4H 2.3 vrouwelijke voortplantingsorganen en 2.4 geslachtscellen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

hoe werkt deze 'les op afstand'

1. zorg ervoor dat je voordat je start de paragrafen hebt gelezen

2. lees de leerdoelen en succescriteria

3. bekijk alle uitlegdia's en uitlegvideo's

4. controleer jezelf door de vragen en oefeningen tussendoor te doen

5. maak aan het einde de verwerkingopdrachten en controleer of je de leerdoelen hebt behaald (voldoe je aan de succescriteria)

6. nog niet behaald = terug naar de stof/ uitlegvideo's en/of zoek hulp

7. geef aan (vraag in laatste dia's) of er extra ondersteuning nodig is van mij tijdens een contactmoment

H2 VOORTPLANTING EN ONTWIKKELING BIJ DE MENS

2.3 leerdoelen

Ik kan

• uitleggen wat de bouw en functie is van de vrouwelijke  voortplantingsorganen

succescriteria

• je kunt de definitie van de volgende begrippen uitleggen: eierstokken, eileiders, baarmoeder, vagina, eicellen, eisprong, menstruatie, schaamlippen, clitoris, orgasme, maagdenvlies.


• je kunt de de leerdoelen aan een ander uitleggen
• je kunt de (examen)vragen over dit onderwerp goed (bijna foutloos) maken

vrouwelijke voortplantingsorganen

• eierstokken;

• eileiders;

• baarmoeder;

• vagina. 

eierstokken

• formaat pruim
  
• rijping eicellen
  
• eicel in follikel 
  
• eisprong (ovulatie) = rijpe eicel barst uit follikel
  
• eileider ligt er als trechter overheen (eileider buisje van 15 cm lang)
  
• peristaltische beweging en trilharen vervoeren eicel
  
• eicel sterft na 24 uur
• bevruchte eicel doet er een paar dagen over om de baarmoeder te bereiken

https:

baarmoeder

formaat peer

gespierde wand

binnenkant slijmvlies

iedere maand wordt het slijmvlies dikker voor eventueel embryo

geen embyro? slijmvlies laat los = menstruatie

https:

vagina en schaamlippen

• vagina
  

- ongeveer 10 cm lang

- buisvormig

- flexibele wand

- kliertje houden wand vochtig en vocht beschermt tegen schimmels en bacterien

- kliertjes produceren meer vocht bij seksuele opwinding

• binnenste schaamlippen (dunner, onbehaard)
  
• buitenste schaamlippen (behaard)
  

clitoris in rust

clitoris bij opwinding 

vagina in rust

vagina tijdens seksuele opwinding 

tijdens de sex

• Vagina kan oprekken (15 cm doorsnede, er moet immers een baby doorheen passen). In rust 7 - 10 cm diep, bij seksuele opwinding iets dieper.
  
• Begin (1/3) vagina is nauwer, de bekkenbodemspieren liggen hier omheen.
  
• In rust liggen wanden vagina tegen elkaar.
  
• Binnenkant geribbeld, eerste ribbel kan hoger zijn = maagdenvlies.
  

maagdenvlies

Die ribbel noem je het hymen. 

Dat er een 'vlies' doorgeprikt moet worden is totale onzin.

Tijdens de sex kan (in gespannen toestand) dit vlies iets beschadigen, daardoor gaan bloeden, maar is TOTAAL ONNODIG, als je voorzichtig bent, de tijd neemt en allebei ontspannen bent.

De afbeelding geeft schematisch de ontwikkeling van een eicel in de eierstok van een vrouw weer gedurende een bepaalde periode.
Welk proces vindt plaats op tijdstip P?

1. bevruchting
2. menstruatie
3. eisprong

De afbeelding geeft schematisch de ontwikkeling van een eicel in de eierstok van een vrouw weer gedurende een bepaalde periode.
Is deze vrouw op tijdstip Q zwanger?

1. ja
2. nee
3. dat is niet uit de gegevens af te leiden

aan de slag

1. Maak een begrippenlijst van 2.3

2. Maak de basiskennisvragen van 2.2 en 2.3, kijk ze na.

3. Maak de oefeningen op de volgende dia's.

Controleer of je alle leerdoelen beheerst/ aan alle succescriteria voldoet. Zo niet: opnieuw door de stof/ opdrachten maken/ hulp vragen. 

https:

https:

2.4 leerdoelen

Ik kan

• uitleggen hoe de geslachtscellen (zaadcellen en eicellen) worden gevormd en zich ontwikkelen.
• uitleggen hoe en waar de bevruchting plaatsvindt.

succescriteria

• je kunt de definitie van de volgende begrippen uitleggen: geslachtscellen, zaadcellen, eicellen, menopauze, mitose, meiose, zaadlozing, bevruchting, zygote.
  


• je kunt de de leerdoelen aan een ander uitleggen
• je kunt de (examen)vragen over dit onderwerp goed (bijna foutloos) maken

geslachtscellen

De voortplantingscellen

Man - zaadcellen

Vrouw - eicellen

Geslachtscellen bevatten de helft van alle chromosomen (één van ieder paar) zodat bij de bevruchting 23 + 23 = 46 chromosomen in de bevruchte eicel terechtkomen (= zygote)

Mitose en Meiose

Hoe gewone cellen (met 46 chromosomen) worden gevormd door mitose hebben we geleerd in hoofdstuk 1. In de 1e video die hierna komt hierover een uitleg.

Hoe geslachtscellen worden gevormd (met 23 chromosomen) is een andere vorm van celdeling die we meiose noemen. In de 2e video die hierna komt hierover een uitleg.

Bekijk beide video's voordat je verder gaat. 

vorming eicellen

Linkerkant afbeelding.

Oogonia zijn 'eicelmoedercellen', gelegen in de eierstokken. 

De eerste delingen zijn mitose delingen.

Die cellen (primaire oöcyten) ondergaan meiose I en II. 

 eicellen

Meiose I en II speelt zich af gedurende de embryonale ontwikkeling, de cyclus van een vrouw vanaf de puberteit en tijdens de bevruchting.

Al vanaf de geboorte sterven primaire oöcyten af.

Nog zo'n 40.000 over bij start puberteit.

Alles afgestorven tegen de tijd dat een vrouw de menopauze ingaat (hormoonproductie stopt dan ook). 

vorming zaadcellen

Rechterkant afbeelding.

Spermatogonia zijn 'zaadcelmoedercellen', gelegen in de teelballen. 

De eerste delingen zijn mitose delingen.

Die cellen (primaire spermatocyten) ondergaan meiose I en II. 

bevruchting

300 miljoen zaadcellen komen vrij bij een zaadlozing

een paar honderd bereiken de eicel in de eileider

- zaadcellen leven enkele dagen in lichaam vrouw

- eicel ongeveer 24 uur 

- daarna alles opgeruimt door witte bloedcellen v/d vrouw

zygote

snelste zaadcel dringt door het celmembraan v/d eicel

staartje laat los, kop met kern (23 chromosomen) komt binnen

het celmembraan v/d eicel wordt direct ondoordringbaar voor andere zaadcellen

eicel maakt meiose II af (splist poolichaampje af), is nu een zygote en gaat zich delen

Welke type celdelingen ondergaat een zygote?

1. mitose
2. meiose

aan de slag

1. Maak een begrippenlijst van 2.4

Controleer of je alle leerdoelen beheerst/ aan alle succescriteria voldoet. Zo niet: opnieuw door de stof/ opdrachten maken/ hulp vragen.