2x BME - Les 8 grammatica zinsontleding

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Programma

• Wat weet je nog van samengestelde zinnen? (10 minuten)
• Zelfstandig werken (20 minuten)
• Nieuw onderdeel: woordsoorten, instructie (10 minuten)
• Zelfstandig werken (25 minuten)
• Spelletje (tijd die over is)

Oefenen!

Wat? Opdracht 7, 8 en 9 (blok 4) + opdracht 6 (blok 5)

Geluid? eerst 15 minuten in stilte, laatste 5 minuten fluisteren

Hoe? In je schrift

Hulp? Na 15 minuten, steek je hand op

Tijd? 20 minuten

Klaar? Opdracht 2 (blok 6)

Doelen

Je kent straks weer: lidwoorden, zelfstandig naamwoord, bijvoeglijk naamwoord, hulpwerkwoord, zelfstandig werkwoord, voorzetsel, persoonlijk voornaamwoord

Je leert: bezittelijk, wederkerend en wederkerig voornaamwoord

Wie weet het?

- Wat zijn de lidwoorden?

- Wat is een zelfstandig naamwoord?

- Wat is een bijvoeglijk naamwoord?

- Wat is een voorzetsel?

Lidwoord

Er zijn 3 lidwoorden: de, het en een

Let op bij het!!

Alleen als er een zelfstandig naamwoord bij staat, is het een lidwoord.

Het regent --> geen lidwoord.

Het rode kleedje ligt op de grond --> wel lidwoord.

Zelfstandig naamwoord

Een zelfstandig naamwoord is een dier, mens, plant, ding en  gevoel

Voor een zelfstandig naamwoord kan je altijd een lidwoord  zetten.

Eigennamen zijn ook zelfstandig naamwoorden.

Zelfstandig naamwoord

Voorbeeld: de kamer

Je kan een zelfstandig naamwoord verkleinen:

Het kamertje 

Je kan een zelfstandig naamwoord in meervoud en enkelvoud zetten:

Bijvoeglijk naamwoord

Een bijvoeglijk naamwoord vertelt iets over een zelfstandig naamwoord.
• Het spannende boek.
• Het woordje 'spannende' zegt iets over het boek.

Hulpwerkwoord

Meer werkwoorden in de zin?
Dan is er (minstens) één het hulpwerkwoord.

Het hulpwerkwoord geeft "hulp" aan het zelfstandige werkwoord. 

Het hulpwerkwoord heeft zelf geen duidelijke betekenis. 

ZELFSTANDIG WERKWOORD (ZWW)

• Het zelfstandig werkwoord is het belangrijkste werkwoord in de zin.
• Het zelfstandig werkwoord geeft aan wat het onderwerp doet. Du het geeft aan wat er 'gebeurt' in de zin 

• Het zelfstandig werkwoord kan als enige werkwoord in een zin staan. 
• Er staat maar één zelfstandig werkwoord in een zin. 
  
• Je kunt het zelfstandig werkwoord niet weglaten uit de zin 

Hij loopt naar huis/ Hij is naar huis gelopen/ Hij wilde naar huis lopen 

Zelfstandig werkwoord (I)

- een zin kan niet zonder een zelfstandig werkwoord (zww)

- als een zelfstandig werkwoord weggelaten wordt in een zin, dan klopt de zin niet meer

- zelfstandige werkwoorden kun je niet weglaten in een zin

- hulpwerkwoorden kan je weglaten in een zin

Voorzetsel

• Een woord is een voorzetsel als je het kunt plaatsen voor:
  

de kast

het feest

kastwoorden: 

• je kunt het voorzetsel voor 'de kast' zetten
  
• Op, naast, onder, in, tussen, voor

feestwoorden:

• je kunt ze voor 'het feest' zetten
• Tijdens, sinds, tot, vanwege

persoonlijk voornaamwoord

bezittelijk voornaamwoord

ik jij hij zij wij jullie

mij jou haar hem ons

mijn jouw zijn haar ons

Een persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw) vervangt een zelfstandig naamwoord en verwijst naar een persoon, dier of ding.

 

Dat vriendinnetje van hem doet mij aan jou denken, want ze heeft net zulk haar als jij.

Wederkerende voornaamwoorden

Vul de volgende zinnen aan: 

Ik heb ... verslapen. 

Hij heeft ... gisteren vergist. 

Wij hebben ... in het nauw gewerkt.

Wederkerende voornaamwoorden

De wederkerende voornaamwoorden zijn: me, je, u, zich, ons en jullie.

Wederkerig voornaamwoord

Wederkerige voornaamwoorden zijn: elkaar en mekaar (en elkander) 

Oefenen!

Wat? Blok 1 (blz 23): opdracht 12 (vraag 1) + opdracht 14 t/m 18

Geluid? eerst 15 minuten in stilte

Hoe? In je schrift

Hulp? 

Tijd? 15 minuten

Klaar? Blok 2 (blz 81) opdracht 8