 1581 markeert daarmee de geboorte van de Republiek der Verenigde Nederlanden.

4

Willem van Oranje

• Edelman, tegenstander van Filips II
• Vluchtte na de Beeldenstorm
• Streed vanuit Duitsland, voerde ook propaganda (Wilhelmus)
• 'Vader des vaderlands'
• Stadhouder (1572 - 1584)

Strijd met raadspensionaris

Stadhouders streefden naar een centraal geregeerde staat, raadspensionarissen verdedigden de gewestelijke autonomie.

5

1584

Moord op Willem van Oranje door Balthasar Gerards.

6

Gouden eeuw

• Het noorden beleefde een gouden eeuw op het gebied van kunst, economie en wetenschappen.
  
  
• Tachtigjarige oorlog (1568-1648) eindigde met de vrede van Münster.

7

§10: De Renaissance

Kunst en cultuur

• Renaissance = ...
• 14e eeuw, Italië

• Terugkijken naar het glorierijke verleden: de Romeinse tijd en de daaraan voorafgaande Griekse cultuur
• bestudeerd door de humanisten
  

1

3 kenmerken

1. Antropocentrisme

• <> theocentrisme
  
  
• Menselijke prestaties waren niet langer ingegeven door God, maar kwamen uit de persoon zelf voort.

2

2. Individualisme

• Ieder was een individuele persoonlijkheid die tot grootse dingen in staat was, niet dankzij de gemeenschap waarin hij leefde, maar door zijn eigen verstand en wilskracht

3

3. Empirisme

• Het zelf onderzoeken/willen uitvinden hoe de natuur en de wereld in elkaar zitten.

• Bloei van de wetenschap

4

Geloof

• O.b.v. individualisme en het empirisme
  
  
• Hervormingen: Luther, Calvijn, afscheiding Anglicaanse kerk
  
  
• Let op: nog steeds veel analfabeten!

5

Homo universalis

Ultieme doel: uitblinken op alle gebieden van de menselijke cultuur

Voorbeeld: Leonardo Da Vinci (echte empirist)

6

Aan de slag!

- WB 9
- WB 10.1bc

- WB 10.2

Kijk bovendien goed of je alle opdrachten van hdst. 1 hebt afgerond.