Lijdend of bedrijvend... V3b

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Grammatica

lijdende en bedrijvende vorm

Doelen:

- Ik weet wat een bedrijvende en een lijdende zin is

- Ik kan een bedrijvende zin omzetten in een lijdende zin en omgekeerd

Kijk eens naar de volgende zinnen:

a. De man koopt een computer

b. De computer wordt door de man gekocht

Wat valt je op?

De bedrijvende vorm

a. De man koopt een computer

- Deze zin is actief

- In zin a staat een onderwerp, werkwoordelijk gezegde en een lijdend voorwerp

De lijdende vorm

b. De computer wordt door de man gekocht

- Deze zin is passief

- Er veranderen dan drie dingen:
1. Het lijdend voorwerp wordt onderwerp.
2. Het onderwerp wordt een bijwoordelijke bepaling die begint met door.
3. In het gezegde komt een vorm van het hulpwerkwoord worden te staan.

Let op!

- In welke tijd de zin staat

1. De man heeft de computer gekocht. (v.t.t.)
   De computer is door de man gekocht. (v.t.t.)
2. De man zal de computer kopen. (o.t.t.t.)
   De computer zal door de man gekocht worden. (o.t.t.t.)
3. De man zou de computer gekocht hebben. (v.v.t.t.)
   De computer zou door de man gekocht zijn. (v.v.t.t.)

Tijden:

OTT: onvoltooid tegenwoordige tijd
OVT: onvoltooid verleden tijd
OTTT: onvoltooid tegenwoordige toekomende tijd
OVTT: onvoltooid verleden toekomende tijd

VTT: voltooid tegenwoordige tijd
VVT: voltooid verleden tijd
VTTT: voltooid tegenwoordige toekomende tijd
VVTT: voltooid verleden toekomende tijd

Voorbeelden

	Actief	Passief (hulpwerkwoord is worden)
OTT	Jan slaat de hond.	De hond wordt door Jan geslagen.
OVT	Jan sloeg de hond	De hond werd door Jan geslagen.
OTTT	Jan zal de hond slaan.	De hond zal door Jan worden geslagen.
OVTT	Jan zou de hond slaan.	De hond zou door Jan worden geslagen.

Voorbeelden

	Actief	Passief (hulpwerkwoord is zijn)
VTT	Jan heeft de hond geslagen.	De hond is door Jan geslagen.
VVT	Jan had de hond geslagen.	De hond was door Jan geslagen.
VTTT	Jan zal de hond hebben geslagen.	De hond zal door Jan zijn geslagen.
VVTT	Jan zou de hond hebben geslagen	De hond zou door Jan zijn geslagen.

Even oefenen

Je krijgt zinnen te zien die of in de bedrijvende of in de lijdende vorm staan.

Let op! Je hebt 10 sec om te antwoorden!

Hij zal waarschijnlijk de iPhone X kopen.

1. bedrijvende vorm
2. lijdende vorm

De auto is door de man gekocht.

1. bedrijvende vorm
2. lijdende vorm

Je moet hem niet zo plagen.

1. bedrijvende vorm
2. lijdende vorm

Mijn jas is meegenomen door mijn vriendin.

1. bedrijvende vorm
2. lijdende vorm

Hij keek door het zolderraam naar buiten.

1. bedrijvende vorm
2. lijdende vorm

Mijn zusje heeft al heel vroeg een kaartje voor het concert van Douwe Bob gekocht.

1. Bedrijvend
2. Lijdend

Die cd is door mijn broer helemaal grijs gedraaid.

1. Bedrijvend
2. Lijdend

De vuilnis wordt iedere woensdag voor 9.00 opgehaald.

1. Bedrijvend
2. Lijdend

De hond en Jara worden door de harde wind van de weg geblazen.
Is deze zin bedrijvend of lijdend?

Heel lang geleden poetsten de mensen hun tanden niet.

1. Bedrijvende vorm
2. Lijdende vorm

Met een stokje werd het poeder over het gebit verdeeld.

1. Bedrijvende vorm
2. Lijdende vorm

Grieken en Romeinen vervingen het poeder door een pasta

1. Bedrijvende vorm
2. Lijdende vorm

Nu stimuleert zelfs de overheid het tandenpoetsen, zodat
in gebitten geen gaatjes ontstaan.

1. Bedrijvend, Bedrijvend
2. Lijdend, Lijdend
3. Bedrijvend, Lijdend
4. Lijdend, Bedrijvend

Open vragen

Maak van een bedrijvende zin een lijdende zin of andersom

Op het herfsttoernooi won onze club alle wedstrijden

Overmorgen zullen de schilders het pand geschilderd hebben

Lastig?

Bekijk de site van cambiumned.

Ook staan er onderin de website van cambiumned 3 uitlegvideo's

www.cambiumned.nl

Evaluatie

Wat vind je nog lastig aan dit onderdeel?