2.1 Handel en nijverheid in de Republiek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Paragraaf 2.1: Handel en nijverheid in de Republiek 

De Republiek, een bijzonder land

par. 5.1 handel en nijverheid in de Republiek

Leerdoelen

• Je kunt een beschrijving geven van de economie van de Republiek.
• Je kunt uitleggen hoe de economie van de Republiek onderdeel werd van de wereldeconomie en welke rol de VOC  en de WIC daarbij speelden
• Je kunt een verband leggen tussen de driehoekshandel, de slavenhandel en de plantageslavernij

Wat ging er vooraf?

• De Nederlandse Opstand (Tachtigjarige Oorlog) tegen Spanje
  1568-1648

• verder zonder koning Filips II

• Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588)

Economie Republiek

• Na 1450: Hollandse steden nemen Oostzeevaart over
• 1540: A'dam uitgegroeid tot grote markt voor graan en hout
• Maar... Antwerpen nog de belangrijkste handelsstad 
• Val Antwerpen in 1585 --> vluchtelingen naar Republiek -->  namen kennis, macht en geld mee

Blokkade van de Schelde

 Oostzeevaart

• Handel met gebieden rond de Oostzee, in Scandinavië
  
  
• hout en graan

De economie van de Republiek

• Rond 1600 snelle ontwikkeling Hollandse handel en nijverheid
  --> veel geld verdiend met handel: handelskapitalisme 
• Ingekochte goederen tijdje opslaan, doorverkopen als je veel winst kan halen. 
• Plaats waar goederen werden opgeslagen: stapelmarkt

Beurs

Stapelmarkt

16e eeuw

• Spanjaarden + Portugezen ontdekken nieuwe handelsroutes en werelddelen
• Handelen in:
  - Rietsuiker, cacao, koffie en tabak uit Amerika
   - Specerijen uit Azië
• wereldeconomie: een economie die zich over alle werelddelen uitstrekte. 

VOC

• De Republiek wilde dit ook
• Eerst: verschillende kleine compagnieën naar Azië.
  Later gaat dit op in 1 grote:
  
  VOC: Verenigde Oost-Indische Compagnie (1602)
  

Waarom?

• Samen tegen andere landen

• Concurrentie tussen Nederlanders onderling vermijden

VOC

• Handelswaar: specerijen

• Handelsmonopolie Azië (alleen zij mogen daar handelen)

• Forten + handelsposten bouwen

• Verdragen sluiten

• Oorlog voeren (veel geweld!)

Oprichting WIC

• WIC = West-Indische Compagnie 
• 1621
• Handelsmonopolie west Afrika en Amerika
• Kaapvaart, VOC deed dit niet.
• Minder succesvol dan VOC
• Driehoekshandel 

Rechten VOC + WIC

1. Handelsmonopolie 
2. Forten + handelsposten bouwen
3. Verdragen sluiten met vorsten
4. Oorlog voeren

WIC

• Slavenhandel:
  Afrikanen werden naar Amerika gebracht om te werken op de plantages
• Producten van de plantages naar Europa gebracht + verkocht
• Met geld wapens/buskruit/textiel kopen en weer verkopen in Afrika in ruil voor slaven.

Slavernij tijdens de koloniale tijd

Waarom slavernij?

• Veel plantages lagen in Zuid-Amerika en waren bezit van Europeanen
• Plantageproducten, zoals koffie, tabak, katoen en suiker, zijn erg populair in Europa
• Om de producten te verbouwen waren veel landarbeiders nodig.
• De oorspronkelijke bewoners van dit gebied waren volgens de Europeanen 'ongeschikt' voor deze arbeid...of al uitgemoord in de eeuwen ervoor...

Transatlantische slavenhandel

• Europese handelaren namen producten, zoals munitie, wapens en alcohol mee naar Afrika.
• Daar werden ze door Afrikaanse stammen geruild tegen slaven: dit waren meestal gevangen genomen leden van andere Afrikaanse stam. 
• Deze slaven werden vervolgens vervoerd naar slavenmarkten in Zuid-Amerika

De afbeelding laat zien op welke wijze slaven werden vervoerd op een slavenschip. Dergelijke tekeningen werden meestal gemaakt om aan te geven op welke vreselijke manier de slaven werden vervoerd. Deze tekening is gemaakt in opdracht van een commissie van de Engelse regering.

Aan boord van een slavenschip

• Vervoer en behandeling van de tot slaaf gemaakte mensen was vreselijk
• Slaven werden vaak naakt en geketend aan elkaar vervoerd
• Onhygiënische en ziekmakende omstandigheden leidden vaak tot de dood
• Dode slaven werden, zonder enige vorm van respect, overboord gegooid.
• Een slavenschip kon je soms op 5 zeemijlen (9 kilometer) afstand ruiken

Slavenmarkten

• De slaven die het overleefden werden verkocht op slavenmarkten
• Daar werden de slaven 'opgepoetst' om er goed uit te zien.
• Slaven waren niet goedkoop: ongeveer 200 gulden. Dat zou tegenwoordig ongeveer €2000 zijn. Voor die tijd waren dit enorme bedragen.
• ...maar eigenlijk kocht je dus een mens voor een paar duizend euro...

Fort Elmina in Ghana, Afrika, was het fort waar vanuit Afrikaanse slaven werden 'ingekocht' en 'verscheept' naar Zuid-Amerika.