1 Ernstig, matig en meervoudig complex gehandicapten

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Ernstig, matig en meervoudig complex gehandicapten

les 1

Wanneer spreek je van een verstandelijke beperking?

Er is sprake van een verstandelijke beperking als een cliënt:

• Een beperkt intellectueel functioneren heeft
  
• Problemen heeft in het dagelijkse leven (vermogen om zich aan te passen)
  
• Deze problemen heeft vanaf de kindertijd

Gemiddelde IQ is 100

Cliënten doorlopen dezelfde fasen als tijdens een normale ontwikkeling

De fasen duren wel langer en de ontwikkeling stopt eerder.

Ontwikkelingsgebieden

Door communicatieve of motorische beperking is IQ niet altijd goed te meten. Cliënten moeten in zijn geheel worden bekeken op:

• Cognitieve ontwikkeling
  
• Sociaal emotionele ontwikkeling
  
• Communicatieve ontwikkeling
  
• Zintuiglijke ontwikkeling
  
• Zelfredzaamheid

Oorzaken van een verstandelijke beperking

• Hersenbeschadiging (afwijkingen in de bouw of stoornissen in centrale zenuwstelsel) 
• chromosomale afwijking (één of meer chromosomen teveel, of één chromosoom te weinig)
• Infectie (hersenvliesontsteking/ soa's)
• stofwisselingsziekte (stoornissen in de stofwisseling)
• complicatie voor, tijdens of na de zwangerschap (vacuümpomp/tang/ navelstreng/ stuitligging)

De handicaps zijn aanwezig vanaf de geboorte of ontwikkelen zich in de eerste levensjaren.

Waar denk je aan bij
cliënten met een matig verstandelijke beperking?

Cognitieve mogelijkheden en beperkingen cliënten met een matig verstandelijke beperking

• Heeft enig  inzicht in oorzaak en gevolg en kan verder kijken dan het moment.
  
• Heeft een beginnend besef van van tijd en inzicht in gisteren en morgen.
  
• Kan (beperkt) keuzes maken
  
• Begrijpt dat er soms wijzigingen nodig zijn in programma's
  
• Herkent eerder situaties. 
• Nadenken over iets wat hij nog niet heeft meegemaakt kan hij niet. 
• Fantasie is ontwikkeld en kan zorgen voor angst.
  

Afstemmen van begeleiding

• Help hem bij het bewaren van overzicht. Duidelijkheid is belangrijk.
  
• Maak taken overzichtelijk (stap voor stap) Stimuleer het maken van (kleine) keuzes. 
• Sluit aan bij de belevingswereld van de cliënt.
  
• Je grijpt in als fantasie een angst wordt.
• Interactie met ouders/ opvoeders is erg belangrijk.
  
• Interactie ontstaat in de babytijd in actie (reflex) en reactie en ontstaat er wederkerigheid.
•  Vaak is er sprake van een disharmonisch profiel.

 Bij cliënten met een ernstige of matige verstandelijke beperking moet het initiatief vooral van de ander komen.

Waar denk je aan bij cliënten
met een ernstig verstandelijke beperking?

Cognitief vermogen cliënten met een ernstig verstandelijke beperking

• Gericht op het hier en nu.
  
• Client kijkt niet naar het hoe en waarom.
• Cliënt kent geen oorzaak gevolg.
  
• Kan wel verband leggen (borden op tafel, dan gaan we eten)
  
• Straks, morgen en gisteren is voor de cliënt niet duidelijk.
  
• Cliënt kan ook niet nadenken hoe iets anders kan.

Afstemmen van begeleiding

• Wees duidelijk en consequent
  
• Vaste rituelen en gewoonten zijn belangrijk (herkenbaarheid)
  
• Wees voorspelbaar (eettafel is om te eten, tafel in schuur om te knutselen)
  
• Bovenstaande zorgt voor basisveiligheid waardoor er ruimte voor ontwikkeling ontstaat.
  

Waar denk je aan bij
meervoudig complex gehandicapten?

Kenmerken:

• IQ is over het algemeen lager dan 25
• Ontwikkelleeftijd is 0 tot 2 jaar
• Door combinatie van handicaps zijn ze aangewezen op 24 uurs intensieve zorg
• Vaak aan rolstoel gebonden
• Vaak niet of moeilijk communiceren door woord of gebaar
• Maken vooral gebruik van non-verbale communicatie
• Veel last van gezondheidsproblemen die regelmatig terug komen (longaandoening, slaapproblemen, reflux, obstipatie, epilepsie)
• Vaak ernstige zintuigelijke beperkingen (zien, horen, tastzin)
• Moeite met het verwerken van prikkels.

Opdrachten: 

Oriëntatie

Maken opdracht 1, 2 en 3

Een ernstig tot matig verstandelijke beperking

Theoriebron Een ernstige en matig verstandelijke beperking lezen

Theoriebron kunnen en aankunnen lezen

Maak opdracht 1 IQ en adaptief vermogen