19.1 en 19.2 pezen en spieren

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

H19 Sport

19.1 en 19.2 Spieren en pezen

Werk zelfstandig door de dia's en animaties heen.

Gebruik BINAS en je boek h19 erbij.

De animaties kun je snel doorklikken, maar daar heb je niks aan.

Bekijk de informatie dia voor dia. Moet je allemaal weten!

Samenwerkend fluisteren is prima!

Bouw van 

gewrichten

Botten/ Spieren

Pezen (spier=bot)

Banden (bot=bot)

Bouw van pezen

Pezen bestaan voornamelijk uit bindweefselcellen (fibroblasten) omgeven door veel tussencelstof: collageen (gemaakt door die bindweefselcellen). 

Tussencelstof is de lijm die bindweefsel aan andere weefsels bindt. 

Fibroblasten - gap junctions

Bindweefselcellen zijn door tussencelstof verder van elkaar verwijderd. 

Om toch ‘informatie’ te kunnen uitwisselen (in de vorm van ionen/ secundaire boodschappers) staan deze cellen met eiwitkanalen – gap junctions – met elkaar in contact.

Fibroblasten - gap junctions

Bouw van pezen

Bindweefsel/ tussencelstof

collageen, elastine, reticuline, hyaluronzuur

collageen, lijmstof

collageen, kalk

nauwelijks

tussencelstof

Vetweefsel

Bot

Kraakbeen

Pees

Achillespees

• De achillespees is de grootste pees in ons lichaam.
  
• Tijdens het (hard)lopen spannen spieren zich samen en ontspannen. Bijvoorbeeld de kuitspier.
  
• De achillespees wordt tijdens het lopen opgerekt en weer verkort.
  

Achillespees

1                                      2                                   3

1. De voet komt op de grond, de achillespees wordt een beetje in elkaar gedrukt (lichaamsgewicht) (collageenstrengen slaan veerenergie op)

Achillespees

1                                      2                                   3

2. De kuitspier trekt samen, de achillespees wordt opgerekt

Achillespees

1                                      2                                   3

3. Bij de afzet verkort de achillespees en komt veerenergie vrij, hiel schiet omhoog. 

Het omhoogtrekken van de hiel kost de grote kuitspier niet veel energie, doordat de achillespees de hiel helpt omhoog te brengen

1. Juist
2. Onjuist

Een pees kan samentrekken

1. Juist
2. Onjuist

De bouw van pezen maakt het opslaan van veerenergie mogelijk

1. Juist
2. Onjuist

Er volgen nu 4 dia's met animaties

Bekijk die rustig, lees wat er bij staat, en klik op de groene pijltjes voor uitleg en vervolg

Daarna volgen wat vragen om te kijken of je een en ander begrepen hebt.

https:

https:

https:

https:

Spieren bestaan uit een groot aantal

1. pezen
2. spiervezels
3. vaatbundels
4. bloedvaten

De spierfibrillen bestaan uit 2 soorten eiwitten: actine- en myosinefilamenten. Dit zorgt voor afwisselend lichte en donkere banden. De lichte banden op de spier zijn de plaatsen waar ...

1. ...de dikke en dunne eiwitten overlappen
2. ... er maar één filament (niet-overlapt) zit
3. ... enkel actine-filamenten zitten
4. ... enkel myosine-filamenten zitten

De spieren in je halsslagader bestaan uit

1. Glad spierweefsel
2. Dwarsgestreept spierweefsel
3. Hartspierweefsel

Nog even dwarsgestreepte spieren...

Bekijk het filmpje in de volgende dia, vanaf ongeveer 2 minuten. 

Probeer te begrijpen hoe actine en myosine samenwerken om spiercontractie tot stand te brengen.

Welke rol speelt calcium bij de samentrekking van spieren?

1. Geen idee
2. Door Ca2+ verandert er iets in het actine-stuk, waardoor de myosinekop kan buigen
3. Het Ca2+ zorgt voor de omzetting van ATP in ADP + P --> energie
4. Door Ca2+ kan de antagonist van het sarcomeer de samentrekking overnemen

Nu eerst het 'huiswerk'

Als je tot hier gekomen bent, maak dan eerst het huiswerk van 19.1 en 19.2

Vanaf hier gaan we klassikaal verder!

Ben je al heel snel klaar, bestudeer dan 19.4 (19.3 doen we later) en probeer enkele opgaven te maken. Je hebt straks tijdens de uitleg een voorsprong!

https: