Hoofdstuk 3: Vulkanen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Je telefoon ligt in je kluis/tas.

Zichtbaar? Inleveren! 📵

     Ons huiswerk is klaar wanneer dit 

verwacht wordt. 

     Je laptop ligt dicht klaar op tafel.

Je schrift en pen

    liggen klaar op tafel. 📖✍

Zijn er vragen of heb je iets niet af/bij?

Laat van je horen! 🔊

OPDRACHT 1: NATUURRAMPEN

Handige links!

Magister

Apprentice

Herhaling

Hoe heet het diepste punt van een aardbeving? _________

Hoe noemen we een aardbeving op zee? __________

Vanaf welk punt op de Schaal van Richter kunnen wij een aardbeving voelen? ________

Hoe heet het als twee platen uit elkaar bewegen? ________

Hoe heet het als je (met spoed) een gebied moet verlaten omdat het niet meer veilig is? _______

Hoe heet een gigantische vloedgolf die kan ontstaan door een zeebeving?_______

Hoe noemen we krachten die van buitenaf op de aarde inwerken? ________

Hoofdstuk 3: Vulkanen

OPDRACHT 1:  NATUURRAMPEN

Handige links!

Magister

Apprentice

Hoofddoel:

 

Ik kan uitleggen wat vulkanen zijn en hoe ze onstaan.

lknwe

Subdoelen:

Ik kan uitleggen wat subductie is.

Ik kan  uitleggen bij welke plaatbewegingen een vulkaan kan ontstaan.

Ik kan uitleggen hoe een vulkaan ontstaat.

Ik kan drie soorten vulkanen noemen.

De leerdoelen: deze les

Vulkanisme ontstaat bij 2 plaatbewegingen

1.  Bij convergentie: als een oceanische plaat botst met een continentale plaat. De zwaardere oceanische plaat komt onder de lichtere continentale plaat. Dit noemen we subductie. Op een paar honderd kilometer diepte begint het materiaal te smelten .Het magma stijgt op en breekt door de aardkorst heen. Dat gaat met een enorme kracht, waardoor hevige uitbarstingen mogelijk zijn. 

Vulkanisme ontstaat bij 2 plaatbewegingen

2. Bij divergentie: bij een mid-oceanische rug. Hier worden twee delen van de oceaanbodem uit elkaar getrokken. Zo ontstaat er een kier in de aardkorst, die direct gevuld wordt met gloeiend heet gesteente uit de diepte. Zodra de lava in aanraking komt met het water van de oceaan, stolt de lava. Hierdoor ontstaat een nieuw stuk oceaanbodem. Meestal merkt niemand iets van deze onder water gelegen vulkanen, omdat een uitbarsting heel rustig en diep onder water gebeurt. Schepen die eroverheen varen, lopen helemaal geen gevaar.  

Vulkanisme

Bij vulkanisme komt materiaal uit de aarde door openingen in de aardkorst naar buiten. Dat materiaal is heet vloeibaar gesteente waarin gassen kunnen zitten en brokken vast gesteente van de omringende aardkorst. Zolang het nog in de aarde zit, noem je het magma. Is het eenmaal naar buiten gestroomd, dan heet het lava.  

Vulkanisme

 Materiaal dat verhit wordt wil vaak omhoog, omdat het lichter is dan de omgeving. Je kunt het vergelijken met een plastic bal die je onder water houdt en dan loslaat. Een vulkaan barst pas uit als er in de diepte veel magma gevormd is dat onder grote druk staat. Wanneer de druk hoog genoeg is, zorgt dat voor een plotselinge uitbarsting of eruptie van de vulkaan.

Vulkanisme

Soms wordt het magma bij een vulkaanuitbarsting explosief de lucht in geslingerd in klonten van klein tot groot. De grote klonten stollen tot vulkanische bommen. Ook komen er veel kleine deeltjes vrij. Dat zijn asdeeltjes of tephra (tefra in het Nederlands). Het uitgestroomde en uitgeworpen materiaal vormt rond het uitstroomgat  een berg: een vulkaan. 

Soorten vulkanen

1.  Een stratovulkaan: komt meestal voor als een plaat onder een andere plaat wegduikt (subductie). De vulkaan heeft vrij steile hellingen en is afwisselend opgebouwd uit lagen (stratus) lava en vulkanische as.  Het magma is dik en stroperig, waardoor het moeilijk naar buiten kan stromen. Alleen als de druk erg hoog is opgelopen, komt het tot een explosieve uitbarsting. Bij zo’n eruptie stroomt de dikke lava de steile helling af en worden klonten lava (vulkanische bommen), as, giftig gas en stoom hoog de lucht in geslingerd. 

Uitbarsting
Stratovulkaan

1. Oceanische en continentale plaat botsen.

2. Subductie.

3. Oceanische korst “smelt” in de aarde.

4. Druk bouwt op.

5. Vulkaanuitbarsting.

www.rtl.nl

Soorten vulkanen

2. Een caldeiravulkaan (of calderavulkaan) is een oude vulkaan met een grote, kilometers brede krater. Zo’n enorme krater ontstaat door het instorten van het dak van een bij een uitbarsting leeggelopen magmakamer. Vaak vormt zich in de krater een kratermeer en een nieuwe krater. 

Soorten vulkanen

3. Een schildvulkaan komt meestal voor bij het uiteendrijven van platen (divergentie). Het magma is dun en vloeibaar. Bij een uitbarsting stroomt de lava over een groot gebied uit. Er vormt zich een berg met een flauwe helling. De vulkaanuitbarstingen zijn meestal niet explosief, omdat de lava makkelijk naar buiten kan stromen. 

Uitbarsting
Schildvulkaan

1. Twee platen divergeren.

2. Mid-oceanische rug.

3. “Kier” wordt gevuld met magma.

4. Gesteente stolt.

(Vulkaanuitbarsting.)

Opdracht: Neem over en vul in

Hoofddoel:

 

Ik kan uitleggen wat vulkanen zijn en hoe ze onstaan.

lknwe

Subdoelen:

Ik kan uitleggen wat subductie is.

Ik kan  uitleggen bij welke plaatbewegingen een vulkaan kan ontstaan.

Ik kan uitleggen hoe een vulkaan ontstaat.

Ik kan drie soorten vulkanen noemen.

De leerdoelen: deze les

 Waar: Reader

-> Hoofdstuk 3

 Wat: alles

 Wanneer: 15 - 20 minuten

Hoe: Zelf in stilte of met je buurman/buurvrouw zachtjes overleggen.

Klaar? Mij bij je roepen

Zijn er vragen of heb je iets niet af/bij?

Laat van je horen! 🔊

Zelf aan de slag

Handige links!

• Goaly
• Tijd voor geschiedenis