Door wat voor prikkel kan dit gedrag zijn ontstaan?
A
Inwendige prikkel: zicht
B
Uitwendige prikkel: zicht
C
Inwendige prikkel: honger
D
Uitwendige prikkel: honger
Slide 9 - Quizvraag
Gedrag objectief bestuderen
Alleen feiten benoemen:
Fout: de gorilla is boos
Goed: de gorilla opent zijn mond en laat zijn tanden zien
Punt 1 is een mening, dit is niet een objectieve omschrijving van gedrag.
Slide 10 - Tekstslide
Hoe omschrijven we OBJECTIEF het gedrag van de hond op de afbeelding?
A
De hond is blij
B
De hond is energiek
C
De hond ligt
D
De hond kwispelt met zijn staart
Slide 11 - Quizvraag
Objectief
Subjectief
Is het gedrag subjectief of objectief?
Lopen
Liggen
Genieten
Lief zijn
Verdrietig zijn
Boos zijn
Krabben
Klimmen
Slide 12 - Sleepvraag
sleutelprikkel
sleutelprikkel: een prikkel die (bij motivatie) altijd het zelfde gedrag veroorzaakt.
remmen
rijden
Slide 13 - Tekstslide
Sleutelprikkel
Een prikkel die een doorslaggevende rol speelt bij het ontstaan van bepaald gedrag (door sterkere motivatie)
Slide 14 - Tekstslide
Supranormale prikkel
Prikkels die een sterkere
motivatie en grotere kans
op respons dan de
gewone sleutelprikkel.
Slide 15 - Tekstslide
Ethologie: de studie van gedrag
Slide 16 - Tekstslide
Stap 1:
Ethogram maken
Bekijk het gedrag van een dier uit een filmpje van youtube.
Maak een objectieveomschrijving van alle handelingen van het dier.
Geef de handelingen een korte naam.
Geef de handelingen een afkorting.
Slide 17 - Tekstslide
Stap 2:
Protocol maken
Maak een tabel.
Noteer om de 5 seconden objectief het gedrag wat je ziet van een dier.
Noteer de afkorting in de tabel.
Observeer het gedrag 3 minuten.
Slide 18 - Tekstslide
Protocol
Ethogram
Wat hoort bij een ethogram en wat hoort bij een protocol?
Beschrijving van alle handelingen die het dier kan doen.
Lijst van opeenvolgende handelingen van een dier.
Slide 19 - Sleepvraag
Stap 3:
Frequentieanalyse maken
Gebruik je ingevulde protocol.
Turf hoe vaak een handeling voorkomt.
Maak een staafdiagram van de resultaten.
Zorg voor een goede schaalverdeling.
Benoem de assen.
Geef je staafdiagram een titel.
Slide 20 - Tekstslide
Slide 21 - Video
02:00
Welke OBJECTIEVE handelingen zie je allemaal in het filmpje over de aap?
Slide 22 - Open vraag
Ethogram
Slide 23 - Tekstslide
01:00
Welke OBJECTIEVE handelingen zie je allemaal in het filmpje over de aap?
Slide 24 - Open vraag
Protocol: deze ga je nu invullen
Slide 25 - Tekstslide
Slide 26 - Video
01:00
Je bent nu hier:
Slide 27 - Tekstslide
00:00
Oefenen:
Iedere keer als ik 'ja' zeg noteer je de afkorting van de handeling die het aapje op dat moment doet in de tabel!
Let op: het gaat heel snel. Na een minuut nemen we even pauze.
Waarom doen we dit, zodat jullie dit al een keer gedaan hebben voordat we naar Blijdorp gaan.
Slide 28 - Tekstslide
Aangeboren / aangeleerd gedrag
Aangeboren: Vanaf de geboorte aanwezig.
Aangeleerd gedrag: Tijdens je leven geleerd.
Slide 29 - Tekstslide
Aangeboren/aangeleerd
Aangeboren eigenschappen (nature) : eigenschappen die erfelijk zijn
Aangeleerde eigenschappen (nurture): normen, waarden en gewoonten die je overneemt van je ouders, vrienden je omgeving
Aangeboren/aangeleerd
Aangeboren eigenschappen: eigenschappen die erfelijk zijn
Aangeleerde eigenschappen: normen, waarden en gewoonten die je overneemt van je ouders, vrienden je omgeving
Slide 30 - Tekstslide
Vorming van gedrag
Gedrag bestaat uit
Erfelijk gedrag(aangeboren)
Aangeleerd gedrag
Nieuw gedrag
Gedrag = mix van aangeboren,
aangeleerd en eventueel
nieuw gedrag
Slide 31 - Tekstslide
Inprenten
Inprenten = Leren in een gevoelige periode.
Vaak bij herkennen moeder zoals bij ganzen.
Slide 32 - Tekstslide
Oefenen (trial-and-error)
Imiteren,
inprenting
oefenen (trial-and-error)
conditioneren,
gewenning,
Slide 33 - Tekstslide
Conditionering
Slide 34 - Tekstslide
Leren door gewenning
Gewenning = het afleren te reageren op prikkels.
Voorbeelden?
Met je schoudermaatje bedenk je een tweetal voorbeelden.
Slide 35 - Tekstslide
Rangorde
Slide 36 - Tekstslide
Rangorde
Binnen een groep dieren is er altijd een rangorde
Dominant: overheersend
Onderdanig: onder dominant
Is de rangorde duidelijk in groepen dan is er weinig ruzie!
Bij kippen heet de rangorde de pikorde
Slide 37 - Tekstslide
Hoe werken dieren samen?
Veel dieren zijn groepsdieren
Samenwerken in zo'n groep gaat het
beste met een taakverdeling
Slide 38 - Tekstslide
Sociaal gedrag
Taakverdeling: Dieren in een groep vertonen ander gedrag dan hun soortgenoten. Dit verbetert hun overlevingskans.
Territoriumgedrag: Eigen leefgebied verdedigen, zodat ze genoeg voedsel en ruimte hebben om nakomelingen groot te brengen. Onder territoriumgedrag valt ook: