Dialecten

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1-4

Standaardnederlands

• 1900 - 1920: opkomst ABN door elite in Hollandse steden, om te distantiëren van de 'minderen'. 3% sprak ABN. 
• 1920: komst van de radio. Communicatie via radio was met het ABN, zodat heel het land het verstond. 40-50% sprak ABN.
• tot 1970: zo'n 80% van het Nederlandse volk sprak ABN. ABN was beleefd, dialect was 'onverzorgd'.
• na 1970: kritiek tegen ABN: dialect is ook beschaafd. ABN werd AN of standaardnederlands. 

Welke woorden herken je in de volgende zin?

Hebban olla vogala

• Oudste stukje gevonden Nederlandse tekst
• "Alle vogels zijn aan hun nesten begonnen, behalve jij en ik. Waar wachten we nog op?"
• Nederlands is een Germaanse taal
• Veel gelijkenissen met het Engels, Fries, Duits, Nederduits, Luxemburgs en Jiddisch
• 24 verschillende Nederlandse dialecten

Dialect vs. accent

• Een dialect is in principe een taal op zich: het heeft zijn eigen woordenschat, klanken en grammatica. Voorbeelden hiervan zijn het Fries(ch), het Twents, het Zeeuws, het Brabants, etc.
• Een accent is geen taal, maar een manier waarop je een taal uitspreekt: (standaard)Nederlands praten met een Twents accent of Twents spreken met een Nederlands accent.
• Vaak zorgt een dialect of accent voor vooroordelen: sprekers zonder accent worden vaak rijk, succesvol en slim ingeschat, mensen die een dialect spreken 'zijn' dom maar gezellig.

Het Twents

• Dialect van het Nedersaksisch
• Ongeveer 62% van de Twentse bevolking spreekt dagelijks Twents
• In de bouw, de zorg en in de agrarische sector is het Twents de hoofdtaal
• Er is niet één 'echte' Twentse taal, veel verschillen per regio, bijv: 'deerntie', 'maagie' en 'wichie' (meisje)

Kantel je scherm en sleep de punaise naar het gebied waar Twente ligt.

Waar ligt Twente?

00:15

Wat betekent het woord
'joekelt'?

00:44

Wat betekent het woord
'toet'n'?

00:52

Wat betekent het woord
'poez'n'?

00:57

Wat is een 'noaber'?

1. Een kind
2. Een buurman/-vrouw
3. Een ander
4. Een vriend

01:45

Wat betekent het woord
'onmeunig'?

Wat vind jij? Mag iemand jou weigeren bij een sollicitatie op basis van je accent of dialect?

Vind jij het normaal dat mensen accenten of dialecten niet accepteren?

1. Ja, alleen het standaardnederlands mag worden gesproken
2. Dat ligt aan het accent/dialect
3. Dat ligt aan de situatie
4. Nee, iedereen mag spreken hoe die wil

Discussie: mogen mensen trots zijn op hun accent/dialect?