Blok 3 Rampen in de Middeleeuwen 1920

• mens en maatschappij
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Blok 3 Rampen in de Middeleeuwen

Deelvraag:

Wat waren de oorzaken en gevolgen van rampen in de Middeleeuwen? 

Lesplanning les 1

• Agenda invullen
• Wat leer je in blok 3
• Samen lezen blz 86 en 87 
• Uitleg over het hofstelsel
• Zelfstandig werken

Agenda invullen

Schrijf op bij 3 maart

Blok 3  Rampen in de Middeleeuwen

Lezen: blz 86 t/m 89

Maken:  1, 3, 4, 5, 6, 7, 11, 13, 14, 16 ,18, 19, 20, 24  

Havo/VWO:  8, 9, 22

Wat weet jij al van de
Middeleeuwen?

Leerdoelen Blok 3 Les 1

• Je kan uitleggen hoe de middeleeuwse standensamenleving eruit zag. 
• Je weet wat een agrarische samenleving is. 
• Je kan in je eigen woorden uitleggen wat het hofstelsel inhield en hoe dit werkte. 
• Je kan uitleggen wat het feodaal of leenstelsel inhoudt
• Je kan een beschrijving geven van de  Vroege Middeleeuwen (de tijd van Monniken en Ridders) 

Lezen met de klas

• We lezen bladzijde 86 en 87. Zorg dat je oplet! 
• Als we klaar zijn noteer je de woorden die je niet (goed) kent in je schrift. Je hebt daar 3 minuten voor. 

Agrarische Samenleving

• Na de val van het Romeinse Rijk werd het onveilig in Europa
• Er was geen sterk leger meer en wegen werden niet langer onderhouden.
• De handel kwam 'stil' te liggen en dorpen werden autarkisch = zelfvoorzienend

De Romeinse agrarisch-stedelijke samenleving werd weer een agrarische samenleving.

De samenleving was verdeeld in drie standen:

1.  geestelijken (bidden tot God)
2.  edelen (beschermen, spreken recht, heffen belasting)
3.  Boeren en horigen (werken)

De Tijd van Monniken en Ridders is:

1. van 500-1000
2. van 1000-1500
3. hetzelfde als de Vroege Middeleeuwen
4. hetzelfde als de Late Middeleeuwen

Waarom werd er bijna niet meer gehandeld na de val van het Romeinse Rijk?

1. Mensen wilden liever weer aan ruilhandel doen.
2. Er was geen sterk leger meer om te zorgen voor de veiligheid in het land.
3. De wegen werden niet meer onderhouden
4. Er waren minder opbrengsten dus dan kan je ze ook niet verkopen. .

Hoe noemen we de klusjes die de horigen moesten doen voor de landheer?

1. slavenarbeid
2. pacht
3. rotklusjes
4. herendiensten

Het systeem van heren en horigen die samenleven op een domein heet ...

1. Herendiensten
2. Vazalliteit
3. het Hofstelsel
4. het Drieslagstelsel

1. Horigen werken op het land van de landheer
2. Horigen kregen bescherming van de landheer

1. 1= goed en 2 =fout
2. 1=fout en 2 = goed
3. 1 en 2 zijn beiden goed
4. 1 en 2 zijn beiden fout

Uit welke drie standen bestond de middeleeuwse standensamenleving?

1. Boeren, ridders en horigen
2. Geestelijken, boeren en ambachtslieden
3. Edelen, boeren en horigen
4. Boeren (horigen), geestelijken en edelen.

hofstelsel

Feodaal stelsel

• De koning is de heerser. Eigenaar van het land.
• Leenmannen: ridders (edelen) leggen eed af aan de koning
• vechten voor de koning
• krijgen land te 'leen' 
• boeren mogen dat bewerken
• boeren staan een deel van 

   hun oogst af  = belasting

Samengevat 

• Na de val van het Romeinse Rijk werd onveilig in Europa, de handel kwam stil te liggen. Gebieden werden autarkisch
• Boeren zochten bescherming tegen bendels en/of Vikingen en woonden in de buurt van een domein. Dit heet het Hofstelsel. Zij deden hiervoor herendiensten en betaalden belasting. 
• Europa kenden meerdere rijken. De koning/Leenheer kon zo'n groot land niet besturen/beschermen en 'leende' zijn land uit en liet het besturen door vazallen/leenmannen. In ruil voor trouw. 

Aan de slag! 

Lezen: blz 86 t/m 89

Maken: 1, 3, 4, 5, 6, 7, 11, 13, 14, 16 ,18, 19, 20, 24

Havo/VWO: 8, 9, 22

Leerdoelen Blok 3 Les 2

• Je kan uitleggen waarom de Vikingen in Europa konden aanvallen en wat de gevolgen waren van deze aanvallen. 
• Je kan uitleggen wat de pest is en waardoor de pest in de 14e eeuw zich zo snel kon verspreiden. 
• Je kan de gevolgen beschrijven van de pest voor de mensen in Europa. 
• Je kan uitleggen waarom watersnoden in Nederland voorkomen en de oorzaken en gevolgen noemen. 

I 

Het Zweedse bedrijf Ericsson dat Bluetooth ontwikkelde besloot een oude Deense koning te eren: Harald Blauwtand (ca. 910-986).

Deze Harald werd in 940 koning van de Denen, verenigde veel elkaar bestrijdende stammen en heerste ook enige tijd over Noorwegen.

Wat weten jullie nog meer over Vikingen? 

We kijken een (deel van een) aflevering van Vroeger en Zo

• Schrijf op hoe Vikingen leefden in Scandinavië
• Waarom zochten Vikingen naar nieuw land?
• Waarom konden de Vikingen Europa zo eenvoudig aanvallen? 
• Welke uitvingen hebben de Vikingen gedaan? 
•  Waar zijn de Vikingen allemaal heengereisd? 

Intro De Pest

Verhaal over de Pest in Kampen

Pest in de middeleeuwse stad

• Afval werd op straat gegooid
  
• Er was geen riool
• Varkens en ratten aten het afval op.
• Dieren leefden tussen de mensen
• Er was geen vuilnisophaaldienst. 
• Mensen leefden dicht op elkaar 
• Via de handel werd de Pest verspreid,

Masker

Het masker bedekte het hele hoofd tegen de lucht van de pest. Men dacht namelijk dat door lucht de pest verspreidt werd. In de snavel van het masker zat vaak knoflook, kruiden of bloemen om de stank van de zieken en doden op afstand te houden.

Stok

De stok was een manier van de dokter om de zieken te behandelen zonder ze te hoeven aanraken.

Mantel

Deze mantel was vaak van leer. En diende als bescherming tegen de vlooien van de ratten die de pest verspreidden. Maar dat wist men toen nog niet.

Handschoenen

De handschoenen zorgden ervoor dat de handen niet direct in contact kwamen met de zieken.

Hoed

De hoed had geen functie. Dit vonden ze gewoon mooi!!

Laarzen

De laarzen waren gemaakt van leer. Deze waren bedoeld om viezigheid tegen te houden. Vooral in de straten van de stad.

Kenmerken van de Pest

• Zwarte bulten bij oksels en nek
• Koorts
• Bloed hoesten
• Was je besmet? Dan was het risico dat je doodging 60 tot 80 procent!

Gevolgen van het pestepidemie

• Ca 1/3 van de Europese bevolking komt om. 
• Er ontstaat totale chaos in Europa.
• Joden werden de zondebok en werden vermoord.
• Twijfels over het (katholieke) geloof. Was dit wel het ware geloof? Waarom zou God zo zwaar straffen? 

Samengevat

• Vanaf ca 900 na christus trokken de Vikingen door Europa. Ze konden makkelijk aanvallen/plunderen omdat Europa zwak bestuurd werd. 
• De Vikingen vestigen uiteindelijk in Europa => Normandië, Schotland etc
• De Pest kan zich makkelijk verspreiden dmv de handel. 1/3  van de Europese bevolking sterft.
• Gevolg: Twijfel over het geloof/ ontstaan nieuwe stromingen. 

Aan de slag! 

Lezen: blz 86 t/m 89

Maken: 1, 3, 4, 5, 6, 7, 11, 13, 14, 16 ,18, 19, 20, 24

Havo/VWO: 8, 9, 22

Klaar? Oefen met Quizlet/Mundo online

PO Deeltaak 4 en 5

• Jullie kunnen kiezen uit drie verschillende opdachten
• Kies één opdracht uit.  De opdrachten staan op It's Learning in de map PO Deeltaak 4.
• Je werkt in tweetallen. 

Je kan kiezen uit: 

1.  een nieuwsrapportage over een natuurramp
2.  je gaat een nieuwe hoofdstad voor Nederland ontwerpen voor als de zeespiegel blijft stijgen. 
3. Een krantenpagina uit een Middeleeuwse Krant maken. 

De PO lever je in deeltaak 5 week 3 in! 

M&M KWT

• Aan de slag met de PO 

Met wie ga je samenwerken

De opdrachten bekijken

• Opdrachten blok 3 afronden EN NAKIJKEN en aftekenen
• Mundo online/oefentoets maken
• Geoguesrr/Ge0bronnen
• De Watersnoodramp van 1953 van uur tot uur

https:

quizlet.com