Les 13.6 Afweer en 13.7 Transplantaties en bloedtransfusies

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Wat gaan we doen?

Herhaling 13.6 en 13.7

Uitleg 13.6

Opdrachten maken les 13.6

Uitleg 13.7

Verder werken aan 13.6 en 13.7

Quiz

Evaluatie

Les 13.6 Afweer

Leerdoelen

13.6.1 Je kunt beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties en op welke manieren immuniteit kan ontstaan.

13.6.2 Je kunt omschrijven hoe stoffen een allergische reactie kunnen veroorzaken.

Infectie

Lichaamsvreemde stoffen die je lichaam binnenkomen kunnen een infectie veroorzaken.

• Bacteriën
• Virussen
• Schimmels
• Dieren

Algemene afweer 

• Opperhuid
• Talg 
• Slijmvlies in de luchtwegen
• Darmwand
• Maagsap

• Witte bloedcellen maken ziekte verwekkers onschadelijk

Tubercolose

Antibiotica

Antistoffen!

Zijn specifiek

Immuniteit

Wat kan je hier al over vertellen?

Natuurlijke passieve immuniteit

Baby krijgt via de placenta of de moedermelk de antistoffen.

De witte bloedcellen maken 

zelf geen antistoffen (passief).

Passieve immunisatie.

Vaccinatie: Ziekteverwekker wordt "kunstmatig" in het lichaam geïntroduceerd.

Kunstmatige immuniteit

Actief: vaccin bevat een verzwakte ziekteverwekker of losse antigenen. 

Het lichaam maakt ZELF antistoffen.

Passief: Serum bevat antistoffen tegen de ziekteverwekker. 

Het lichaam maakt GEEN antistoffen.

Allergie

Allergie= reactie op een bepaalde stof

Hierdoor kun je een allergische reactie krijgen

Aan de slag!

Basisstof 13.6 Afweer

- Maken opdracht 1 t/m 5 +8.

Les 13.7 Transplantaties en bloedtransfusies

Leerdoelen

13.7.1 Je kunt de problemen beschrijven die het afweersysteem veroorzaakt bij transplantaties en auto-immuunziekten.

13.7.2 Je kunt de rol van bloedfactoren bij bloedtransfusies en de rol van de resusfactor bij zwangerschap beschrijven.

Transplantatie

• Een transplantatie is het vervangen van een aangetast weefsel of orgaan.
• Kan zorgen voor een afstotingsreactie.

• Dit komt doordat de eiwitten op de cellen niet worden herkend.

Auto-immuunziekte

Bij een auto-immuunziekte maken witte bloedcellen antistoffen tegen je eigen lichaamscellen.

Bloedgroepen

- Bloedgroep A

- Bloedgroep B

- Bloedgroep AB

- Bloedgroep 0

- Antistoffen

- Antigenen

AB = universele ontvanger

O = universele donor

Bloedtransfusie

Resusfactor

Naast A en B antigenen, kun je wel of niet resusantigenen hebben. 

• Resuspositief: wel het resusantigeen (Rh+)
• Resusnegatief: niet het resusantigeen (Rh-)

( maakt antistoffen tegen het resusantigeen).

Resusbaby

• Als de moeder is resusnegatief is, en is in verwachting van een resuspositief kind.
• Bij de eerste zwangerschap levert dat geen problemen op.
• Bij bevalling: contact tussen bloed moeder en kind -> moeder maakt anti-resus en geheugencellen.
• Bij tweede zwangerschap: anti-resus door placenta naar foetus -> bloedafbraak bij het kindje

Resusfactor

In deze afbeelding is te zien wat er gebeurt als een vrouw in verwachting is van een resuspositief kindje.

Samen oefenen

We can do this!!

Bloedgroepbepaling

3 x testserum:

serum met anti-A

serum met anti-B

serum met anti-resus

1 druppel serum met 1 druppel bloed en mengen

Aan het werk

Basisstof 13.6 Afweer

- Maken opdracht 1 t/m 5 +8.

Basisstof 13. Transplantatie en bloedtransfusie

- Maken opdracht 1 t/m 4 + 6, 7.

Wat is een infectie

1. Een bacterie is in je lichaam binnengedrongen
2. Een ziekteverwekker is in je lichaam binnengedrongen. (Je hoeft nog niet ziek te zijn)
3. Een ziekteverwekker is in je lichaam binnengedrongen
4. Een virus is in je lichaam binnengedrongen

Antistoffen

1. stoffen die witte bloedcellen maken om ziekteverwekkers onschadelijk te maken
2. stoffen die bloedplaatjes maken om ziekteverwekkers onschadelijk te maken
3. stoffen die rode bloedcellen maken om ziekteverwekkers onschadelijk te maken
4. stoffen die in ziekteverwekkers zitten

Het Covid-19 vaccin zorgt voor immuniteit tegen corona. Wat voor soort immuniteit is dat?

1. Natuurlijke actieve immuniteit
2. Natuurlijke passieve immuniteit
3. Kunstmatige actieve immuniteit
4. Kunstmatige passieve immuniteit

Welke lijn toont de vorming van antistoffen na een tweede infectie?

1. P
2. Q
3. R
4. S

Karel wil zijn bloedgroep weten. Bij een bloedgroepentest is er alleen klontering bij anti-B.
Wat is Karel zijn bloedgroep?

1. B+
2. B-
3. A+
4. A-

Reuma is een auto immuunziekte.
dat wil zeggen:

1. je krijgt het automatisch als je familie het ook heeft
2. Je lichaam maakt zelf verkeerde cellen aan
3. Als je het hebt, helpen medicijnen niet.
4. je lichaam maakt zelf antistoffen tegen goede cellen

Kunnen 46: Je moet in een afbeelding of een 

verhaaltje van bloedgroepbepaling af kunnen 

lezen welke bloedgroep iemand heeft.

Welke letter geeft het resultaat weer 

van de bloedgroepbepaling van iemand 

met bloedgroep AB?

1. P
2. R
3. Q
4. S

Soms heeft een kind in de baarmoeder een ander resusfactor dan de moeder. Dit kan gevaar opleveren voor het kind.
Is de moeder in dit geval resuspositief of resusnegatief? en het kind?

1. Beide resusnegatief.
2. De moeder is resusnegatief en het kind resuspositief.
3. Beide zijn resuspositief.
4. De moeder is resuspositief en het kind resusnegatief.