3.5 woorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1,2

3.5 woorden 

Mvr. R. Toprak 

SYNONIEM

Een synoniem is een woord dat wat betreft betekenis (ongeveer) gelijk is aan een of meer andere woorden.

Synoniemen zijn twee of meer verschillende woorden met (ongeveer) dezelfde betekenis.

Soms staat er een synoniem van een onbekend woord in de tekst, je kunt de betekenis van het onbekend woord dan raden.

Leertekst: samenstelling

een woord dat uit twee of meer aparte woorden bestaat heet een samenstelling. 

Sport + tas = sporttas 

tafel + tennis + tafel = tafeltennistafel 

Om een goede samenstelling te maken, moeten er soms letters bij of af. 

Talent + jacht= talentenjacht  (erbij: -en)

training + broek = trainingsbroek  (erbij: -s)

tekenen + talent = tekentalent (eraf: -en)

Let op het laatste woord van de samenstelling:

• Het is het belangrijkst voor de betekenis 

Sporttas = soort tas (voor de sport) 

Tafeltennistafel= soort tafel ( voor tafeltennis)

• Het bepaalt het lidwoord

Het talen + de jacht = de talentenjacht 

lesdoel 3.5 woorden 

• ongeveer 25 nieuwe woorden (gebruiken);
  
• wat tegenstellingen zijn.

nieuw   -   oud

vuil      -   schoon

TEGENSTELLING

Tegenstelling zijn woorden die elkaars tegengestelde zijn. Soms kun je de betekenis van een onbekend woord raden, omdat de tegenstelling van dat woord in de tekst staat.

Woorden als maar, echter, toch en daarentegen geven aan dat er een tegenstelling wordt genoemd.

Tegenstelling 

Sommige woorden vormen samen een tegenstelling. De woorden betekenen dan precies het tegengestelde van elkaar.

Voorbeeld van tegenstellingen:

warm ↔ koud

geven ↔ nemen

rijk ↔ arm

boven ↔ onder

groot ↔ klein

winnen ↔ verliezen

Soms heeft een woord meer dan één betekenis. Het kan dan bij meer tegenstellingen horen:

licht ↔ donker

licht ↔ zwaar

nauw ↔ breed

nauw ↔ los

Voorvoegsels en achtervoegsels

Sommige woorden krijgen een tegengestelde betekenis door er een voorvoegsel of achtervoegsel aan te plakken.

De voorvoegsels on- en anti- betekenen niet of tegen:

onopvallend = niet opvallend

antigriepprik = een prik tegen de griep

Het achtervoegsel -loos betekent zonder:

liefdeloos = zonder liefde

kansloos = zonder kans

Let op: niet alle woorden die beginnen met on-, geven een tegenstelling aan: onderneming, onderwijzer.

Welke tegenstelling heeft een achtervoegsel dat zonder/niet betekent?

1. liefdeloos
2. onthouden
3. onbelangrijk
4. ontzien

Welke tegenstelling heeft een voorvoegsel dat zonder/niet betekent?

1. liefdeloos
2. onthouden
3. onbelangrijk
4. ontzien

lesdoel 3.5 woorden 

• ongeveer 25 nieuwe woorden (gebruiken);
  
• wat tegenstellingen zijn.