10.1 h/v

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

H10.1 Opgroeien

levensfasen

Het leven van een mens kan je verdelen in een aantal perioden, oftewel levensfasen.

Levensfasen

Baby =            0 - 1,5 jaar
Peuter =          1,5 - 4 jaar

Kleuter =         4 - 6 jaar

Kind =              6 - 12 jaar

Puber =           12 - 17 jaar
Adolescent =   17 - 21 jaar

Volwassene =  21 - 60 jaar

Oudere =         60 - .... jaar

Adolescent = jongvolwassene

Levensfasen

De overstap van de ene levensfase naar de ander brengt met zich verandering mee. Je bent aan het ontwikkelen.

• Lichamelijke ontwikkeling

• Geestelijke ontwikkeling

1. baby -> herkennen van gezichten
2. peuter -> leren praten
3. schoolkind -> leren schrijven, rekenen, enz.

Waardoor verander je?

Waardoor verander je? 

• Hormonen (regelstoffen)

1. worden gemaakt door in hormoonklieren
2. Hypofyse is een belangrijke hormoonklier

Je hypofyse - de hormoonklier

De puberteit begint in je hersenen
De hypofyse maakt hormonen aan die de puberteit op gang brengen

Hoe verander je dan?

Je verandert onder invloed van hormonen

Hormonen zijn regelstoffen die zich kunnen binden aan cellen

Doelwitorganen

Wat zie je?  Elk orgaan heeft receptoren op hun celmembraan van hun cel. Elk hormoon heeft ook een eigen, specifieke vorm. Als de vorm van de hormoon past op de receptor  van de cel dan reageert de orgaan. Is dit niet het geval dan reageert het orgaan niet. 

 

Voorbeeld: Aan bepaalde kraakbeencellen binden alleen groeihormonen. 

Hoe groei je?

Hoe werkt het groeihormoon:

1. Hypofyse geeft groeihormoon af aan het bloed.
2. Het hormoon komt via het bloed bij de verschillende lichaamscellen
3. De cellen van de botten in je armen en benen reageren op de boodschap van het lichaam: ze gaan sneller delen, Door elke celdeling onstaant er 2 cellen.
4. De cellen worden groter, dat heet celgroei. Als ze zijn uitgegroeid, kan elke cel opnieuw delen.

Hoe groei je?

• Hiernaast zie je welke botdelen in je lichaam groeien.
• Botten groeien alleen:

1. aan de uiteinden van de pijpbeenderen
2.  in de wervelkolom
3. bij de heupbeenderen
4. de kraakbeencellen, die bevinden zich in de groeischijven.

Hoe groei je?

Meisjes en jongens maken beide groeihormonen aan. Toch zijn mannen over het algemeen langer dan vrouwen. Hoe is dit te verklaren?

1. verschil ontstaat in puberteit
2. groeispurt jongens begint later dan meisjes
3. Groeispurt jongens duurt langer en is intensiever
4. Ook zijn er verschillen in de botten die doorgroeien.

• jongens -> bredere borstkas
• meisjes -> bredere heupen

Benoem alle levensfasen in de juiste volgorde.

Lichamelijke ontwikkeling

Geestelijke ontwikkeling

Emoties

langer worden

Rekenen

Schrijven

Praten

Gezichten herkennen

kruipen of lopen

veroudering huid

Waar worden hormonen aangemaakt?

1. Hersenen
2. doelwitorganen
3. Cellen
4. Hypofyse

Hoe heet de hormoon dat ervoor zorgt dat je een groeispurt krijgt?

Geef een verklaring waarom mannen over het algemeen langer zijn dan vrouwen.

0