9.3 Sovjet Unie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De Sovjet Unie

Rusland voor 1917

- Rusland werd bestuurd door tsaren

- Adelijke grootgrondbezitters en arme boeren

- Onvrede besturing tsaar

Communisme ☭

Stroming binnen socialisme die het lot van de 

arbeidersklasse wil verbeteren doormiddel van een revolutie, 

dit leidt tot klasseloze samenleving en gemeenschappelijk 

bezit van de productiemiddelen

Kenmerken communisme:

1. Geen kapitalisme
2. Gelijke verdeling macht en bezit
3. Klasseloos = iedereen is gelijk

Sovjet Unie

• Oktober 1917: staatsgreep bolsjewieken (roden) van Lenin
• Gevolg: Afschaffing privé bezit.
• Burgeroorlog (rood- wit: communistisch- liberaal) wordt door Lenin gewonnen: Gevolg:
• Executie van de Tsaar familie Romanov
  
• Ontstaan Sovjet-Unie 1922

Stalin zal het economisch achtergebleven land snel industrialiseren

en de Sovjet-Unie laten uitgroeien tot een wereldmacht.

Maar dit had een erg hoge prijs..

Het land werd een totalitaire staat met Stalin als dictator

Stalin gebruikte alles om zijn macht in het land te vergroten en te behouden, zoals censuur.

Stalin bepaalde wat er in de kranten én de geschiedenisboeken kwam te staan: vroegere medestanders werden 'er uit geschreven'

Planeconomie

Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een planeconomie.

Dit betekende dat de staat besliste wat én hoe er moest worden geproduceerd.

Hiermee wilde Stalin laten zien dat de Sovjet-Unie een machtiger land 

was dan de kapitalistische landen met hun vrije markt-economie.

Totalitaire samenleving

Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een totalitaire samenleving:

Een samenleving waarin de overheid alle macht in handen heeft en grote invloed heeft op het leven van de burgers. 

In een totalitaire samenleving is het individu onbelangrijk.

Tijdlijn

1917 Februarirevolutie

    & Oktoberrevolutie 

1918 Vrede Brest-Litovsk

1918-1922 Burgeroorlog

1924 Lenin dood

1928 Stalin aan de macht

1928 vijfjarenplan

1937 Grote Zuivering

1932-1933 Holodomor

1940 WOII

Geschiedenis van de twee

• In de 17e eeuw werd Oekraïne ingelijfd bij het tsaristisch Rusland, waarbij Oekraïne is 1917 onafhankelijk werd.
  
•  In 1922 neemt de Sovjet-Unie Oekraïne weer in.
  
• Roept in 1991 onafhankelijkheid uit 
  
• 2014 Krim wordt geannexeerd door Rusland
  
• 2022 Opnieuw annexatie
  

Rusland - Oekraïne

Collectivisatie

• Boerderijen worden samengevoegd (= collectief) tot grote landbouwbedrijven (kolchoz)  => dit gebeurt niet vrijwillig...
  
• Boeren moeten grote hoeveelheden produceren voor de export => leidt tot hongersnoden.  
  
• Oekraïne: ongeveer 7,5 miljoen doden door honger: Holodomor.

Holodomor 

Wat wil Putin?

Geen leger meer voor Oekraïne.

Geen "nazi's" meer in Oekraïne.

Een regering in Oekraïne die vóór Rusland is.

'The American Dream'

De Verenigde Staten in de jaren 1920

Beurskrach, 1929

Ook bekend als 'zwarte donderdag'. 

De twijfel op de Amerikaanse markt zorgde voor een grote economische crisis.

Lees blz 211-212 en maak vraag 7 en 8 op biz 212

Herbert Hoover:

Komt vanzelf goed.

Franklin Roosevelt:

Ik beloof een nieuwe aanpak.

Franklin Roosevelt

• President van de VS  1933-1945
• Pakte crisis succesvol aan met de New Deal
• Bekend om zijn goede politieke, militaire en economische keuzes
• 3x herkozen!

stalin

particulier eigendom wordt onteigend

vijfjarenplan: geen vrije concurrentie 

staatslandbouwbedrijven 

koelakken

strafkamp siberie > Oekraïne 

totalitaire staat

alleen CP, geen vrijheid van meningsuiting etc, geloof

wel propaganda 

massaorganisaties

ontstaan communisme

agrarisch Rusland loopt economisch achter op W-EU

oplopende onvrede 

Russische revolutie 1917 (feb)

okt rev: lenin en bolsjewieken > staatsgreep 

1928 Stalin neemt over

De Verenigde Staten in 1920s

bloeiende economie: kapitalisme, vrijemarkteconomie

politieke vrijheden: stemrecht voor witte mannen en vrouwen, 'American dream' 

gebouwd op vertrouwen > gevaarlijk

Beurskrach 1929

De economie van de VS was kwetsbaar

1. betaald met geleend geld

2. landbouw crisis na WO1

vertrouwen in economie weg: economische crisis