10.1 - Opgroeien

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

2D Biologie

Start H10 + §10.1 Opgroeien

Pak voor je: leerboek, schrift, wisbord.

Start H10: Je verandert

Wat gaan we doen?

• Start samen lezen;
• Uitvoering 1 - 6 maken (blz. 249);
• Opdracht 1 en 2 zelfstandig;
• Opdrachten bespreken.

§10.1 Opgroeien

Je hebt nodig:

ALLEEN schrift en wisbord!

Puberteit is een levensfase.
Welke zijn er nog meer?

Levensfasen

• Baby =            0 - 1,5 jaar
• Peuter =          1,5 - 4 jaar
• Kleuter =         4 - 6 jaar
• Kind =              6 - 12 jaar
• Puber =           12 - 17 jaar
• Adolescent =   17 - 21 jaar
• Volwassene =  21 - 60 jaar
• Oudere =         60 - .... jaar

Adolescent = jongvolwassene

geen groei, zorg voor kinderen

groei, leren rennen, leren praten

geslachtsorganen worden werkzaam

afronding van de hersenontwikkeling

gezichten herkennen

Baby

Peuter

Puber

Adolescent

Volwassene

biologiepagina.nl

Lichamelijke en geestelijke ontwikkeling

• Bij lichamelijke ontwikkeling verandert je lichaam;

• Bij geestelijke ontwikkeling verandert je verstand;

• Bedenk bij deze afbeelding voor beide ontwikkelingen een voorbeeld.

Hoe verander je dan?

Je verandert onder invloed van hormonen.
Hormonen zijn regelstoffen die zich kunnen binden aan cellen.

Je maakt (tot 12:00):

Opdrachten 1 t/m 9 van §10.1

Klaar?

Nakijken => inleveren => lezen in je leesboek!

Je hypofyse - de hormoonklier

De puberteit begint in je hersenen.
De hypofyse maakt hormonen aan die de puberteit op gang brengen.

Groei in de puberteit

1. Je hypofyse geeft groeihormonen af aan het bloed;
2. Groeihormonen komen via het bloed bij alle cellen in je lichaam;
3. Alleen de cellen waarop het groeihormoon past gaan reageren en gaan sneller delen (celdeling);
4. Cellen worden groter, dit heet celgroei. Daarna kunnen ook deze cellen zich weer delen. 

Botgroei

• Waar? Uiteinden van de pijpbeenderen, kaak, heupen;

• Wat? Kraakbeencellen zitten in groeischijven;

• Wat gebeurt er als je stopt met groeien? Groeischijven waren van kraakbeen, veranderen nu in been.

De hypofyse maakt dus een groeihormoon waardoor cellen gaan delen. Gebeurt dit overal in je lichaam evenveel tijdens de pubertijd?

1. Ja.
2. Nee.

Wat zijn de verschillen tussen man en vrouw qua groei?

Hoe komt het dat je lichaam een groeispurt doormaakt in de puberteit?

1. De hypofyse maakt groeihormoon waardoor je overal celdeling krijgt.
2. De hypofyse maakt groeihormoon waardoor je celdeling in je botten krijgt.
3. De hypofyse maakt groeihormoon waardoor je celdeling in de groeischijven van je botten krijgt.

Wat is de goede volgorde van de celdeling?

1. Celdeling - kerndeling - celgroei
2. celgroei- kerndeling - celdeling
3. Kerndeling - celgroei - celdeling
4. Kerndeling - celdeling - celgroei

In de volgende video vinden zowel lichamelijke als geestelijke ontwikkelingen plaats.

Bedenk welke dit zijn. Er komt na het filmpje hier een vraag over.

Noem uit de video een voorbeeld van een lichamelijke en een geestelijke ontwikkeling.

Doelwitorganen

Wat zie je? Schematische afbeelding van hormonen en cellen met receptoren. Aan bepaalde kraakbeencellen binden alleen groeihormonen. 

• Welke cel kan deze kraakbeencel voorstellen? 

Bekijk het plaatje. Kan elk hormoon zich aan elke cel in het lichaam binden?

Oefening

Wat? opdracht 10 t/m 20 van §10.1;

Wanneer? Huiswerk voor volgende week dinsdag;

Hoe? In je werkboek;

Klaar? Lees paragraaf §10.2;

Vragen? Vraag je buur. Daarna pas de leraar;

Tijd? Tot het einde van de les.