Nederlands 2BKM Lezen blok 3

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

Lezen

blok3 

2BKM

Doelen

                                                                                                                 2BK

Na deze paragraaf:

• kun je uitleggende teksten herkennen en lezen;
  
• kun je infographics lezen.

Doelen

                                                                                                                     2KM

Na deze paragraaf:

• kun je uitleggende teksten herkennen;
  
• zie je het verschil tussen hoofd- en bijzaken in een tekst;
  
• kun je een korte samenvatting van een tekst maken

Uitleggende teksten

Informerende teksten en uitleggende teksten lijken op elkaar, maar zijn toch anders.

tekstdoel	tekstsoort	tekstvorm
informeren : de lezer iets nieuws vertellen	informerende tekst	nieuwsbericht, tijdschriftartikel, verslag, werkstuk, folder
uitleggen : de lezer uitleggen hoe iets zit of hoe je iets doet	uitleggende tekst	schoolboektekst, recept, handleiding, gebruiksaanwijzing

Verkennend lezen

1 Voor het lezen

De tekst verkennen

• Wat is dit voor soort tekst?

• Waarom lees je deze tekst?

• Welke leesmanier kun je het beste kiezen?

De inhoud verkennen

• Lees de titel, tussenkopjes en opvallende woorden.

• Bekijk de afbeeldingen.

• Lees de eerste zinnen.

• Bekijk de bron.

• Voorspel waar de tekst over gaat.

• Wat weet je al van het onderwerp?

• Wat wil je nog meer over het onderwerp weten?

Instructie

Veel uitleggende teksten zijn instructies. Een instructie is een uitleg over hoe je iets moet doen, zoals een recept of een knutseluitleg.

Instructies hebben een of meer van deze kenmerken:

• uitleg in stappen, vaak met nummers, streepjes of bolletjes;
  
• in de stappen staan volgordewoorden: eerst, daarna, ten slotte;
  
• elke stap begint met een werkwoord;
  
• afbeeldingen maken de stappen duidelijk.

Instructie

Tips voor het lezen van instructies:

• Lees een instructie aandachtig en stap voor stap.
  
• Probeer voor je te zien wat je leest. Zo ‘oefen’ je in je hoofd alvast wat je moet doen.
  
• Lees altijd eerst de hele instructie voordat je aan de slag gaat.
  
• Bij één stap of in één zin staan soms twee dingen die je moet doen. Let daar op, zodat je geen stap overslaat
  

voorbeeld

Kies eerst het juiste wasprogramma en sluit daarna de deur van de wasmachine.

Infographic

Een tekstvorm waarin de afbeeldingen duidelijk opvallen, is de infographic of informatieve afbeelding. De afbeeldingen vormen één geheel met de tekst. Een deel van de informatie lees je in de tekst, een ander deel zie je in de afbeeldingen. Een informatieve afbeelding hoef je niet altijd van boven naar beneden te lezen.

Het doel van infographics is meestal informeren, maar soms ook uitleggen hoe iets werkt.

voorbeeld van infographic

Hoofdzaken, bijzaken, kernzin

Niet alle informatie in een tekst is even belangrijk. De belangrijkste informatie noem je de hoofdzaak. De minder belangrijke dingen zijn bijzaken. De bijzaken helpen je om de tekst beter te begrijpen of ze maken de tekst leuker om te lezen.

In een alinea staat de hoofdzaak meestal in de eerste of de laatste zin. Dat is de kernzin. In de andere zinnen staan bijzaken. Ze geven uitleg of voorbeelden bij de kernzin.

Teksten in schoolboeken zijn vaak extra moeilijk, omdat er veel informatie in staat. Let bij het leren voor toetsen goed op hoofd- en bijzaken. Hoofdzaken moet je in elk geval begrijpen en onthouden. Soms moet je ook voorbeelden kunnen geven

alinea's

kernzin

voorbeelden of uitleg

alinea 4 - kernzin

alinea 5 - opbouw

alinea 6 - instructie

Voorbeelden zijn altijd bijzaken! ( wel handig om te weten, in SO kan om voorbeelden gevraagd worden).

Oorzaken zijn wel hoofdzaken.

Samenvatting maak je door alle kernzinnen op te schrijven.

Doelen

                                                                                                                 2BK

Na deze paragraaf:

• kun je uitleggende teksten herkennen en lezen;
  
• kun je infographics lezen.

Doelen

                                                                                                                     2KM

Na deze paragraaf:

• kun je uitleggende teksten herkennen;
  
• zie je het verschil tussen hoofd- en bijzaken in een tekst;
  
• kun je een korte samenvatting van een tekst maken