Les 3: Historisch overzicht

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Historisch overzicht

Geschiedenis van de Romeinse Republiek

Carthago

Carthago

• 264 - 146 BC: Punische Oorlogen
• Rome verkrijgt grote gebieden
• Maar: vooral de rijken profiteren hiervan
• Tweedeling tussen senatoren, equites, legerofficieren en de plebejers/proletariërs
• Ontstaan van de latifunda met slavenarbeid
• Veel arme boeren trekken naar de stad

De Gracchen

De Gracchen

• Lex Hortensia geeft de volksvergadering het recht om wetten aan te nemen naast de Senaat
• 133: Tiberius komt met landhervormingswet
• Tiberius Gracchus wordt vermoord op last van Senatoren
• 123: Gaius komt met verdergaande wetsvoorstellen
• Wordt aangevallen door de consul en de rijken
• Gaius pleegt uiteindelijk zelfmoord 

• Tweedeling in de Romeinse politiek:
• Populares: voorstanders van hervormingen
• Optimates (of: Boni): suprematie van de rijken
• Optimates blijven dominant tot 107:
• Popularis Gaius Marius consul (homo novus!)
• Heeft succes als generaal in Noord-Afrika
• Onderbevelhebber: optimaat Sulla

Legerhervormingen

• Tot 100 BC: vrijwilligersleger in Rome
• Nadeel: eigen uitrusting, op tijd terug voor de oogst
• Marius stelt beroepsleger in
• Soldaten zijn nu trouw aan generaal i.p.v. de Senaat
• Zowel Marius als Sulla hebben nu een eigen leger!

Burgeroorlog

• 88: conflict over commando in oorlog tegen Mithridates
• Sulla neemt Rome in, Marius vlucht
• Sulla dood veel populares en vertrekt naar Asia
• Marius keert terug en dood veel optimates
• Marius consul VII(!), Cinna mede-consul; Marius sterft
• 83: terugkeer van Sulla; verslaat de populares
•  Krijgt hierbij hulp van Cn. Pompeius en M. Licinius Crassus

Sulla Dictator

• Proscriptie-lijsten: 
• tegenstanders vogelvrij, bezittingen geconfisqueerd
• 5000 Romeinse burgers gedood
• 1 juni 81: proscripties gesloten, maar: onduidelijkheid
• Senaat moet besluiten Volksvergadering bekrachten
• 79: Sulla treedt vrijwillig af (en overlijdt kort daarna)

Pompeius en Crassus

• Na Sulla: weer problemen met Mithridates
• Daarnaast: piraten, slavenopstand van Spartacus, Parthen
• Pompeius en Crassus overwinnen en buiten dit uit
• Kiezen de kant van de populares
• 70: consulaat van Pompeius en Crassus
• Macht van volksvergadering wordt hersteld

Pompeius en Crassus

• Nieuwe strijd tussen populares en optimates
• M. Tullius Cicero (equites) leider van de optimates
• 66-62: Pompeius  leidt laatste veldtocht tegen Mithridates
• Pontus en Syrië toegevoegd als nieuwe provincies
• 63: poging tot staatsgreep van popularis Catalina
• Consul Cicero speelt een rol in het verijdelen
• Ondertussen: opkomst Gaius Julius Caesar

G. Julius Caesar

• Caesar: afkomstig uit patriciërs, maar popularis
• 60: Triumviraat tussen Caesar, Crassus en Pompeius
• 59: Caesar Consul, daarna gouverneur Gallia Cisalpina
• tot 52: onderwerping van Gallië
• 53: Crassus sneuvelt tegen de Parthen
• Senaat benoemt Pompeius tot consul sine collega
• Caesar wordt als ambtloos burger teruggeroepen

Alea iacta est...

• 49: Caesar steekt met zijn leger de Rubicon over
• Pompeius vlucht met de Senaat uit Rome naar Griekenland
• 48: Slag bij Pharsalus, overwinning van Caesar
• Pompeius vlucht naar Egypte, wordt gedood
• Caesar slaat verzet in Noord-Afrika en Spanje neer
• 45: terugkeer in Rome, dictator voor het leven
• Idus maart 44: vermoord door o.a. Brutus en Cassius

Ondergang van de Republiek

• Marcus Antonius, Caesar's rechterhand grijpt de macht
• Maar: Caius Octavianus blijkt erfgenaam van Caesar
• Nieuw Triumviraat samen met generaal Lepidus
• Volksvergadering erkent driemanschap: volmachten
• Nieuwe proscriptie: o.a. Cicero wordt gedood
• Julius Caesar wordt vergoddelijkt
• Octavianus is nu Divi Iuli filius

Octavianus Caesar

• 42: Slag bij Philippi; Brutus en Cassius verslagen, zelfmoord.
• Octavianus bestuurt het Westen, Antonius het Oosten.
• Antonius trouwt met Cleopatra (37) scheidt van Octavia (32)
• Octavianus maakt Antonius tot staatsvijand
• 2 september 31: Slag bij Actium; Antonius verslagen
• Antonius en Cleopatra plegen zelfmoord
• Octavianus alleenheerser, einde van de Republiek.